Volta Gölü’nde balıkçı teknelerinin köle çocukları

Murat KUSEYRİ
Stockholm

Gana’nın Volta Gölü’nde 21 bin civarında çocuk balıkçı teknelerinde köle olarak çalıştırılıyor. Ömür boyu köle olarak yaşamak zorunda kalan çocukların büyük bir bölümü anne ve babaları ya da yakın akrabaları tarafından 23 avro karşılığında satılmış.

Gana’nın doğusundaki Volta Gölü çevresinde 1200 civarında balıkçı köyü bulunuyor. Stockholm Üniversitesi Medya Eğitim Enstitüsünde öğrenim gören öğrencilere bir aylık bir projeyi gerçekleştirmeleri ödevi verildi. 

ÖĞRENCİLER ORTAYA ÇIKARDI

İki öğrenci; Fanny Renman ve Martin Adlercreut, Gana’ya giderek balıçı köylerini gezdiler ve Volta Gölü’nde çalışan köle çocuklarla görüştükten sonra izlenimlerini İsveç’in en yüksek tirajlı Aftonbladet gazetesinde yayımladılar.

Ganalı kurumların belirlemelerine göre okula gitme çağında bulunan 400 bin civarında çocuk  çalışmak zorunda.  Bunlardan 21 bini balıkçı teknelerinde köle olarak çalıştırılıyor. Çocuk Esirgeme Kurumunun raporları da 5 ila 14 yaş arasındaki çocukların yüzde 20’sinin çalışmak zorunda bırakıldığını gösteriyor. 

14 yaşındaki Neenyi, 8 yaşındayken babasının hastalandığını, annesinin çalışması için kendisini başkentte yaşayan teyzesinin yanına gönderdiğini söylüyor. Teyzesi de Neenyi’yi çalışması için Volta Gölü’nde usta olarak hitap ettikleri bir balıkçıya satmış. 

Neenyi, Volta Gölü’ndeki yaşamını “Uyumadığımız zamanlar çalışıyorduk, güneşin doğmasıyla balık avlamaya başlıyor ve hava karardığında son ağı gölden çekiyorduk. Gölde olmadığımız zamanlarda temizlik ve ustaya yemek yapıyorduk” diyerek özetliyor.

Neenyi, Challenging Heights adlı yardım kuruluşunun çabaları sonucu 6 yıl köle olarak çalıştırıldıktan sonra yeniden köyüne dönebilmiş. 8 yıl önce kurulan örgüt bugüne kadar 1500 civarında çocuğu kölelikten kurtararak özgürleştirmiş.

EBEVEYNLERİNİN ADLARINI HATIRLAMIYORLAR

Challenging Heights’in yöneticilerinden Alfred Mensah, “Çocukların bir bölümü göle geldiklerinde o kadar küçükler ki ne anne babalarının adlarını ne de nereden geldiklerini biliyor. Eğer çocuklar kurtarılmaz ya da kaçmazlarsa yaşamları boyunca köle olarak kalıyor” diyor. 

Gana’da yasalar çocukların köleleştirmelerini yasaklıyor. Çocuklarını satan ve onları köle olarak çalıştırılanlar ağır hapis cezalarına çarptırılıyor. Ancak bu suçtan ceza alma riski yok denecek kadar az. Hükümet ve kurumlar çocukların köle olarak kullanıldıklarını görmezden geliyor. Gana köleliğe karşı mücadele etmeyen ülkeler sıralamasında ilk sıralarda yer alıyor. 

Volta Gölü, yüzey alanı bakımından dünyanın en büyük yapay su deposu. Göl ağaç ve bitkilerle dolu. Bu nedenle de balık avlamaya elverişli değil. Balıkçıların ağları sık sık ağaç ve bitkilere takılıyor. Çocukların görevlerinden biri de göle dalarak takılan ağları kurtarmak. Çocukların ağa takılma ve boğulma riski büyük. Kaç çocuğun ağları kurtarırken boğulduğu bilinmiyor. Zaten çocuklar boğulduğu için kimse cezalandırılmıyor. 

Yaşamlarını yitirme riskiyle karşı karşıya kalan çocuklara dayak ve kötü muamele de oldukça yaygın. Neenyi, “Yorulduğumuzu söylediğimizde usta bizi kürekle döverdi. Her zaman kötü şeyler söylerdi. Ondan nefret ediyorum ve bize yaptıklarından dolayı onu asla affetmeyeceğim” diyor.