Latin Amerikalı kadınlar kürtaj yasağına karşı ayakta

Murat KUSEYRİ
Stockholm

Latin Amerika ülkelerinin çoğunda  kürtaj yaptıran kadınlar ve onlara yardımcı olan sağlık görevlileri 6 yıla kadar hapis cezalarına çarptırılıyor. Kadınlar, kürtaj hakkının yasallaşması, ilk aşama olarak da tecavüz sonucu gebe kalma, anne ve bebeğin yaşamının tehlikede bulunması ve ceninin sakat olması durumunda kürtajın yasallaştırılmasını talep ediyor.

Şili’nin başkenti Santiago’da merkezi bulunan Miles adlı kadın örgütü uzun yıllardan beri kürtajın yasallaştırılması için mücadele ediyor. Hükümet, geçtiğimiz aylarda kürtajın belirli koşullarda serbest bırakılmasına olanak tanıyan “Sağıtımsal Kürtaj” olarak adlandırılan yasa tasarısını senatoya sundu. 

Yapılan kamuoyu yoklamalarının sonuçları halkın yüzde 70’inin yasa tasarısına destek verdiğini göstermesine karşın senatoda yapılan oylamada tasarı reddedildi. Şili’de her yıl 60 bin ila 300 bin kadının yasa dışı kürtaj yaptırdıkları tahmin ediliyor. Kliniklerde yaptırılan kürtajlar kadınlara 2 bin dolara ve bazen de yaşamlarına mal oluyor. Yasa dışı kürtaj yaptıran kadınlar 5 yıl hapis cezasına çarptırılma riskiyle karşı karşıya.

Honduras’ta da Şili’dekine benzer bir gelişme yaşandı. Muhalefet partilerinin belirli durumlarda kadınlara kürtaj yaptırma imkanı veren yasa  tasarısı 4 Mayıs’ta parlamentodaki oylamada 5 evet oyuna karşı 77 oyla reddedildi. Oylamadan sonra Cumhurbaşkanı Juan Orlando Hernandez, “Sadece Tanrının can alma hakkı var” açıklamasını yaptı. 

Kadın hakları örgütü Centro de los Derechos de Mujeres’in belirlemelerine göre Honduras’ta her üç saatte bir kadın tecavüze uğradığı için polise bildirimde bulunuyor. Tecavüz sonucu hamile kalan kadınlardan yüzde 17’si yaşamlarını tehlikeye atarak yasa dışı kürtaj yaptırıyor. 

KÜRTAJ YAPTIRAN KADINLARA HAPİS CEZASI

Dominik Cumhuriyeti’nde ise parlamentonun bazı durumlarda kadınların kürtaj yapabilmelerini güvence altına alan yasa cumhurbaşkanının vetosuna takıldı. El Salvador’da da kadınların belirli koşullarda kürtaj yapmalarına izin veren yasa parlamentonun gündeminde. Ancak yasa tasarısı kiliselerin ve medyanın yoğun direnişiyle karşılaşırken kürtaj yaptırmakla suçlanan kadınların yargılanmaları sürüyor. 2004-2014 yıllarında kürtaj yaptıkları suçlamasıyla yargılanan 147 kadından 49’u hapis cezasına çarptırıldı.

‘SAĞ PARTİLER KAZANIRSA KÜRTAJIN YASALLAŞMA ŞANSI ORTADAN KALKAR’

Latin Amerikalı kadınların kürtajın serbest bırakılmaları için sürdürdükleri mücadeleyi yakından izleyen Şilili Gazeteci Marisol Aliaga, Şili’deki kürtaj tartışmaları hakkında Evrensel’e konuştu. Dünyada kürtajı yasaklayan 9 ülkeden birinin Şili olduğuna dikkat çeken Aliaga, Cumhurbaşkanı Michelle Bachelet’in  parlamentoya 31 Ocak 2015’ta sunduğu ve sağıtımsal nedenlerle kürtajın serbest bırakılmasını öngören tasarının yasallaşmasının tutucu ve sağcı partiler partilerin karşı çıkması sonucu engellendiğini söyledi. 

Parlamentoda yapılan oylamada sağcı ve tutucu partilerin Renevacion National, UDİ ve Democracia Cristiana’nın kiliselerin de desteğiyle kürtajın yasallaştırılmasına karşı çıktıklarını, kürtajın yasallaşması için parlamentoya sunulan 2 yasa tasarısının reddedildiğini  ve 7’sinin görüşülme aşamasında olduğunu söyledi. 

PİNOCHET KÜRTAJI TAMAMEN YASAKLADI

Şili’de 1875 yılında  kürtajın kriminalize edildiğini ancak 1931 yılında yasada yapılan bir değişiklikle sağıtımsal nedenlerle kürtajın kısmen serbest bırakıldığını anlatan Aliaga, “Ancak diktatör Augusto Pinocet 1989 yılında kürtajı tamamen yasakladı. Kadınlar hiç bir koşulda kürtaj yaptıramıyor. 2013 yılında yapılan Cumhurbaşkanlığı seçimleri öncesi Michelle Bachelet kürtajı serbest bırakacağı vaadinde bulundu. Bu yılın kasım ayında Cumhurbaşkanlığı seçimleri olacak. Bu hükümetin görevde kalma şansı az. Eğer sağ partiler kazanırsa kürtajın yasallaşma şansı ortadan kalkar.Yasak olmasına rağmen zenginler özel kliniklerde gizlice kürtaj yaptırıyor ama yoksul kadınların bu şansları yok” diyor. 

LATİN AMERİKA İSVEÇ PARLEMONTASUNUN GÜNDEMİNDE  

Latin Amerika’da kadınlara uygulanan kürtaj yasağı İsveç Parlamentosu’nun da gündemine geldi. Liberal Parti Milletvekili ve Dış Politika Sözcüsü Birgitta Ohlsson, yazılı verdiği önergede “Feminist Hükümetin güçlü bir biçimde kadınların kendi bedenleri üzerinde söz sahibi olma ve yasal kürtaj yaptırma hakları” için girişimde bulunmasını ve bu amaçla mücadele eden Latin Amerikalı kadın örgütlerine destek vermesini talep etti.