Madende 2 işçi öldü: Havalandırma kapatıldı, maske verilmedi

Vural NASUHBEYOĞLU
Fırat TURGUT
İstanbul

Gümüşhane’de kömür üretilen özel bir maden ocağında iki işçinin yaşamını yitirdiği iş cinayetinin ardından ihmaller zinciri ve özelleştirme politikaları çıktı. Madeni yeni devralan şirketin tüm uyarılara rağmen havalandırmaları kapattığı ve mevzuatta zorunlu olduğu halde işçilere maske vermediği ortaya çıktı. Maden Mühendisleri Odası Genel Başkanı Ayhan Yüksel de özelleştirme tehlikesine dikkat çekti: “Özelleştirmenin iş güvenliği önlemlerini azaltıp iş kazalarını artıracağını söyledik. Bunlar bir bir yaşama geçiyor.”

İKİ İŞÇİ YAŞAMINI YİTİRDİ

Gümüşhane’nin Kelkit ilçesi Gümüşgöze beldesinde özel bir şirketin işlettiği maden ocağında karbonmonoksit gazından zehirlenen Ramazan Bulut ve Şükrü Arslan yaşamını yitirdi. Yardım için madene giren arkadaşları Özkan Eliusta, Ramazan Kurt, Recep Özsoy ve Mehmet Yıldızhan da gazdan etkilenerek Kelkit Devlet Hastanesine kaldırıldı. Olayla ilgili patron vekili ve işletme mühendisi gözaltında alındı.

Meydana gelen iş cinayetinin ardından olay yerine giden Gümüşhane Ekspres Gazetesi Sahibi ve Genel Yayın Yönetmeni Nihat Zeyrek, “Jandarma olay yerinde fotoğraf çekmeme bile izin vermedi. Olay yerinde büyük bir karmaşa var. Benim babam da madencilikle uğraştı aynı bölgede” dedi.

Madendeki birçok havalandırmanın kapatıldığını dile getiren Zeyrek, “Bu madende 200 metre gidilmiş. Bu madenin altı ve üstü taştır. Ortasında kömür vardır. Madende ilerleme sağlanırken dehlizler oluşmuş, maden oralardan hava alıyor. Ancak yeni işletmeyi alanlar bu havalandırmaları kapatmış. Daha önce madencilik yapanların yeni işletmeyi alanlara havalandırmaları kapatmamaları gerektiğini söylemiş ama bu uyarılar dinlenmedi” diye konuştu.

ÖNLENEBİLİRDİ

Kelkit’teki madende iki işçinin ölüm nedenine bakıldığında işçilerin çok basit nedenlerden dolayı yaşamını yitirdiğini belirten Maden Mühendisleri Odası Genel Başkanı Ayhan Yüksel, “Bu kazadaki edindiğimiz bilgilere göre kaza, ocağın içerisinde terk edilmiş bir yere giren işçilerin karbonmonoksit zehirlenmesi ya da karbonmomoksitten boğulmasıyla gerçekleşiyor. Bu otopsi raporuyla kesinleşecek” dedi. Daha önce Antalya’da kömür ocağında grizudan dolayı parlama sonucu meydana gelen yanmayı hatırlatan Yüksel, “İki kaza var, biri Antalya biri Gümüşhane’de. Kazaların nedenlerine baktığımızda basit olduğunu görüyoruz. Basit önlemlerle kazaların önlenebileceği biliniyor. Bu önlemler alınmadığı için ölüyor ve iş cinayeti diye adlandırıyoruz. Maskeleri olsaydı bu kazanın olma şansı çok azdı. Gümüşhane’de bir işçi terk edilmiş yere gidiyor yaşamını yitiriyor. Diğeri onu kurtarmak için gidiyor ve o da yaşamını kaybediyor. Yaralı 4 kişi de kurtarmaya çalışırken yaralanıyor. Bir kişi tek edilmiş yere girdiğinde diğeri maskesini takıp gitse sorun çözülecek. Yani çok basit, çok fazla maliyeti olmayan bir önlem yani maske” dedi.

120 DOLARLIK ÖNLEM

Mevzuatta oksijen maskesinin zorunlu olduğuna dikkat çeken Yüksel, “Oksijen maskeleri 120 dolar ile 400 avro arasında değişiyor. 45 dakikalık bir süresi var maskelerin. Yer yüzüne çıkışına kadar maske istasyonu olması gerekiyor. İşçiler değişerek çıkışı tamamlıyor. Tam teşkilatlı işe başlanmadan bir yandan da işçileri ocağa sürüyorlar” diye konuştu.

ÖZELLEŞTİRMENİN SONUCU

Maden Mühendisleri Odası olarak özelleştirmeye karşı olduklarını dile getiren Yüksel, “Sadece karşı olmak için değil, özelleştirmenin neler getirdiğini de yıllardır paylaşıyoruz. İşsizliği artıracağını, iş güvenliği önlemlerini azaltıp iş kazalarını artıracağını söyledik. Bunlar bir bir yaşama geçiyor. Özelleştirme uygulamalarının olduğu madenlerde istihdam üçte bire düşüyor. Hepsinde sendikasızlaştırma başlıyor ve peşinden önce iş güvencesi daha sonra da işçi sağlığı ve iş güvenliği önlemleri kalkıyor” dedi.

MADEN BİR AY ÖNCE DEVREDİLDİ

Alansa köyü muhtarı, madenin yakın bir zamanda devredildiğini söyledi. İşçilerin karbonmonoksitten zehirlendiklerini hatırlatan muhtar, “Bu maden 30-40 sene çalıştı, böyle bir şey olmadı. Tedbirsizlikten ölüyorlar. Gaz ölçme cihazı çalışmıyor olabilir” diye konuştu.

Madeni daha önce amcasının işlettiğini ve yaklaşık 1 ay önce devrettiklerini ifade eden madenci Halil Durmuş da “Soma’da 301 işçinin yaşamını yitirdiği kazadan sonra çıkan yasaya uyduk ama kâr edemedik. Üretilen kömür fabrikalara satılıyordu. Fabrikalar da ucuza alıyordu. Yasadan sonra şartlar ağırlaştı. Şartlara uygun şekilde hareket ettiğimizde kâr değil, zarar edeceğimiz anladık. Amcam da altından kalkamadı ve devretmeye mecbur kaldı. Çünkü o şekilde zarar ederdi. Trabzonlu bir şirket 1 ay önce ucuz bir paraya amcamdan aldı” dedi.

Durmuş, yaşanan iş cinayetiyle ilgili ise şunları söyledi: “Havasız yere girmişler, oksijen olmadığı için adamlar öldü. Bunların başlarında mühendis olması lazım. Amcam madeni işletirken, dışarıdan hava gelmesi için hava motorları kullanıyorduk, hava bacaları şartlara uygundu. Şimdi ne durumda bilmiyorum ama mutlaka önlenebilirdi.”

MADENİN İSMİ SIR MI?

Resmi kurumlar tarafından yapılan açıklamalarda madeni işleten şirketin ismi açıklanmadı. Şirket ismini öğrenmek için, şu an madeni işleten patronun yakınları da dahil, aradığımız herkes şirketin ismini bilmediğini söyledi.

Mayıs ayı iş cinayeti raporu: En az 146 işçi öldü