Özelleştirmenin yeni adı: Şehir Hastaneleri

Halil İMREK
Adana 

Adana Tabip Odası, 19 Eylül 2017 tarihinde açılışı yapılacak olan Adana Şehir Hastanesi için aydınlatma çalışması yapıyor. Sendikalara, meslek odalarına, derneklere ve siyasi partilere yazı gönderen Adana Tabip Odası, “Şehir Hastanelerinin, ne getirip ne götüreceğini, halka ve sağlık çalışanlarına nasıl bir yansıması olacağını” talep etmeleri halinde kurumlara anlatacaklarını belirtti. Bu talep üzerine Emek Partisi (EMEP), şehir hastaneleri konusunda üyelerinin bilgilendirilmesi için bir toplantı düzenledi.

Adana Tabip Odası Başkanı Ali İhsan Ökten ve Dr. Kemal Okuyan, şehir hastaneleri ile ilgili hazırladıkları sunumları EMEP üyeleri ile paylaştılar.
Adana Tabip Odası Başkanı Ökten, şehir hastaneleri projesinin sağlığın tamamen piyasalaştırılması anlamına geldiğini vurgulayarak, projenin bir özelleştirme yöntemi olduğuna dikkat çekti.

DÜNYA BANKASI PROJESİ, ÖZEL HUKUKA TABİ

Adana Tabip Odasında düzenlenen toplantıda ilk olarak Uzm. Dr. Kemal Okuyan, şehir hastanelerindeki yatak sayısı, hekim sayısı, beklenen hasta ve hasta yakını sayısı ile hukuki boyutu hakkında bilgilendirme yaptı. Şehir hastaneleri için özel kanun hükmünde kararname çıkarıldığını söyleyen Okuyan, şehir hastanelerinin Sağlık Bakanlığı ile şirketler arasında imzalanan sözleşme ile özel hukuka tabi olduğunu belirtti. Okuyan, “Kamuya ait sağlık tesislerinin ‘kiralama’ karşılığı yaptırılabilmesine ilişkin yapılan düzenlemelere göre şehir hastanelerinin ‘Kanun hükümlerine göre yapılacak iş ve işlemler, 8/9/1983 tarihli ve 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu ile 4734 sayılı Kanuna tabi değildir” dedi.
Yapılan anlaşmada bu tür büyük ölçekli yatırımlarda ortaya çıkan hukuksal sorunların uluslararası mahkemede çözüleceğini de hatırlatan Okuyan, şehir hastanelerinin AB, Dünya Bankası projesi olduğunu ve devlet hastanesi görünümlü özel hastaneler olduğuna dikkat çekti. 

SERMAYEYE YENİ PARA AKTARIMI

Adana’da bu yıl hizmete açılacak bin 550 yataklı Şehir Hastanesi’nin Erzurum’da yapımı tamamlanan 1200 yataklı hastaneden tam 9 kat daha pahalıya mal olacağının tahmin edildiğini söyleyen Okuyan, Adana Şehir Hastanesi’ne dair şu bilgileri verdi: “Erzurum’da klasik sistemle tam donanımlı bin 200 yataklı devlet hastanesi 193.5 milyon liraya yapıldı. Adana’daki bin 550 yataklı şehir hastanesi kamu-özel yatırımı ile 680.4 milyon dolara yaptırılacak.  Şehir hastaneleri projesi sermayeye yeni bir kaynak aktarımı olacak.” 

ÖZELLEŞTİRMENİN YENİ ADI

“Adı neden şehir hastanesi” diye soran Adana Tabip Odası Başkanı Ali İhsan Ökten de, “Çünkü devlet hastanesi değil. Şehir hastaneleri, bedelsiz olarak şirketlere tahsis edilen Hazine arazileri üzerine şirketler tarafından yapılıyor. Bu hastanelerde Sağlık Bakanlığı kiracıdır. Mülkün sahibi olan şirketlere Sağlık Bakanlığı en az 25 yıl boyunca kira ve bina bakım parası ödeyecek” dedi. Ökten, şehir hastaneleri projesinin sağlığın tamamen piyasalaştırılması anlamına geldiğini vurgulayarak, projenin bir özelleştirme yöntemi olduğuna dikkat çekti. Kamu-özel ortaklığıyla kurulacak şehir hastanelerine devlet garantisi getirildiğini söyleyen Ökten, yüzde 70 doluluk garantisi verilen şehir hastaneleri bu orana ulaşamazsa faturanın yine halka kesileceğini belirtti. Hastaneleri yapan şirketlerin, görüntüleme, laboratuar, bilgi işlem, güvenlik gibi tüm hizmetleri de vereceğini hatırlatan Ökten, “Devlet bu hizmetler karşılığında şirketlere ‘hizmet bedeli’ adı altında para verecek. Şirketler ayrıca hastanelerin çevresine kurdukları ticari alanları işletebilecek. Bu gelirler KDV, damga vergisi ve harçlardan muaf olacak. Köklü devlet hastaneleri de ‘kampus dışı ticari alan’ adı altında bu şirketlerin kullanımına verilebilecek” dedi.

YATAK SAYISI ARTMAYACAK, HASTANELER KAPANACAK

Ökten, Adana’da hastanelerde yaklaşık 6 bin 270 yatak bulunduğunu söyleyerek şu bilgileri verdi: “Devlet 12 hastane 3 bin 423 yatak. Bunun 2 bin 373’ü merkezde. Üniversite 2 hastane bin 735 yatak, özel 14 hastane, bin 112 yatak. Numune Eğitim ve Araştırma Hastanesi 942, Çukurova Dr. Aşkın Tüfekçi 720, Adana Devlet Hastanesi 311, Doğum evi ve Çocuk Hastanesi 400, Dr. Ekrem Tok Ruh ve Sinir Hastalıkları Hastanesi 724 (doluluk yüzde 98) Ceyhan Devlet Hastanesi 175, Kozan Devlet Hastanesi 150, Pozantı Devlet Hastanesi 50, İmamoğlu Devlet Hastanesi 30, Karaisalı Devlet Hastanesi 25, Tufanbeyli Devlet Hastanesi 25 yataklı.”
Şehir Hastanesi açıldıktan sonra bazı hastanelerin kapanacağı veya taşınacağı bilgisini veren Ökten, “Yani yatak sayısı artmayacak. Çünkü Şehir hastanelerinin yapılmasına ‘yapılacak hastanedeki yatak sayısı kadar mevcut hastanelerden azaltılması yada mevcut hastanelerin kapatılması kaydıyla’  izin verilmektedir. Yani şehir hastanesi kurulan illerde bir adet yeni bina yapılırken mevcut hastaneler kapatılmakta böylece yeni hasta yatağı oluşmamaktadır” diye konuştu. 

‘ACİL HİZMETLERİ ERİŞİLMEZ OLACAK’ 

TTB olarak yıllardır bu projeye karşı çıktıklarını ama bunun yeni hastane kurmaya karşı geldikleri anlamına gelmediğinin altını çizen Ökten, “Halkın sağlık sorunlarının yüzde 80’i birinci basamakta çözülüyor. Yüzde 20’lik sağlık sorunu için her yıl bütçedeki 111 milyar dışında, sadece 14 hastaneye şimdilik yılda yaklaşık 2 milyar lira kira ödenecek, buna karşın koruyucu sağlık hizmetlerine neredeyse hiç para ayrılmayacak” diye konuştu. 

Şehir hastaneleri projesinin sağlık emekçilerinin çalışma koşullarını da daha geriye götüreceği uyarısında bulunan Ökten, bin 550 kişilik şehir hastanesi yerine Adana’nın dört tarafına 400 kişilik dört hastane yapılmasının daha doğru ve daha sağlıklı olacağını söyledi. Ayrıca kamu hastanelerinin, kamu-özel ortaklığı yüzünden kapandıkça özellikle acil hastane bakım hizmetlerinin daha da erişilmez olacağına da dikkat çekti. 

Mersin, Yozgat ve Isparta’da hayata geçirilen şehir hastanelerinde sağlık emekçilerinin mutsuz olduğunu ve halkın daha pahalıya sağlık hizmeti aldığını söyleyen Ökten, “Polikliniklerde hemşire, veri giriş elemanı, sekreteri yok. Servislerde, polikliniklerde ve ameliyathanede tüm kayıtları doktorlar yapıyor. Hekimlerin iş yükleri arttı, hastalarla temas süreleri azaldı. Hekimlerin bilgisayar başında geçirdikleri süre hastalara ayırdıkları süreden fazladır. Hekimlerin bir arada zaman geçirme olanak ve süreleri azaldı” dedi.

HALK İÇİN DEĞİL KÂR AMAÇLI HİZMET VERECEK

Kamu-özel ortaklığı ile yapılacak bu yerleşkelerin ‘kamu’ ile ilgisi olmadığını vurgulayan Ökten, “Kamudan özele kaynak aktarımı yaşanıyor olması, yüzde 70 oranında doluluk garantisi veriliyor olması, 30 yıla yayılan borçlanmalar, yıllık kira bedellerinin birkaç yılda temel yatırım bedelini karşılayacak olması, devletin çok yüksek miktarlarda bir kirayı konsorsiyumlara, şirketlere ödeyecek olması gibi hususlar söz konusu. Bütün bunlar Sağlıkta Dönüşüm Programı’nın son evresine karşılık geliyor” dedi.

 “Kamu- özel ortaklığı çerçevesinde kurulan şehir hastanelerin kamusal sağlık hizmetini ortadan kaldıran, özel ve kâr amaçlı hizmet vereceğini ifade eden Ökten, hizmetin odak noktasının insan sağlığı olmayacağını, elde edilecek kâr oranı olacağını aktardı. Sağlıklı toplumun en az hasta olan toplum olacağını belirten Ökten, yüzde 70 doluluk oranının ‘Ben toplumu senin için hasta ederim’ anlamına geldiğini söyledi. 

ADANA ŞEHİR HASTANESİ  

Adana Entegre Sağlık Kampüsü Projesi, Sağlık Bakanlığı tarafından Kamu Özel İşbirliği modeli ile gerçekleştirilecek. Adana, Osmaniye ve Hatay illerine hizmet verecek. Proje, Adana’nın Yüreğir ilçesinde toplam 318.504 metrekarelik alan üzerine kuruluyor. Proje ile ilgili olarak Adana PPP Sağlık Yatırım A.Ş. ile Sağlık Bakanlığı arasında 27 Haziran 2013 tarihinde anlaşma imzalandı. Bu anlaşma uyarınca, ADN PPP Sağlık Yatırım A.Ş., 28 yıllık proje süresi boyunca detaylı tasarım, inşaat, belli ekipmanların tedariği, finansman ve Entegre Sağlık Kampüsünün bakım işlerinden sorumlu olacak, sağlık hizmetlerinin sunulması Sağlık Bakanlığı’nın sorumluluğunda olacaktır. 28 yıllık proje süresi sonunda Entegre Sağlık Kampüsü Sağlık Bakanlığı’na devredilecektir. Hastanenin yapım bedeli  680 milyon Dolar.
Binanın yıllık kira bedeli, 114 milyon lira. Şehir hastanesinin bina kirası döner sermayeden ödenecek. Adana Tabip Odası,  Adana şehir hastanesi ihalesini kazanan grup olan Sıla-Şentürkler-Rönesans’ın projenin yatırımı için  dışarıdan 430 milyon Avro kredi aldığını, bunu 18 yıl içinde 540 milyon Avro olarak geri ödeme sözü verdiğini hatırlattı. Tabip Odası, “Anlaşıldığı gibi burada çok kritik bir soru gündeme geliyor: Madem ki şehir hastanesi yatırımı için ekonomik bir yeterlilik ve nakit kaynak gerekmiyor, o halde bu işi neden devlet kendisi yapmıyor? Adana şehir hastanesi için devletin 25 yılda şirkete ödeyeceği kira bedeli yaklaşık 3 milyar lira ve bu şirketlerin inşaata başlayacak kadar bile nakiti yok. Ama olsun. AKP şirketlerin dışarıdan 25 yıla kadar vadeli kredi bulabilmesi için aracılık yapıyor, hatta bu iş için özel bir yasal düzenleme bile yayınlıyor” diye eleştirdi.