2017 Nobel Ödülleri sahiplerini buldu

2017 yılı Nobel Ödülleri sahiplerine takdim edildi. İlki 1901 yılında takdim edilen Nobel Ödülleri, İsveç Kraliyet Bilimler Akademisi, İsveç Akademisi, Karolinska Enstitüsü ve Norveç Nobel Komitesi tarafından barış, fizik, kimya, edebiyat ve fizyoloji veya tıp alanlarında veriliyor. Ekonomi dalında verilen bir başka Nobel Ödülü ise 1968 yılında Sveriges Riksbank ile Merkez bankasının İsveç ekonomisine yapmış olduğu katkılar nedeniyle verilmeye başlandı.

Ödüllerin idaresi ve finansmanı Alfred Nobel'in 1895 yılındaki vasiyeti doğrultusunda kurulan Nobel Vakfı tarafından sağlanıyor. Her ödül ayrı bir komite tarafından veriliyor. Ödüle layık görülen kişi ve kurumlara bir madalya, bir diploma ve değişen miktarlarda para ödülü takdim ediliyor. Bu yıl ödüle yüzde 12.5 zam yapıldı ve ödül 1.12 milyon dolara yükseldi.

Nobel Ödülleri, şimdiye dek 579 kez, toplamda 911 kişi ve kuruluşa verildi. Birden fazla kez Nobel Ödülü alanlar hesap edildiğinde toplam 881 farklı kişi ve 23 farklı kuruluşun bu ödülü almaya hak kazandığı belirtiliyor.

Bu yılki Nobel Barış Ödülü'ne yurt dışında bulunan Can Dündar da aday gösterilmişti.

2017 Nobel Ödülllerini kazanan kişi ve kurumlar ise şöyle:

1. Nobel Tıp Ödülü: Jeffrey C. Hall, Michael Rosbash ve Michael W. Young
2. Nobel Fizik Ödülü: Rainer Weiss, Barry C. Barish ve Kip S. Thorne
3. Nobel Kimya Ödülü: Jacques Dubochet, Joachim Frank ve Richard Henderson
4. Nobel Edebiyat Ödülü: Kazuo Ishiguro 
5. Nobel Barış Ödülü: Nükleer Silahların Tamamen Ortadan Kaldırılması İçin Uluslararası Kampanya (ICAN)
6. Nobel Ekonomi Ödülü: Richard Thaler

Ödüllere ilişkin ayrıntılar ise şöyle:

NOBEL TIP ÖDÜLÜ BİYOLOJİK SAAT ÇALIŞMASINA VERİLDİ

Jeffrey C. Hall, Michael Rosbash ve Michael W. Young, sirkadiyen ritmi (biyolojik saatimizi) kontrol eden moleküler mekanizmalar alanındaki keşifleri sebebiyle Nobel Tıp Ödülü’nün sahibi oldu. Günlük biyolojik ritmi kontrol eden bir geni ayrıştırmayı başaran bilimciler, bu genin gece boyunca hücrede biriken ve gündüz de çözünen bir proteini kodladığını gösterdi. Daha sonra, bu genden kodlanan başka protein bileşenleri de tespit eden bilim insanları, böylece hücrelerin kendi içinde biyolojik saati nasıl çalıştırdığını açığa çıkardı.

Nobel Komitesi'nden yapılan açıklamada "Yeryüzünde hayat, gezegenimizin dönüşüyle uyumludur. İnsanlar da dahil yaşayan organizmaların bir iç biyolojik saati olduğunu ve bu saatin organizmanın günün doğal ritmine uyum sağlamasına yardımcı olduğunu biliyorduk. Ancak bu saatin nasıl çalıştığını Hall, Rosbash ve Young'ın çalışmaları sayesinde öğrendik. Bu bilim insanlarının çalışmaları, bitkilerin, hayvanların ve insanların biyolojik ritimlerini Dünya'nın devinimiyle nasıl uyumlu hale getirdiğini anlamamıza yardımcı oldu" denildi.

NOBEL FİZİK ÖDÜLÜ KÜTLEÇEKİMSEL DALGA ÇALIŞMALARINA VERİLDİ

Rainer Weiss, Barry C. Barish ve Kip S. Thorne, LIGO dedektörüne ve kütleçekimsel dalgaların gözlemine yaptıkları katkılardan ötürü bu yılki Nobel Fizik Ödülü’ne layık görüldüler. Kütleçekimsel dalgalanmaların tespit edilmesinin, evren üzerine tamamen yeni araştırmaların kapılarını açtığı belirtiliyor.

İsveç Kraliyet Bilimler Akademisi'nden yapılan açıklamada "Bu tamamen yeni ve farklı bir şey ve daha önce görülmemiş dünyaların kapılarını açıyor. Bu dalgaları yakalayıp, mesajlarını çözmeyi başaranları çok sayıda keşif bekleniyor" denildi.

İlk kez Albert Einstein tarafından tahmin edilen ve izafiyet teorisinin bir parçası olan yerçekimsel dalgaların varlığı ilk olarak 2015'te tespit edilmişti.

NOBEL KİMYA ÖDÜLÜ KİRO-ELEKTRON MİKROSKOBİSİ ÇALIŞMALARINA VERİLDİ

Jacques Dubochet, Joachim Frank ve Richard Henderson, çözeltideki biyomoleküllerin yüksek çözünürlüklü yapısının belirlenmesi için geliştirdikleri soğuk-elektron mikroskopisi ile Nobel Kimya Ödülü’nü kazandı. Joachim Frank, bu teknik sayesinde bozuk iki boyutlu görüntülerin yerini keskin üç boyutlu görüntülerin alacağını söyledi.

Akademiden yapılan açıklamada "Biyomoleküllerin görüntülenmesini hem kolaylaştıran hem de ilerleten kiro-elektron mikroskobisini geliştiren Dubochet, Frank ve Henderson, bu yılki Nobel Kimya Ödülü'ne layık görüldü. Bilim insanlarının geliştirdiği yöntem, biyokimya alanında yeni bir çağın başlangıcı oldu. Güçlü elektron ışınları biyolojik materyali öldürdüğü için elektron mikroskoplarının sadece ölü maddelerin görüntülenmesine uygun olduğu sanılıyordu. 1990'da Henderson, elektron mikroskobunda atomik çözünürlükte bir proteinin üç boyutlu görüntüsünü elde etmeyi başardı. Dubochet, Frank ve Henderson'ın çalışmaları sayesinde elektron mikroskobu, çok daha verimli bir biçimde kullanılmaya başlandı. 2013'te atomik çözünürlük hedefine ulaşıldı ve araştırmacılar, artık biyomoleküllerin üç boyutlu yapısını düzenli olarak elde edebiliyor. Geçen birkaç yılda bilimsel literatür, antibiyotik dirence yol açan proteinlerden Zika virüsünün yüzeyine kadar her şeyin görüntüleriyle doldu. Büyük bir hızla gelişen biyokimyayı heyecan verici bir gelecek bekliyor" ifadeleri kullanıldı.

NOBEL EDEBİYAT ÖDÜLÜ KAZUO ISHIGURO'YA VERİLDİ

Nobel Edebiyat Ödülü’ne romanlarındaki büyük duygusal güç sayesinde dünya ile aramızda bulunduğuna inandığımız aidiyet hissinin altındaki derin boşluğu gün yüzüne çıkardığı için Kazuo Ishiguro layık görüldü.

Nagazaki doğumlu Japon kökenli İngiliz yazar Kazuo Ishiguro, Nobel Edebiyat Ödülü’nü ‘Günden Kalanlar’ isimli romanıyla kazandı. ‘Günden Kalanlar’, Şebnem Sunar’ın çevirisiyle Türkçe’ye kazandırılmıştı.

Ishiguro'nun 2005'te yazdığı Never Let Me Go (Beni Asla Bırakma) Time dergisi tarafından, İngilizce yazılmış en iyi 100 roman listesine alınmıştı ve sinemaya da aktarılmıştı.

NOBEL BARIŞ ÖDÜLÜ NÜKLEER İLE MÜCADELEDE ÇIĞIR AÇAN ÇALIŞMALARI NEDENİYLE ICAN'A VERİLDİ

Nükleer Silahların Tamamen Ortadan Kaldırılması İçin Uluslararası Kampanya (ICAN), nükleer silah kullanımının yol açacağı insani sonuçların yıkıcı etkisine dikkat çektiği ve bu tarz silahların anlaşmalarla yasaklanması için gerçekleştirdiği çığır açan çalışmaları sebebiyle Nobel Barış Ödülü’ne layık görüldü.

Küresel bir sivil toplum girişimi olan kampanya Nükleer Silahsızlanma Anlaşması’nın tam ve doğru bir şekilde uygulanması için çalışıyor. 

NOBEL EKONOMİ ÖDÜLÜ RİCHARD THALER'İN

2017 Nobel Ekonomi Ödülü'nü Richard Thaler kazandı.

ABD'li akademisyen Richard Thaler Hindistan Merkez Bankası başkanlığı yapmıştı. 

Ödülü veren Nobel heyeti, "Thaler'İn araştırmaları sayesinde, ekonomi ve psikoloji disiplinleri arasında bir köprü kuruldu" dedi.

Açıklamada ayrıca, "Ortaya koyduğu teorik altyapı ve deneysel bulgular, davranışsal ekonomi alanının ortaya çıkıp hızla büyümesini sağladı" ifadeleri yer alıyor. 

(HABER MERKEZİ)