Suudilerin öncülüğündeki ülkeler Katar'la ilişkilerini kesti
Suudi Arabistan, Mısır, BAE ve Bahreyn arka arkaya yapılan açıklamalarla Katar'la tüm diplomatik ilişkilerin kesildiğini duyurdu.
Suudi Arabistan, Mısır, Birleşik Arap Emirlikleri (BAE), Bahreyn, Maldivler, Yemen'de Suudi himayesindeki hükümet ve Libya'daki Tobruk hükümeti Katar'la tüm diplomatik ilişkilerin kesildiğini duyurdu. Bu ülkeler, Katar'la olan deniz ve hava sınırlarını da kapattı. Kararın, Katar ekonomisine darbe vurması bekleniyor.
Arka arkaya yapılan açıklamalarda Katarlı diplomatlara ülkeyi terk etmeleri için 48 saat, Katar vatandaşlarına ise 2 hafta süre verildi.
Bahreyn, Katar'la diplomatik ilişkileri kesme kararına gerekçe olarak "Doha yönetiminin içişlerine karışarak ülkedeki istikrarı ve güvenliği tehlikeye düşürmesini" gerekçe gösterdi.
Katar'ın "ülkedeki terörist aktiviteleri ve İran'la bağlantılı grupları" desteklediği öne sürüldü.
Katar, bir süredir Suudi Arabistan tarafından Müslüman Kardeşler, IŞİD ve İran bağlantılı farklı örgütleri desteklemekle suçlanıyordu.
‘EN BÜYÜK DİPLOMATİK KRİZ’ YORUMU
BBC’nin haberine göre Körfez İşbirliği Konseyi üyelerinin hemen hemen hepsinin Katar ile diplomatik ilişkilerini kesmesi, bölgede son yıllarda yaşanan en büyük diplomatik kriz.
Suudi Arabistan haber ajansı SPA, Katar ile sınırların kapandığını; kara, deniz ve hava bağlantılarının kesildiğini açıkladı. Mısır da hava sahasının ve limanlarının Katar ulaşımına kapandığını duyurdu. Birleşik Arap Emirlikleri, Katarlı diplomatlara ülkeyi terk etmeleri için 48 saat süre verdi. Bahreyn haber ajansı da “ülkenin güvenliğini ve istikrarını tehdit ettiği ve içişlerine karıştığı için” Katar ile ilişkilerin kesildiğini aktardı.
KATAR: GERÇEK DIŞI İDDİALAR
Yemen’in Suudi Arabistan destekli hükümeti de Katar ile ilişkileri kestiğini duyurdu. Ülkenin resmi haber ajansı Saba, Yemen hükümetinin Katar’ı “Husilere destek vermekle” suçladığını bildirdi. Ayrıca Katar, Yemen’de Suudi Arabistan’ın öncülük ettiği uluslararası koalisyondan da çıkarıldı. Reuters haber ajansı, Yemen’in ardından Libya’nın doğusundaki Bat’nın tanıyıp desteklediği Tobruk hükümeti de Katar ile diplomatik ilişkileri kestiğini açıkladı.
Katar Dışişleri Bakanlığı ise Arap ülkelerinin diplomatik ilişkileri kesme kararından ‘üzüntü’ duyduğunu açıkladı. Bakanlıktan yapılan yazılı açıklamada, kararın şaşkınlıkla karşılandığı belirtildi, suçlamalar için ise “dayanağı olmayan, gerçek dışı iddialar” yorumu yapıldı.
EKONOMİYE DARBE VURACAK
Riyad yönetimine yakın Al Arabiya, diplomatik ilişkileri kesme kararının Katar'ın hava ve deniz ticaretine ağır maliyeti olacağını belirtti. Tek kara sınırı Suudi Arabistan'la olan Katar, Bahreyn adası ve Birleşik Arap Emirlikleri ile de çevrili durumda. Basra Körfezi'nde Katar'ın tek çıkış yolu İran.
Hava trafiğinde ise ülkenin önemli ekonomik güçlerinden Katar Havayolları, Afrika seyahatlerini İran ve Türkiye üzerinden yapmak zorunda kalacak. Bu da tüm operasyon şemasını etkilemekle birlikte transit yolcular için daha uzun uçuş saatleri dolayısıyla Katar Havayolları'nın daha az tercih edilmesi anlamına gelecek.
Karayolunun tamamen kesilmesi, Katar'ı pek çok noktada zorlayacak. Bunların başında da gıda ve petrol ikmalinde yaşanacak sorunlar geliyor.
Katar'ın 2022 Dünya Kupası ev sahipliği de lojistik sıkıntılarla karşılaşacak.
ABD: SORUNLARINI KONUŞARAK ÇÖZMELİLER
ABD Dışişleri Bakanı Rex Tillerson, "Taraflara farkılıklarını diyalogla çözme tavsiyesinde bulunuyoruz" dedi. Tillerson, Körfez İşbirliği Teşkilatı'nın birliğinin önemli olduğunu düşündüklerini belirterek gerginliği sona erdirmede üzerlerine düşen bir rol olursa bunu yerine getireceklerini ifade etti.
RUSYA: KÖRFEZ'DE İSTİKRAR İSTERİZ
Rusya'dan yapılan açıklamada Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov, "Körfez bölgesinde istikrarlı ve barışçıl bir atmosfer olmasını isteriz" dedi. Peskov, "Başka ülkelerin iç işlerine karışamayız. Rusya Devlet Başkanı Putin, başka ülkelerin iç işlerine karışmadığımızı ve kendi iç işlerimize karışılmasını sevmediğimizi defalarca söyledi" dedi.
Peskov ayrıca, "Rusya elbette Körfez ülkeleri ile olan ilişkilerine değer veriyor. Onlarla yoğun yatırım ve ekonomik ilişkilerimiz var. Şüphesiz ki bu iyi ilişkilerin desteklenmesini ve Körfez bölgesinde istikrarlı ve barışçıl bir atmosfer olmasını isteriz" ifadelerini kullandı.
KATAR VE IRAK ARASINDA ANLAŞMA
Katar Emiri el Sani ve Irak Meclis Başkanı Cuburi, iki ülke arasındaki ilişkilerin genişletilmesi, kriz ve tehlikelere karşı ortak hareket edilmesi ile aradaki anlaşmazlıkların sona erdirilmesi konusunda anlaşmaya vardı. Açıklama, altı Arap ülkesi ile Maldivler’in Katar’la diplomatik ilişkilerini kesmesinin ardından yapıldı.
Irak Meclis Başkanlığından yapılan yazılı açıklamada, Irak Meclis Başkanı Selim el Cuburi’nin Katar’ın başkenti Doha’da, önceki gün, Katar Emiri Şeyh Temim bin Hamad el Sani ile bir araya geldiği ve görüşmede ikili ilişkilerin güçlendirilmesi, bölgesel sorunlara karşı çözüm yollarının arandığı belirtildi.
Katar Emiri el Sani’nin Irak’ın bölgedeki önemine ve iki ülke arasındaki ilişkilerin güçlendirilmesinin gerektiğine dikkati çektiği ve ülkesinin Irak ile iyi ilişkiler geliştirmesini istediği kaydedildi. Cuburi’nin ise IŞİD’in bitirilmesinden sonra Irak’ın yeni bir aşamaya gireceğini, ülke içinde istikrarı ve güvenliği sağlamaya katkı sağlayacak herkese kapılarının açık olduğunu söylediği ifade edildi.
İRAN’DAN KRİZ İÇİN DİYALOG VURGUSU
İRAN Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Behram Kasımi, Katar krizine ilişkin olarak diyalog çağrısı yaptı. Kasımi’nin, İran Dışişleri Bakanlığı internet sitesinden yayınlanan açıklamasında, çözümün ancak siyasi ve barışçıl yöntemler ile taraflar arasında diyalogla mümkün olduğu belirtildi.
Dünyanın “terörizm ve aşırıcılıktan muzdarip olduğu bu dönemde artan gerilimin bölgedeki hiçbir hükümetin yararına olmadığını” belirten Kasımi, “Günümüzün iç içe geçmiş dünyasında yaptırım uygulamak etkisizdir ve kabul edilemez” dedi.
İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani’nin yardımcılarından Hamid Ebu Talebi, Körfez ülkelerindeki diplomatik krizin suçlusunun ABD Başkanı Donald Trump olduğunu belirterek, “Olanlar kılıç dansının bir sonucu” dedi.
YEMEN'E KARŞI KOALİSYONDAN ÇIKARDILAR
Katar'ın Yemen'e karşı oluşturulan askeri koalisyondan da çıkartıldığı duyuruldu.
Birleşik Arap Emirlikleri'nin Etihad Havayolları, tüm Katar uçuşlarını askıya aldı.
Suudi Arabistan'ın el Ehli futbol takımı ise Katar Havayolları'yla olan sponsorluk anlaşmasını iptal etti.
Suudi Arabistan, Katar televizyonu el Cezire'nin ülkedeki ofisini de kapatma kararı aldı.
GERGİNLİK NASIL BÜYÜDÜ?
Suudi Arabistan ile Katar arasındaki gerginlik ABD Başkanı Trump’ın Riyad Zirvesine katılması sonrası Suudi Arabistan’a ait Al Arabiya ve BAE’ye ait Sky News Arapça kanallarının, Katar Emiri Temim bin Muhammed es Sani’nin, askerlerin mezuniyet töreninde yaptığı açıklamaları yayınlamalarıyla yükselmişti. Katar Emiri, İran’la anlaşmazlıkların tırmandırılmasına itiraz etmiş, “Bu düşmanlık akıllıca olmaz” demişti. "Terör" listesinde yer alan Hizbullah ve Hamas’ı da “direniş hareketleri” olarak anmıştı. Katar Emirinin bu açıklamalarına gelen ilk tepki Suudi Arabistan, BAE, Bahreyn ve Mısır’ın, Katar’a bağlı yayın organlarını engellemesi olmuştu.
KATAR’DA DARBE Mİ PLANLANIYOR?
Arap basınında Katar’la gerginlik politikası geçtiğimiz iki haftanın önemli gündemiydi. Middle East Online, Katar’la yaşanan gelişme için, “Kısacası Suudi Arabistan, Trump iktidarı ile anlaştıktan sonra Katar’ın gerçek boyutuna dönmesi ve bölgesel dosyaları ortaksız elinde tutmak için milyarlarca dolar ödedi” demiş, Rai al Youm Yazarı Abdulbari Atwan da geçtiğimiz haftaki bir yazısında yaşanan bu sürecin sadece medya boyutuyla kalmayacağını ve ABD’nin yeşil ışık yakmasıyla Katar’da iktidarın değişimine kadar devam edeceğini ileri sürmüştü.
Atwan, Katar’la ilgili son yazısında ise şu ifadeleri kullanmıştı: “Devenin sırtındaki tüyü koparan, Katar Dışişleri Bakanı Şeyh Muhammed bin Abdülrahman’ın, Donald Trump Riyad’a ayak basmışken 22 Mayıs’ta Bağdat’a düzenlediği ani ziyaret oldu. Dışişleri Bakanı burada ‘Kudüs Gücü’ Kuvvetleri Komutanı Kasım Süleymani’yle buluştu. Şu ana kadar Katar devleti bu buluşmayı resmi olarak yalanlamadı. Bu ziyaret Riyad’ın teröre karşı ilan ettiği savaştan ve bütün güçleri, terörün en büyük sponsoru olarak nitelendirdiği İran’a karşı toplama girişiminden uzaklaşma olarak nitelendirildi. Hatta Suudi Arabistan, ABD’den, Katar’ın Riyad zirvesinin aldığı ‘teröre karşı savaş’ kararına uyma çağrısı yapmasını istedi”
ABD’NİN EN BÜYÜK ASKERİ ÜSSÜ KATAR’DA
İngiltere'da yayınlanan Guardian gazetesi, “Diplomatik ilişkilerin tamamen kesilmesi, Trump yönetimi üzerinde ‘Katar’la ilişkileri gözden geçirin’ baskısının arttığı bir dönemde geldiği için önemli. Geçen hafta bölgeyi ziyaret eden ABD Başkanı Trump, Körfez ülkelerinden radikal örgütlere karşı daha etkin bir mücadele yürütmesi yönünde çağrı yapmıştı” diyor.
Ancak ABD’nin Ortadoğu’daki en büyük askeri üssü de Katar’da bulunuyor. Ülkenin başkenti Doha’nın yaklaşık 30 kilometre güneybatısında bulunan el Udeyd askeri üssünde 11 bin ABD askeri görev yapıyor. Üs Suriye ve Irak’ta IŞİD karşıtı operasyonlarda da etkin rol oynuyor.
PETROL FİYATLARINDA YÜKSELİŞ
Petrol ihraç eden ülkeler birliği OPEC’in üyelerinden birisi olan Katar’a uygulanan diplomatik yaptırımlar, petrol fiyatlarında da sert yükselişe neden oldu. BBC Türkçe’nin haberine göre brent petrolün varil fiyatı yüzde 2’ye yakın yükselerek 50 dolar seviyesinin üzerine çıktı.
Katar’ın bölge ülkelerin karasularını kullanarak sıvılaştırılmış doğalgaz (LNG) sevkiyatlarını yapamayacağı endişesi, enerji piyasalarında tedirginlik yarattı. Japon yatırım bankası Mitsubishi UFJ, yatırımcılara gönderdiği piyasa notunda, “Bölgedeki krizin büyümesi durumunda Katar’ın OPEC’ten ayrılması ihtimali bulunuyor. Böyle bir senaryo, petrol fiyatlarında ciddi artışa yol açabilir” dedi. (DIŞ HABERLER)
