Deprem toplanma alanlarında çarpıcı bir örnek: Üsküdar

Görkem KINACI
İstanbul

Her deprem tartışmasında ‘İstanbul yeni bir depreme hazır mı?​’ sorusu gündeme gelirken, TMMOB’nin Üsküdar üzerinden açıkladığı bir rapor, İstanbul’daki büyük tehlikeye dikkat çekti. Rapora göre, belirlenen 4 toplanma alanı, büyük binalar arasında ve çevre halkının nüfusuna yetmiyor.  

17 Ağustos ve 12 Kasım 1999 depremlerinin ardından İstanbul’da “Afet Acil Eylemi Planı” çerçevesinde 470 toplanma alanı belirlenmiş ancak bu alanların sadece 77 tanesinin varlığını sürdürebildiği ortaya çıkmıştı.

Bu alanların azlığı ve olası bir depremde İstanbul’un nüfusuna yetmeyeceği uzmanlar ve meslek odaları tarafından sıklıkla eleştirilirken, bu 77 alanın işlevi ise hâlâ büyük bir soru işareti. 

Deprem toplanma alanlarının üzerinde geçici kentlerin kurulabileceği, elektrik, su, ısınma, duş, tuvalet gibi temel ihtiyaçların da karşılanabileceği altyapıya sahip büyük ve geniş alanlar olarak olması gerekirken, İstanbul’da ilçe belediyelerinin deprem toplanma alanı olarak gösterdiği yerler ise okul bahçeleri, parklar ve boş araziler. Bu tartışmalarla ilgili bir rapor açıklayan TMMOB İstanbul İl Koordinasyon Kurulu, Üsküdar üzerinden bir örnek vererek, büyük bir tehlikeye dikkat çekti.

PARKLAR BÜYÜK BİNALARIN ARASINDA

TMMOB İstanbul İKK Sekreteri Cevahir Efe Akçelik tarafından hazırlanan raporda Üsküdar’da, 1.derece deprem bölgesinde bulunan Acıbadem Mahallesi’nde 4 adet toplanma alanı belirlendiği tespit edildiği ifade edilirken, bu alanların da Erdem Parkı (1798 metrekare) , Vali Evler Parkı (1299 metrekare) , Menekşe Parkı (1120 metrekare) ve Gülistan Parkı (709 metrekare) olduğu belirtildi. Acıbadem Mahallesi’nin toplam nüfusunun 25 bin 27 kişi olduğu belirtilen TMMOB raporunda, “Yukarıdaki verilere göre deprem toplanma alanı olarak kişi başına düşen miktar 0.19 metrekare ‘dir. Kızılay’ın verilerine göre afet acil barınma çadırının büyüklüğü ortalama 16.5 metrekare olup yukarıdaki veriler temel alındığında 25 bin 27 kişinin yaşadığı mahalleye en fazla 298 çadır kurulabilmektedir. Söz konusu sayısal verilere yetkililer tarafından mahalle nüfusunun tamamının geçici barınma hizmetlerine ihtiyaç duymayabileceği gerekçesiyle karşı çıkılabilir; ancak afet acil eylem planları, mevcut tüm tehlikelere karşı risk analizlerinin yapılıp, en kötü senaryoya göre mahalle nüfusunun tamamını kapsayacak şekilde planlanır/planlanmalıdır.” ifadeleri kullanıldı. Yine toplanma alanı olarak belirtilen parkların tamamının binalar arasında kaldığı belirtilen raporda, “Yine depremde yaşanması muhtemel kaotik ortamda ulaşım problemlerinin oluşabileceği ve deprem sonrası olası yıkımlar sonucu kullanılamaz duruma gelebileceği görülmüştür.” denildi.

HAZIRLIKSIZLIĞIN SADECE BİR ÖRNEĞİ!

“Üsküdar Acıbadem Mahallesi örneği afete hazırlıksız olduğumuz gerçeğine verilebilecek örneklerden yalnızca biridir.” diyen Akçelik, şu ifadeleri kullandı: “Mahalle acil ulaşım yollarının belirsizliği, deprem toplanma alanlarının durumu, belirlenen alanın imara açılması gibi birçok problem ile karşı karşıya. İstanbul’un farklı bölgelerinde inceleme yapıldığında sonucun bu bölgeler açısından da iç açıcı olmayacağı açıktır. Kent planlamasında afet yönetiminin mutlaka yer alması gerekmekte, imar planları deprem toplanma alanları göz önüne alınarak yapılmalıdır. Deprem toplanma alanlarını imara açarak çadır kurulacak alan bırakmamak, kelimenin tam anlamıyla, deprem sonrasında ortaya çıkacak olumsuzluklara davetiye çıkartmaktır. Bunun vebalinin ağır olacağını söylemek ve acilen önlem alınmasını istemek, TMMOB olarak kamusal sorumluluğumuzun bir gereğidir.”

TOPLANMA ALANINDA REZİDANSLAR YÜKSELİYOR!

Acıbadem Mahallesi’ndeki 181 bin 400 metrekarelik eski Otosan Fabrikası arazisi de, 1999 depremleri sonrası Afet Acil Eylemi Planı  çerçevesinde belirlenen 470 toplanma alanından biriydi. Ancak İstanbul Büyükşehir Belediye Meclisince 1 Aralık 2006’da onaylanan imar tadilatıyla arazi üzerinde konut, ticari alan, alışveriş merkezi ve rezidans yapımına onay verildi. Anadolu yakasının en büyük deprem toplanma alanlarından birinin yerinde bugün Akasya AVM ve rezidanslar yükseliyor.