Fındık fiyatını düşüren ekip kendini ele verdi

Sedat BAŞKAVAK
Ordu/Giresun

Fındık Ordu’da çarşıda pazarda en çok konuşulan konu. Bir yanıyla üretilen fındığın fiyatı ve fındık üreticilerinin durumu diğer yanıyla fındık üzerinden AKP Hükümetinin tarım politikaları tartışılıyor. Zira TMO’nun geçen yılla aynı olarak açıkladığı 10 liralık alım fiyatına üreticiler oldukça tepkili. Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanı Ahmet Eşref Fakıbaba’nın “Böyle 7-8 liraya düşecek bir fiyat olmaması gerekirdi. Borsaya soruşturma açtık. Üreticiler mağdur olmasın diye geçen yılki fiyatı açıkladık” sözleri ise tepkiyi daha da büyüttü. Hükümet, tüccar ve ihracatçıların iş birliğine dikkat çeken üreticiler “Fındık fiyatını düşüren ekip kendini ele verdi” dedi. Üreticiler, fiyatın düşmemesi için hükümetin TMO’ya 15 liradan alım yaptırması gerektiğine dikkat çekti. 

RAHATSIZLIK 9 LİRANIN ALTINA DÜŞMESİNDE

Ordu Ulubey’de 40 dönüm arazide fındık üreten Hikmet Poyraz, “İtalyan Ferrero tüccarlarına 9.25 fındık alın denmiş, fiyatın 10 liranın üzerine çıkmaması için uğraşıyorlar” diyerek Tarım Bakanlığında ihracatçılarla yapılan toplantıya dikkat çekti: “Demek ki ihracatçılarla fındığın fiyatını 8-9 lirada tutma kararı alınmış. Anlaşılan o ki tüccar hükümete siz 10 lira verin biz ona yakın fiyat veririz demişler. Böylece onlar parasını kazanacak, hükümet de biz fındık üreticisini yalnız bırakmadık propagandası yapacak. Anlaşılan o ki; Tarım Bakanı fındığın 10 lira olmasından değil 9 liranın altına düşmesinden rahatsız olmuş. 7-8 lira olmaması lazımdı borsaya soruşturma açtık demesinin tek anlamı var. Bakanlıkta ihracatçılarla aldıkları kararlara sadık kalınmadığıdır.” 

EMEĞİMİZ ÜZERİNDEN TÜCCAR VE İHRACATÇI KAZANIYOR

TMO’nun randevuyla alım yaptığını, üreticinin 75 kuruş farkı gözetecek durumda olmadığı için İtalyan tekel Ferrero’ya fındık vereceğini söyleyen Poyraz, “Buna da serbest piyasa diyerek bizi kandırmaya çalışıyorlar. Hükümetin kendi yaptığı maliyet hesabına göre Ordu 8.75, Giresun 9, Trabzon 9.25 lira maliyet belirlemiş. Buna yüzde 30 refah payı, yüzde 25 kâr eklenmesi lazım ama bunlar ortada yok. Ben 40 dönüm arazide senesine göre, o yıl ki rekolteye göre 2 ile 7 ton arasında fındık üretiyorum. Bir kilogram fındığın sadece toplanma maliyeti 5 lira. Bahçeden toplanması, harmana gelmesi, ayıklanıp, temizlenip 1 kilo kabuklu fındık haline getirilmesinin maliyeti 5 lira. Benim ve çocuklarımın emeğinin üzerinden tüccarlar para kazanıyor. Emeği biz veriyoruz parayı tüccar ve ihracatçı kazanıyor. Hükümetin TMO’ya 15 liradan fındık aldırması lazım. Hükümet ve bakan üreticiyi düşünüyorsa bunu yapsın” diye konuştu.

FINDIK ÇOK OLDUĞU İÇİN FİYAT DÜŞÜK SÖZÜ YALAN

Giresun’dan Orhan Kara ise “Her sene rekolte açıklaması yapacaklardı yapmıyorlar” dedi. Bakanın bir keresinde rekolte için 650-700 bin ton dediğini ama resmi açıklama yapılmadığını söyleyen Kara, devam etti: “Şu an Karadeniz’de ne kadar fındık üretildi cevabı yok. Rekolte açıklamasını İstanbul fındık ve mamulleri ihracatçılar birliği, Karadeniz fındık ve mamulleri ihracatçılar birliği yapıyor. Yani fındık komisyoncuları yapıyor ki fiyat düşük tutulsun diye. Giresun Ziraat Odası Başkanı açıklama yaptı. Fındığın 3’te 1’i boş diyor. Yani kabuk var ama içi koruk. Bu demektir ki; 80 kiloluk fındık çuvalından 40 kilo fındık çıkarken, şimdi 25-30 kilo fındık çıkacak. TMO’da, tüccarda kabuğa değil fındığın içine para veriyor. 2014’te don felaketi oldu 450 bin ton fındık üretimi vardı, 22 liraya fındık satıldı. 2016 yılında 468 bin ton fındık rekoltesi açıkladılar sonra 420 bin ton diye revize ettiler 12-14 liraya fındık satılırken 8 -10 liraya kadar düştü. Yani fındık az olunca fiyatı yüksek, çok olunca fiyatı az ediyor sözü tamamen yalan. Bakan borsaya soruşturma başlattık diyor ama bir anlamı yok. Serbest piyasada biz bu fiyattan alıyoruz diyerek işin içinden çıkacaklar. Bu üç ay önemli çünkü fındıktan geçinen üretici köylü eylül, ekim, kasım kısmen aralık ayında fındığını pazara indirecek. Yani fındığın yüzde 60-70’i pazara inmiş olacak. Bu nedenle de fındığın çoğu maliyetin bile altında satılmış olacak.” 7-8 lira fiyat oluşmaması için AKP Hükümetinin TMO’ya gerçek maliyetleri göz önüne alarak 15 liradan fındık aldırması gerektiğini dile getiren Kara, “Bakalım o zaman borsa da fiyat kaçtan oluşuyor” dedi. 

EKİP HÜKÜMET, TÜCCAR VE İHRACATÇIDAN OLUŞUYOR

TÜM Üretici Köylüler Sendikası (Tüm Köy Sen) Genel Başkanı Sadık Turan “Açıklamaları hem kızarak hem de gülümseyerek izliyoruz” dedi. “Kızıyoruz çünkü söylendiği kadar fındık rekoltesi çok değil. Elbette ki az değil ama dağ taş fındık fışkırmıyor. Bazı bölgelerde üretici köylüden aldığımız bilgiler sıcak geçen aylar ve küllemenin etkili olduğu ve verim kaybı olduğu yönünde. Hadi bunu geçtik 2015 yılında 650 bin ton üzerinde fındık üretildi ve bu gün piyasa, borsa, tüccar üçlüsünün verdiği 8.5 liranın iki katına fındık satıldı. Mesele fındık rekoltesi değil. Azerbaycan her ne kadar üretimde söz sahibi olmasa da dünyada 4. sırada ve üretim azalmış. İtalya ikinci büyük üretici, İtalya’da üretilen fındığın rekoltesinde 3’te 1 azalma var. 150 bin ton fındık üretimi 100 bin tona düşmüş. İtalya senelik 100 bin tandan fazla fındığı da satın alıyor. Yani aynı zamanda fındık alıcısı. Bizde rekolte çok olmadığı gibi dünyanın da fındık ihtiyacı var. Bakanın açıklaması gülümsetiyor çünkü ‘Bunu tek başıma ben yapmıyorum burada bir ekip var’ diyor. Evet burada bir ekip var ve bu ekip hükümet, tüccar ve ihracatçıdan oluşuyor. Hükümet geçen yılki fiyattan fındık alarak piyasayı düşürüyor ve randevu, randıman, rekolte diyerek alıyormuş gibi yapıyor. Tüccar TMO’nun altında fiyat vererek köylünün fındığını ucuza kapatıyor. İhracatçıda satıp karını alıyor. Fındık üreticisi köylüler de bedavaya çalışmış oluyor. Biz de o ekibi gördüğümüz ve suçüstü yakalandıkları için açıklamayı gülümseyerek izliyoruz.

BAKANLIK TALEP VE UYARILARA KULAK TIKADI

2016 yılı fındığı yılın sonu ve 2017 yılının başında 14-15 liraya kadar satılmıştı. Geçen yılın fındığının tükendiği ve yeni yılın fındığının toplanıp satılmasının hazırlıklarının yapıldığı dönemde hükümet, TMO’nun 10 liradan fındık alacağını açıkladı. Fındık üreticileri ve tarımla ilgili kuruluşlar, AKP Hükümetinin TMO’ya 2016 fındığını 10 liradan aldırma kararını “Geçimlik fındık üretimi yapan köylüler zaten fındığını çoktan sattılar, o nedenle bu karar fındık üreticilerinin işine yaramazken fındığın fiyatını da 10 liranın altında sabitleyecektir” eleştirisini sundu. Hükümete yapılan çağrılarda 2017 yılı fındığı için TMO’nun 15 lira fiyat vermesi ve alım yapması gerektiği belirtilmişti. Bakanlığın TMO’ya hem geçmiş yılın fındığını, hem yeni yılın fındığını 10 liradan aldırması fındık üreticilerinin tepkisine neden oldu. Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanı Ahmet Eşref Fakıbaba’nın önceki gün yaptığı “Böyle 7-8 liraya düşecek bir fiyat olmaması gerekirdi. Çiftçi mağdur olmasın diye geçen yılın fiyatını verdik” açıklaması ise tepkileri daha da büyüttü. Tarım Bakanı aynı açıklamasında rekoltenin geçen yıla oranla fazla olduğunu, fındık fiyatını tek başına değil ekip olarak belirlediklerini, fiyatın 7-8 liraya düşmemesi gerektiğini, dünya üretiminin 900 bin ton olduğunu söyledi ve fındık borsasının 8.5 lira fiyat açıklaması için de soruşturma başlattıklarını duyurdu.