Trump’ın pençeleri Bali’yi parçalıyor

Andre VLTCHEK
New Eastern Outlook

‘Önce Amerika’ ve ‘Geri kalanın cehenneme kadar yolu var!’... 

Endonezya Bali’de tek darbede, tek bir imza ile binden fazla çalışan kendini sokakta buldu. İkinci kez düşünme yok, merhamet yok... Amerika’nın vahşi kapitalist yöntemleri, on yıllar önce Batı tarafından desteklenen ve özellikle 1965 askeri darbesinden sonra ortaya çıkarak bu ülkeye empoze edilen o meşhur feodalizm ile buluştu ve kucaklaştı. 

Amerika Başkanı Donald Trump, her zamanki gibi etrafındaki büyük iş fırsatlarını gözlerken sonunda Bali’de (bir diğeri Batı Java’da) tropik, bir zamanlar cennete benzeyen bir Endonezya adası buldu. Bali’nin herhangi bir yerinde değil, tam olarak ülkenin en kutsal ve en görkemli Hindu tapınağı olan Tana Lot yanında... 

TRUMP’IN 6 YILDIZLI CANAVARI 

Bölgeyi yok etmek isteyen ilk kişinin Trump olmadığı doğrudur. Dev bir otel ve golf rezortu olan Le Meridien, çeşitli Endonezya işletmeleriyle ortaklık kurdu ve yerel halktan binlerce kişiyi zorla yerinden etmek için bir arazi ele geçirdi. Bu çok uzun zaman önceydi. Sonrasında Pan Pasifik Otel zinciri buraya taşındı, mülk satın aldı ve bugüne kadar da geldi. 

Bununla birlikte Trump şimdi ikonik pirinç tarlalarının ortasında ve sakin kırsal kesimde gerçekten anıtsal bir şey planlıyor: Yerel kültürü ve geleneksel Bali estetiğini kesinlikle ve geri dönüştürülemeyecek şekilde yok eden bir hazcılık (hedonizm) çığlığı, 6 yıldızlı gösteriş, somut bir canavarlık.

Trump gaddar ve işgüzar Endonezyalı iş adamı Hary Tanoesoedibjo ile ortaklık kurdu. Bir çok kişi, Bay Tanoe ve çevresindekilerin Batı adına Endonezya politikalarını maniple etmesi ve Endonezya hükümetine girmeyi başarmış ilerici unsurları ortadan kaldırmaya çalışması nedeniyle ondan korkuyor. 

Bay Tanoe’nin siyasi hırslarının yüksek olduğu ve büyük olasılıkla cumhurbaşkanlığı için çabaladığı bir sır değil. ABD’nin jeopolitik çıkarları ve yerel iş sektörünün çıkarları Endonezya yoksullarının (üÜlke nüfusunun hâlâ büyük bir çoğunluğunun) çıkarlarına her zaman doğrudan ters düşmüştür. 

‘KÖYLÜLERİN ELİNDEKİ TOPRAKLARI ELE GEÇİRMEK İSTİYORLAR’

Pan Pasifik Otelin halkla ilişkiler departmanında çalışan Bayan NiLuh ile konuştum: “Burada 20 yıldan fazla çalıştım. Önceden Le Meridien idi, şimdiki ismi ise Pan Pasifik. Yakında otel kapatılıyor. Bana 14 Şubat 2017’de, sevgililer gününde söylendi. Mahvoldum. Çocuğumun eğitimi için 60 milyon (4 bin dolar) kredi çektim ve haberi duymadan önce henüz bir taksitini ödeyebilmiştim. Temmuz ayında işimi kaybedersem bu parayı nasıl öderim? Kendimi çok korkmuş ve üzgün hissediyorum. Ben bekar bir anneyim. Oğlum ortaokulda. Başka hiç kimseye güvenemem. Kıdem tazminatı alacağımızı duydum. 20 yıllık hizmetten sonra 40 milyon (3 bin dolar). Sendikamız daha fazlasını almak için pazarlık yapmaya çalışıyor. Ama başarılı olacağından emin değilim. Şimdi bu arazinin sahibi Donald Trump ve Hanry Tanoe oldu. Çok büyük, tam 103 hektar. Köylülerin elindeki toprakları da ele geçirerek genişlemek istediklerini duydum. Bu yeni otel 125 süitli devasa bir otel olacak. Buna 6 yıldızlı mülk diyorlar. Ve burada tamamen yeni bir golf sahası yapacaklar.”

ÇALIŞANLARIN KORKULU BEKLEYİŞİ

(Otelin) ilk sahipleri ve çalışanlar arasında bir anlaşma var. Kontrol ettim. Bu anlaşma artık yeni sahipler Trump ve Tanoe tarafından yok sayılacak. 

Herkesin endişeli olduğu çevre köylere gittim. Tanah Lot tapınağına giden ana yol üzerindeki Warung Bu Dini isimli küçük bir lokantada çalışan Bayan Ketut, umutsuz ve öfkeli görünüyor: “Nirwana Bali Resort’un el değiştirmesindeki en büyük problem, 800’den fazla köylünün işlerini kaybedecek olması” 

Bazıları binden fazla olduğunu söylüyor. 

Bayan Ketut devam ediyor: “Nirwana Bali topraklarımızı aldığında imzaladığımız anlaşmalarda şöyle diyordu: Her bir ‘arazi sahibi’ için iş sahipleri, ailelerine 2-4 iş sağlayacak. Yeni sahipler Hanry Tanoe ve Donald Trump, artık bu anlaşmaları uygulama niyetinde değiller. Açıkçası bunun için yapabileceğimiz bir şey yok. Temmuz 2017’de otel kapatıldığında bizim küçük işletmeler de bundan olumsuz etkilenecek. Aslında bazı golfçüler bizim müşterilerimiz. Şimdi ise, neredeyse üç yıldır kimse burada yemek yemiyor.” 

ENDONEZYA’DA HAK SAVUNMAK KOLAY DEĞİL

Bazı şeylerin derinine inmek gerekirse: Endonezya’da bir kişinin haklarını savunmak ve korumak için eylem yapmak son derece tehlikeli. “Büyük çıkarlara” karşı gelmeye cüret edenler sıklıkla dayak yemiş, kaybedilmiş, evleri yakılmış, eşleri ve kızları tecavüze uğramıştır.
Üç yıl uzun bir zaman periyodu, özellikle gününü yaşayan, rezervi olmayan, birikimi olmayan bir ülkede. Trump bunu biliyor ve umursamıyor. 
Bayan Ni Luh şu sonuca varıyor: “Bizi yeniden işe alacak değiller. Zaten ‘çok yaşlı’ olduğumuzu düşünecekler. (Ben 43 yaşımdayım) Burada 20 yıldır çalışıyor olmamızı ve buranın bizim ikinci evimiz olduğunu umursamıyorlar. Başka bir iş bulmam gerekecek. Nasıl olacak bilmiyorum ama bulmalıyım. Bakmam gereken bir çocuğum var.” 

Pasifik Oteldeki meslektaşı Bayan Indra’nın da aynı durumda olduğu görülüyor: “Hepimiz çok üzgünüz. ve kendimizi belirsizlik içinde hissediyoruz. Oğlum bu yıl üniversiteye gidecek ama ben çok yakında işimi kaybediyorum.”

BALİ ÇÖKÜYOR, TRUMP OTELLERİ YÜKSELİYOR

BU arada Bali, Endonezya’nın geri kalanı gibi çöküyor. Halihazırda zaten çevresel olarak yıkılmış; ün salmış trafik sıkışıklığı, kirlilik ve kamusal alan eksikliği ile istila edilmiş durumda. 

1997-98 mali krizleri sırasında ve sonrasında turist bölgelerindeki Balili ailelerin çoğu topraklarını satmak zorunda kaldı. Daha önce olduğu gibi kendi işletmelerini çalıştırmak yerine yerel halk, artık büyük şirketler tarafından istihdam ediliyor. Cavalılar (Endonezya’nın başkentinin de üzerinde bulunduğu en büyük ada) ve yabancılar da aynı durumda. Yaşam koşulları zor. Pastoral, sanatsal ve duygusal Bali tamamen yok oldu. Ağırlıklı olarak Müslüman bir ülkede hâlâ alkol ve domuz etinin rahatlıkla temin edildiği, kulüplerin sabaha kadar açık kaldığı gümrükten muaf bir ada olarak görev yapıyor. 

Kaldırımların, toplu taşıma araçlarının olmadığı (Hâlâ Endonezya’daki bir çok şehir için bu bir kural) berbat kent genişlemeleri arasında bir kaç güzel pirinç tarlası var. 

Sanatçılar, yazarlar ve hayalperestler yerine Bali şimdi kitle turizmine hizmet ediyor. 

Birbiri ardına açılan 5 yıldızlı oteller kapılarını sahillere ve muhteşem vadilere açıyorlar.  Kendilerini kültürel ve geleneksel manzaraya entegre etmek yerine, bu oteller, adanın geri kalanından tamamen ayrılmış devasa lüks ‘kabarcıklar’ oluşturuyor. 

DONALD TRUMP YERİNİ BULDU

Trump Uluslararası Otel ve Bali Tower sitesi beyan ediyor: “Trump Otelleri, Asya’daki ilk rezortu Trump Uluslararası Otel ve Bali Tower’ı açmaya hazırlanıyor. Tamamlandığında lüks rezort, Bali’deki en büyük ve en kapsamlı yaşam rezortu olacak”
Peki ya adaya ne olacak, köylere ve insanlara ne olacak? Bütün bunların, açık ki onlar için hiçbir önemi yok!
 

Kısaltarak çeviren: Mesrure Kulya