Geçti geçti geçmedi

Ayşegül Tözeren

Geçen aylarda kız çocuklarının evlendirilmesinin önünü açan yasa, kadınların sokağa çıkmasının, meclis kapılarına dayanmalarının ardından geri çekilmişti.

Şimdilerde kadınlar yine meclis kapılarında… Çünkü bugünlerde bir geri çekilen, sonra tekrar sunulan kapsamlı bir değişiklik tasarısı gündemde: Nüfus Hizmetleri Kanununda Değişiklik Tasarısı.

Tasarıyı, hukukçu olmayan biri olarak anlamaya çalıştım ve zihnimde birçok soru doğdu. Hiçbirinin yanıtını bulamadığımdan, yanıtları birlikte aramak istedim…

Bir… Artık müftüler de nikah kıyabilecekmiş. Belediyelerin yanı sıra müftülüklere de resmi nikâh kıyma yetkisinin verilmesinin gerekçesi, anladığım kadarıyla vatandaşların daha kolay ve seri evlilik hizmetinden yararlanabilmeleriymiş.

Aklıma takılan şu, evlenmek isteyen, müftünün karşısına çıktığı anda evlenebilecek mi? Müftü bu kadar kolay ve seri hizmet sunarken, zaten evli bir kimseyi tekrar evlendirme riski var mı? Evet, sorum belli. Bu değişiklik aynı kişinin birden fazla evlilik yapmasının önünü açar mı?

Müftüleri kim denetleyecek? Hata yaparlarsa nasıl bir cezai yaptırım uygulanacak? Farklı mezheplerden aileler arasında soruna yol açmayacak mı?

Müftünün kıydığı nikâhın boşanması nasıl olacak? Eşler birbirine “Boşol, boşol, boşol” dediğinde boşanmış mı sayılacaklar? Taraflar birbirinden nasıl tazminat, nafaka alacak?

Müftülükler işlemleri “kolay ve seri” şekilde yaparken, sağlık raporu istemeyecek mi? Cinsel yolla bulaşan hastalıkların kontrolü nasıl yapılacak? Yoksa “bize bi’şey olmaz abi” mi diyeceğiz?

İki… Sözlü beyanla nüfus idarelerindeyenidoğan bebek kaydı yapılabilecek. Burada olası yanlış beyanın önüne nasıl geçilecek? Çocuk yaşta evliliklerin üzerini örtmek için başka biri doğumu üstlenirse ne olacak? Bu değişiklik çocuk yaşta anneliğin önünü açmıyor mu?

Hastaneden doğum raporu istenmeyecek mi? Bebeklerin doğum tarihlerinde doğum raporu istenmediği takdirde karışıklık olmayacak mı?

Anne ve bebekle ilgili kayıtlar nasıl tutulacak? Hastanede mi doğdu, evde mi doğdu, doktor eşliğinde mi doğum yaptı, gebelik sırasında takip edildi mi?

Üç… Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlığına geçişte “genel ahlak kriteri” getiriliyor, fakat genel ahlak kriteri nedir, anlaşılmıyor. Ben de ünlü arama motoru Google’a sordum. Yaşamlarımızın merkezine oturacak olan bir yasada değişiklik tasarısıyla ilgili anlamadığım yeri arama motoruna sormak acayipti ama denemek istedim… Birden bir pankartın görseli çıktı karşıma: “Genel ahlak kimin ahlakı?​” Evet, genel ahlak kriterini kim belirleyecek? “Kim?​”

Bir gün geri çekilen, diğer gün tekrar sunulan “Nüfus Hizmetleri Kanununda Değişiklik” öngören tasarıya tarafsız bir gözle bakıldığında akla ilk takılan sorular bunlarken, sorun olan “yanıtlarının yol açabileceği risklerin” ne kadar değerlendirildiği, ne kadar önemsendiği...

Sadece bildiğim şu…

Kadınlar yaşamla ilgili her şeyde söz söyleyecek, soru soracak.