Katalonya’nın bağımsızlığı 8 saniye sürdü

İspanya’ya bağlı özerk bölge statüsünde olan ve 1 Ekim’de bağımsızlık referandumu yapılan Katalonya’da, bölgesel hükümet (Generalitat) başkanı Carles Puigdemont bölge parlamentosunda Katalonya’nın ‘bağımsız bir cumhuriyet’ olduğunu ilan etti. Ancak Katalonya’nın bağımsızlığı ‘8 saniye’ sürdü. Puigdemont hemen ardından “İspanya hükümetiyle diyalog” gerekçesiyle bağımsızlık ilanını “birkaç hafta süreyle” askıya aldı. Katalan Meclisi’nde 6 Eylül’de onaylanan yasaya göre referandumdan ‘evet’ çoğunluğu çıkması halinde iki gün içinde bağımsızlığın ilan edimesi gerekiyordu.

COŞKU VE ŞOK ART ARDA GELDİ

Puigdemont’un açıklamasını parlamentonun hemen dışındaki dev ekrandan takip eden on binlerce Katalan’ın bağımsızlık ilanıyla yaşadığı coşku ise birkaç saniye sonra yerini hayal kırıklığına bıraktı.

İspanya merkezi hükümetinin tehditlerine, polis baskısına ve referandum günü gerçekleşen şiddete rağmen kendi gelecekleri hakkında karar verme hakkı için günlerce seçim merkezlerinde yatan, sokakta direnen ve oylarına sahip çıkan bağımsızlık yanlısı Katalanların birkaç saniyelik sevinci ve hemen ardından yaşadığı şok ve hayal kırıklığı fotoğraf ve görüntülere de yansıdı.

KATALAN LİDER GERİ ADIM MI ATTI?

Puigdemont’un ‘geri adım’ olarak nitelendirilen konuşmasının ve bağımsızlığı geçici olarak askıya alma kararının arkasında Avrupa Birliği’nin baskıları olduğu belirtiliyor.

Lideri olduğu “Junts pel Si” partisinden basına yansıyan bilgilerde, “AB’den gelen telefonlar susmadı. Puigdemont, bizim için çok yumuşak bir konuşma yaptı. Bunun arkasında AB’nin ısrarları olduğunu söylemeliyim. Herkes içeriği daha yüklü bir konuşma bekliyordu. Ama böyle bir konuşma için Avrupa'dan beklediğimiz destek gelmedi. Avrupa, Katalonya'nın bağımsızlığına hazır değil” denildi.

MERKEZİ HÜKÜMETİN TEPKİSİ NE OLDU?

Katalonya parlametosu oturumundan sonra İspanya Başbakanı Mariano Rajoy, ana muhalefetteki PSOE lideri Pedro Sanchez ile Başbakanlık konutunda toplantı yaptı. Basına bilgi veren Başbakan Yardımcısı Soraya Saenz de Santamaria, Katalonya krizinden dolayı Bakanlar Kurulunun olağanüstü toplanacağını duyurdu. Santamaria, “Ne Sayın Puigdemont ne de hiç kimse olmayan bir yasanın sonuçlarını dayatabilir. Ne 1 Ekim’de bir referandum oldu ne de Katalan halkının çoğunluğu bağımsız bir devlet istiyor. Bugün Sayın Puigdemont, kendi özerk yönetimini, tarihinin en büyük belirsizliğine atmıştır” dedi. Açıklama hükümetin diyalog konusunda adım atmayacağının işareti olarak yorumlandı.

KATALONYA’DA ŞİMDİ NE OLACAK?

Katalonya'daki bağımsızlık girişimlerine öncülük eden iktidardaki “Junts pel Si” (Evet için Birlik) ittifakı ile ona dışarıdan destek veren sol Halk Birliği Adaylığı (CUP) partisinden toplam 72 milletvekili, Puigdemont tarafından “askıya alındığı” açıklanan “bağımsızlık ilanının” altına imza attı. Sembolik bağımsızlık bildirisinin girişinde “Bağımsız, egemen, demokratik, sosyal ve hukuk devleti olarak Katalonya Cumhuriyeti’ni kuruyoruz” ifadesi yer aldı.

CUP Genel Sekreteri Quim Arrufat, parlamentoda milletvekilleriyle birlikte düzenlediği basın toplantısında, Puigdemont’un “üzerinde anlaşılan” konuşmayı yapmadığını söyledi. Katalonya’nın bağımsızlığıyla ilgili İspanyol hükümeti ile diyaloğun gerçekleştirilmesi için Puigdemont’a bir ay süre verdiklerini açıkladı. CUP milletvekillerinden Anna Gabriel de “2 milyonun iradesinin askıya alınamayacağı”nı söyledi.

Öte yandan sol parti Podemos’un lideri Pablo Iglesias da merkezi hükümetten “parti gibi değil hükümet gibi” davranmasını isteyerek diyalog çağrısı yaptı. Hükümetin baskı ve şiddet politikalarına tepki gösteren Podemos, Katalonya’nın bağımsızlığını ise desteklemiyor. İspanya’nın “çok uluslu bir devlet olarak” devam etmesini savunuyor.

NE OLMUŞTU?

Sağcı Halk Partisi (PP) ve Başbakan Mariano Rajoy tarafından yönetilen İspanya merkezi hükümeti Katalonya’nın 1 Ekim günü için açıkladığı bağımsızlık referandumunu Anayasa Mahkemesi aracılığıyla yasa dışı ilan etti. Referandumun hemen öncesinde İspanyol polisi Katalonya’ya gönderildi ve çeşitli Katalan yetkililer gözaltına alındı, hukuki ve polisiye baskı arttı. İspanya hükümeti ayrıca anayasadaki ‘askeri müdahale’ yetkisini kullanmakla tehdit etti. Avrupa Birliği İspanya hükümetini destekledi. Aynı şekilde İspanya Kralı Felipe ve sosyal demokrat ana muhalefet partisi PSOE de referandum karşısında yer aldılar.

Tüm baskı ve tehditler Katalonya’da bağımsızlık yanlısı olmayan kesimlerin dahi tepkisini topladı. Kendi kaderini tayin hakkı için çeşitli kitlesel gösteriler yapılırken binlerce kişi de seçim merkezlerinde “demokrasi nöbeti” tuttu. Referandum günü bazı merkezlere yönelik polis şiddetine karşı da önemli bir direniş gösterildi. Referanduma katılım oranı yüzde 42’de kalırken katılanların yüzde 90’ı ise ‘bağımsız cumhuriyet’e ‘evet’ dedi.

Baskı altında gerçekleşmesi ve katılımın düşük olması nedeniyle Katalonya’da ‘bağımsızlık iradesi’ni yansıtıp yansıtmadığı tartışılmasına rağmen Katalan Başkan Puigdemont parlamentoda ‘bağımsızlığı kesinlikle ilan edecekleri’ni duyurdu. Ancak Puigdemont, ilanın hemen ardından bağımsızlık kararını askıya aldı.

‘İspanya, Katalonya’nın ayrılmasını engelleyemeyecek’

Puigdemont: Katalonya’nın bağımsızlığını ilan ediyoruz