CHP'li Sarıbal: Tarım bitiriliyor, haberiniz var mı?

Derya DURSUN
İstanbul

Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığına iki yıldan bu yana sorduğu sorulara istediği cevapları alamadığını belirten CHP Bursa Milletvekili Orhan Sarıbal, bu kez sorularını kamuoyu önünde sordu. Aynı zamanda ziraat mühendisi olan Sarıbal, Meclis’te düzenlediği basın toplantısında tarımın sosyo-ekonomik yapısı ve sorunlarına ilişkin Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığına yazılı olarak birçok soru sorduğunu belirten Sarıbal, aldığı cevaplarda sorularına cevap verilmediğini, bakanlığın ne kadar başarılı olduğunu, üreticiyi ne kadar çok desteklediğini ve projelerini anlattığını dile getirdi. Bu nedenle sorularını kamuoyu vasıtasıyla sormaya karar verdiğini söyleyen Sarıbal, “AKP hükümetleri tarafından üretim yerine ithalatı teşvik eden tarım politikaları uygulanmış; küçük üreticileri korumak ve geliştirmek yerine büyük çiftçiler desteklemiştir. Sonuçta küçük çiftçilik yok olurken, yerini büyük ölçekli işletmelere ve tarım şirketlerine dayalı bir yapı almaya başlamıştır. Uygulanan tarım politikaları nedeniyle tarım giderek çiftçimizin geçimini sağlayabilecek bir faaliyet olmaktan çıkmıştır. Halen kırsal bölgelerde yaşayan nüfusun en az üçte biri yoksulluk içindedir. Bu nedenle çiftçimiz tarımdan kopmakta; köyler, tarlalar, meralar boş kalmaktadır” dedi.

Sarıbal’ın bakanlıktan cevaplamasını istediği sorular şunlar:

TARIM ARAZİLERİ YOK OLUYOR

- Bakanlığınız verilerine göre 2002 yılında toplam tarım alanları 26.6 milyon hektar iken 2016 yılında 23.8 milyon hektara düşmüştür. Tarım alanlarındaki 2.8 milyon hektar azalışın sebebi nedir?

- 2003 yılından günümüze 866 bin hektar tarım arazisinin amaç dışı kullanımına izin verilmesinin sebebi nedir?

TARIM İSTİHDAMINDAKİ DÜŞÜŞ

- 2002-2016 yılları arasında tarımsal istihdamın toplam istihdamdaki payının yüzde 34.9’dan yüzde 19.5’e gerilemesinin sebebi nedir?

- 2002 yılında tarımın gayri safi yurtiçi hasıladaki (GSYH) payı yüzde 10 iken 2016 yılında yüzde 6’ya düşmüştür. Tarımın GSYH içindeki payının sürekli olarak gerilemesinin sebebi nedir?

ÜRETİCİ KREDİYLE AYAKTA DURUYOR

- 2004-2016 yılları arasında bankalar tarafından çiftçilere kullandırılan kredi miktarının 14 kat artmasına karşılık; tarıma verilen desteklerin yalnızca 4 kat artmasının sebebi nedir?

- Tarım arazilerinin yabancı veya yabancı denetimli bankalar tarafından alınmasını önleyici kanunlara ihtiyaç duyuyor musunuz?

- Çiftçilere tohum ve damızlık üreten kamuya ait tarım işletmeleri neden kiraya verilmektedir? Bu zamana kadar 20 işletme kiralanmıştır. Daha ne kadarını kiraya vermeyi düşünüyorsunuz?

MAZOT DESTEĞİ HÂLÂ YOK

- Günümüzde 4.6 liralık mazot fiyatının yüzde 54’ünü (2.5 Lira) vergiler oluşturmaktadır. Bu kadar yüksek vergi ödeyerek çiftçimizin diğer ülke çiftçileri ile rekabet edebileceğini düşünüyor musunuz?

- Milli Tarım Projesi ile çiftçinin kullandığı mazotun devlet tarafından karşılanacağını belirtmiştiniz. Bu uygulamayı ne zaman başlatacaksınız?

Sarıbal, ithalat değil üretim odaklı, küçük ve orta ölçekli çiftçileri destekleyen, sürdürülebilir ve planlı bir tarım politikaları izlenmediği sürece bu soruları sormaya devam edeceğini ifada etti.

ÜRETİMDEN İTHALATA

Neoliberal politikaların uygulandığı 1980’li yıllardan bu yana Türkiye’nin tarımsal üretim yapısı ve dış ticaretinde büyük değişiklikler olmuştur. Tarımda büyük ölçüde kendine yeten bir ülke olan Türkiye, bu konumunu yitirerek pek çok ürünü ithal etmek zorunda kalmıştır. Genel ihracat dengesi bakımından, tarımda net ihracatçı konumdan net ithalatçı konuma gelinmiştir.Bu bağlamda;  

- 2003-2016 yılları arasında çiftçilere 90 milyar TL destekleme ödemesi yapılmıştır. Buna rağmen Uluslararası Standart Ticaret Sınıflamasına (SITC, Rev.3) göre TÜİK tarafından hesaplanan verilere göre söz konusu dönemde 170 milyar dolarlık tarım ürünü ithal edilmesinin sebebi nedir?

- Hayvancılığa 2003-2016 yılları arasında yaklaşık 22 milyar TL destek sağlanmıştır. Buna rağmen TÜİK tarafından hesaplanan verilere göre söz konusu dönemde 4 milyon başı aşkın canlı hayvan ve 215 bin ton karkas et ithal edilerek 4.5 milyar dolar bedel ödenmesinin sebebi nedir?

- İthalatın sebebi bitkisel üretim ve hayvansal üretimin yetersiz olması ise, bakanlığınız tarafından tarıma verilen desteklerin üretime yansıyıp yansımadığı konusunda etki değerlendirmesi yapılmakta mıdır?

İTHALAT İÇİN ÖDENEN PARALAR

- Türkiye özellikle yağlı tohum ve bitkisel yağlar açısından büyük ölçüde ithalata bağımlı bir ülkedir. 2003-2016 yılları arasında ithal edilen yağlı tohum ve türevlerinin bedeli 36 milyar dolardır. Ayrıca 62 milyon ton hububat için 17.5 milyar dolar, 3.5 milyon ton kuru bakliyat için 3 milyar dolar, 10 milyon ton pamuk için 17 milyar dolar ödenmiştir. Halen 28 milyon dekar tarım arazisinin boş bırakıldığı dikkate alınırsa; doğru bir üretim planlaması ve destekleme politikası uygulanarak ülkemizin bu ürünlerde dışa bağımlılıktan kurtulması mümkün değil midir?

VERİ TOPLANMIYOR

Tarım sayımında elde edilen veriler, tarım ve kırsal kalkınmaya ilişkin politikaların hazırlanmasında kritik önemdedir. Ancak en son Genel Tarım Sayımı 2001 yılında yapılmıştır. Bu kadar eski verilere dayalı olarak yürütülen politikaların ne kadar sağlıklı olduğu tartışmalıdır.Bu bağlamda;

- Son 16 yıldır Genel Tarım Sayımı yapılmamasının sebebi nedir?

- Yeni bir Genel Tarım Sayımı yapmayı düşünüyor musunuz?

KAYITLI ÜRETİCİ SAYISI

Çiftçi Kayıt Sistemi (ÇKS) Bakanlığınız tarafından oluşturulan çiftçilerin kayıt altına alındığı tarımsal veri tabanını ifade etmektedir. 2003 yılında sisteme kayıtlı çiftçi sayısı 2.8 milyona ulaşmış iken, geçen zaman içerisinde giderek azalarak günümüzde 2.1 milyona kadar düştüğü tahmin edilmektedir. Bu çerçevede;

- 2017 yılında Çiftçi Kayıt Sistemine kayıtlı çiftçi sayısı ne kadardır?

- Sisteme kayıtlı tarım alanı kaç dekardır?

- Sisteme kayıtlı çiftçi sayısı ve tarım arazisinin azalmasının sebebi nedir?