Vize Antik Kenti’nde tarihe kepçe darbesi

Özer AKDEMİR
İzmir

Türkiye Trakyası’nın tek anfi tiyatrosunun olduğu Sapia Trak Krallığının Başkenti Vize Antik Kenti’nde kepçelerle yıkım yapılıyor. Antik kentin üzerindeki kamulaştırılan binaların yıkımı için alana giren dozerlerin kepçesine takılan seramik ve sütunlar sağa sola yığılmış durumda. İlçenin ortasında kalan antik kent alanında evleri olan vatandaşlara yıllarca çivi dahi çaktırılmazken şimdi aynı alana kamyon ve kepçelerle girilerek birçok tarihi buluntunun tahrip edilmesi büyük tepki çekti. Vize aynı zaman da sakin şehir (Cittaslow) seçilmişti. 

SİT ALANINA KEPÇE İLE GİRMEK AKILLARA ZİYAN

Antik kentte kepçeyle yapılan kazıyı gösteren fotoğraflarda antik kentin duvarlarının yıkıldığı, birçok tarihi eserin ise kepçe ve kamyon tekerlekleri arasında tahrip olduğu göze çarpıyor. 
Görüştüğümüz arkeologlar zamanla ilçenin ortasında kalan antik kentin üzerindeki bazı binaların 2015 yılında kamulaştırılıp yıkıldığını aktardı. Bina yıkımları sırasında kepçenin çok derine indiğini ve bu nedenle antik kente zarar verdiğini 2015'de Müze Müdürlüğüne sözlü ve yazılı olarak aktarıldığını dile getiren arkeologlar; "Müzede bir uzman görevlendirdi ama işlem çoktan bitmişti" dedi. Arkeologlar, "Antik tiyatronun sırtındaki I. derecede arkeolojik sit alanına kepçe ile girmek akıllara ziyan bir şey ve akıl tutulması. 2017 yılında 2015'deki yıkımın benzeri daha ağır şekilde karşımıza çıkıyor" dedi. 

Vize Antik Kenti’ni ilk açan ekibin başında olan Trakya Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sanat Tarihi Bölümü Başkanı Prof. Dr. Engin Beksaç, Vize Antik Kenti’nin önemli bir ortaçağ kenti olduğunu dile getirdi. Beksaç, antik kentte şu an için herhangi bir kazının olmadığını belirterek, yapılacak kazılarının son derece dikkatli bir şekilde yapılması gerektiğine vurgu yaptı. Beksaç, Vize Antik Kenti’nde kepçelerle yıkım işlemi ile ilgili ise "Allah belalarını versin" sözleriyle sert tepki gösterdi. 

ANTİK KENTİN TEMİZLENMESİ İŞİNİ TAŞERONA VERDİLER

Antik kentteki çalışma hakkında bilgi veren Vize İnsan, Yaşam ve Doğa Derneği Başkanı Demir Aypar Erkek, Vize'nin Roma, Bizans ve Osmanlı medeniyetlerinin üst üste geldiği bir ilçe olduğunu belirterek, “İlçede antik kentin üzerindeki bir mahallede kamulaştırma yapıldı. Kamulaştırma bedelleri de vatandaşa ödendi. Kırklareli Kültür Müdürlüğü bu boşaltılmış binaların enkazlarını taşımak için taşeron bir müteahhitle anlaştı. Bu müteahhitle burada kamyonlarıyla iş makineleriyle bizim antik tiyatromuzun etrafında bir çalışma yapıyor" dedi. 

‘ORTAYA ÇIKARALIM DERKEN YOK EDİYORUZ’

Bu tür antik yerlerde kazı çalışmaları son derece hassas bir yapılması gerektiğini dile getiren Erkek, “Oysa burada üstün körü bir çalışma yapılıyor. Antik kentteki birçok obje tahrip olmuş. İnşaat yapılacak bir alanın zemin düzenlemesi gibi yapıyorlar çalışmayı. Bu esnada iş makinesinin kepçesine takılan bir sürü seramik, sütunlar üstün körü bir şekilde sağa sola yığılmış. Eski bir medeniyeti ortaya çıkaralım derken aslında bir medeniyeti insan eliyle yok ediyoruz" dedi. Erkek, bu hassasiyetlerini Kırklareli Kültür Müdürlüğüne bildirerek, çalışmaların bilimsel olarak, Trakya Üniversitesi hocaları ile yapılmasını istediklerini söyledi. 

‘SÜTUN PARÇALARI ETRAFA ATILMIŞ’

Antik kentteki bu yıkıma dair alandan birçok fotoğraf ve video çektiklerini belirten dernek üyesi Doğukan Eker de gözlemlerini şöyle anlattı: “Arkeolojik bulgu olabilecek şekilde çok önemli buluntular var. Bunların iş makinesinin ucundaki delgi aletiyle tahrip edildiği fotoğraflarda da açıkça görülüyor. Bir tarafa yığılmış, sütUn parçaları gelişi güzel kenara atılmış. Kemer, kanal parçaları var.”

‘ARKEOLOJİK KAZI DEĞİL HAFRİYAT ÇALIŞMASI YAPILIYOR’

Vizeli Arkeolog Kudret Karabat da kamulaştırılan metruk binaların ve çevrenin temizlenmesi konusunda herkesin hemfikir olduğunu dile getirerek, “Ama şu anki çalışmaya baktığımızda, burada bilimsel kazı değil hafriyat kazısı yapılıyor. Sıfır kottan itibaren iş makinesi çalışmalarının durdurulması, burada üniversite nezaretinde bilimsel bir arkeolojik kazının sürdürülmesinden yanayız. Şu an da ağır iş makineleri çalışıyor ve doldurulan kamyonlar antik tiyatronun sahnesinin güney kısmındaki odaların üzerinden geçiyor. Çökmesi her an mümkün. Her ne kadar burada müzenin görevlendirdiği bir sorumlu var ise de o da olayın vahametini kavrayabilmiş değil herhalde" diye konuştu.