3 aylık medya gözlem raporu: İktidar hapse atmadan duramıyor

BİA Gözlem Raporuna göre mesleki faaliyetleri veya siyasi dosyalardan yargılanan 122 gazeteci 1 Ekim’e hapishanede girdi. Tutuklu gazetecilerin 75’i Cemaat medyasına çalışanlardan oluşurken habercilerden 28’i Kürt medyasındandı.

Hapis gazetecilerden üçü Cumhuriyet gazetesinden, 15 gazeteci ise Sözcü, Die Welt, BirGün, Evrensel, Sosyalist Dayanışma dergisi, ETHA Ajansı, Özgür Gelecek, Nokta, Emek-Adalet, Eylül Hapishane, Odak, Atılım, Yeni Evrede Mücadele dergisi, Mezitli FM, Diken’den, bir de bağımsız foto-muhabir. 

Bu dönemde, tutuklu gazeteciler “Darbecilik”, “Anayasal düzeni yıkmaya teşebbüs”, FETÖ, PKK, DHKPC, MLKP, DHKP-C, TKEP/L, Direniş Hareketi gibi silahlı örgütlerle işbirliği veya onlara yardım gibi suçlamalarla karşılaştılar. Hapishanedeki 122 gazeteciden 68’i halen yargılanıyor, 35’i halen soruşturma geçiriyordu. Hapistekilerin sadece 19’u hükümlü. 

ÜÇ AYDA 14 GÖZALTI

Temmuz-Ağustos-Eylül döneminde 14 gazetecinin gözaltına alındığının belirtildiği raporda,   gazetecilerden yedisinin “Kürt Sorunu”, dördünün de “FETÖ” bağlantılı soruşturmalar çerçevesinde gözaltı yaşandığına dikkat çekildi.

Geçen yılın aynı döneminde, 78 gazeteci ve medya çalışanı gözaltı işlemiyle karşılaşmıştı. 

Rapora göre Temmuz, Ağustos, Eylül döneminde 1 Suriyeli kadın gazeteci öldürüldü; en az iki gazeteci fiziki şiddet, altısı tehdit gördü; biri saldırı girişimi yaşadı. Bir gazete sözlü; bir haber sitesi de siber saldırı yaşadı.

2016 yılının aynı döneminde 7 gazeteci ve 2 medya bürosu saldırıya uğramış; 2 gazeteci tehdit edilmiş, ikisi de kötü muamele gördüklerini açıklamıştı. 

296 GAZETECİYE TOPLAM 182 MÜEBBET İSTEMİ

“Temmuz-Ağustos-Eylül 2017 döneminde toplam 296 gazeteci ve medya temsilcisi için, TCK ve TMK uyarınca toplam 182 müebbet ve 3 bin 36 yıl 8 ay hapis istendi” denilen raporda, “bu gazetecilerden 72’i  “darbeye iştirak” veya “Devletin birliğini bozmak” suçlamasıyla toplam 182 kez ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası istemiyle yargılanıyor” denildi.
Söz konusu üç ayda, 35 gazeteci “örgüt propagandası” veya “örgüt açıklamalarına yer vermek”ten toplam 262 yıl hapis istemiyle yargılandı; Özgür Gündem gazetesi dayanışma eylemine katılan gazeteci Murat Çelikkan, “örgüt propagandası”ndan verilen 18 aylık hapis cezası onanınca cezaevine girdi. Jülide Kural’a verilen 1 yıl 3 ay hapis ve 6 bin TL’lik para cezası ile Derya Okatan’ın 7 bin TL’lik para cezası da onandı. Ayrıca Oktay Candemir de, dört ayrı haberde “PKK propagandası yaptığı” iddiasıyla 1 yıl 6 ay hapisle cezalandırıldı.

Son dokuz ayda, Özgür Gündem dayanışmasına katıldığı için en az 18 kişi, Terörle Mücadele Kanunu uyarınca toplam 62 bin TL ve 220 ay 15 gün hapis cezasına mahkum edilmiş oldu.
175 gazeteci, “örgüt yöneticiliği”, “örgüt üyeliği”, “örgüte üye olmamakla birlikte örgüt adına suç işlemek”, “örgüte yardım” gibi suçlamalar nedeniyle toplam 2 bin 695 yıl hapis istemiyle yargılanıyor. Beş gazeteci de halen, “suçu övmek ve “suça teşvik” iddiasıyla toplam 37,5 yıl hapis istemiyle yargılanıyor. Bir gazetecinin de “Atatürk’ün anısına hakaret”ten dört yıl altı ay hapsi isteniyor.

‘ERDOĞAN’A HAKARET’ DAVALARI

Rapora göre Temmuz-Ağustos-Eylül 2017 döneminde gazeteci Çağlar Özbilgin TCK’nın 299. Maddesi uyarınca ve “Cumhurbaşkanı’na hakaret”ten ertelemeli 11 ay 20 gün hapse mahkum edildi.

Yazı, görüş ve eleştirileri nedeniyle üç gazeteciye (Ertuğrul Mavioğlu, Çağrı Sarı ve Kazım Kızıl) “Cumhurbaşkanı’na hakaret”ten yeni davalar açılırken, diğer üçünün (Hüsnü Mahalli, Ahmet Altan ve Nasuh Mahruki) davası sürüyor. Hepsi, toplam 28 yıl hapis tehdidiyle karşı karşıya bulunuyor. Ayrıca, tutuklu gazeteci Ahmet Şık ve Fatih Polat hakkında da, TCK 299’dan soruşturmalar yürütülüyor. Bu suçlamayla tutuklanan gazeteciler Kazım Kızıl ve Ozan Kaplanoğlu bu dönemde tutuksuz yargılanmak üzere tahliye edildi.

KAPATMA, YAYIN YASAĞI, ERİŞİM ENGELİ…   

“Temmuz-Ağustos-Eylül 2017’de en az üç medya KHK ile kapatıldı, üç TV Türksat’tan çıkarıldı; iki yayın yasağı kararı yayınlandı; altı dergi hapishanede yasaklandı; bir siteye ve 14 haber ve yazıya erişim engeli getirildi; bir de akreditasyon ayrımcılığı yaşandı. Ayrıca, yasak ve sansür olarak dört olay daha gerçekleşti” denilen raporda, “OHAL’in etkili olduğu Temmuz-Eylül 2016 döneminde 775 basın kartı ve 46 gazetecinin pasaportu iptal edilmiş; tutuklu Şahin Alpay’ın kızı, Ercan Gün’ün oğlu, Can Dündar’ın eşi Dilek Dündar’ın pasaportuna el konulmuştu. Ayrıca, 5 gazetecinin pasaportuna el konulması için talepte bulunulmuştu. Bu üç aylık dönemde 155 medya organı (TV, radyo, gazete ve yayınevi) kapatılmış; üç yayın yasağı veya geçici yayın yasağı çıkmış, 18 site kapatılmıştı. 4 site haberi sansür görmüş, yedi yayına müdahale yaşanmıştı. Ayrıca 2 gazeteci sınırdışı edilmiş, bir gazete de toplatılmıştı” denildi.

CEZASIZLIK

Rapora göre IMC TV, TV10, Hayatın Sesi TV, Van TV ve Jiyan TV dahil 12 televizyon ve 11 radyonun OHAL altında kurulan Bakanlar Kurulu komisyonunca kapatılmasıyla ilgili hak arama yolları, “KHK işlemi değil” diye kapatıldı.
Midyat’ta bombalı saldırıyı haberleştirmek isteyen 10’u aşkın gazeteciye yönelik ağır saldırıda, 16 aydır gelişme yaşanmadı. Özgür Gündem gazetesi, İMC TV ve DİHA çalışanlarının 16 Ağustos 2016 tarihli darplı gözaltı da yargılanmayacak.

İŞTEN ÇIKARMALAR

İşten çıkarmaların da bir başlıkla incelendiği raporda, Temmuz-Ağustos-Eylül döneminde, 109 gazeteci ve medya çalışanı işten çıkarıldı veya işten çıkmak zorunda bırakıldığına dikkat çekildi. Raporda sadece Doğan Haber Ajansı’ndan İzmir’de dört, ülke genelinde 100’e yakın basın emekçisinin işten çıkarıldığı belirtildi.

Geçen yılın aynı döneminde kanun hükmünde kararnameye dayanılarak medya organlarının kapatılması sonucu 2 bin 500’e yakın gazeteci ve medya çalışanı işsiz kalmıştı. Geçen yılın tamamında ise bu rakam 2 bin 708’e ulaşmıştı. Ancak TGC, KHK ile 179 medya ve yayın işletmesinin kapatılmasıyla işsiz kalanların sayısının 10 bini bulduğunu açıklamıştı. 

Radyo Televizyon Üst Kurulu (RTÜK), Temmuz-Ağustos-Eylül 2017 döneminde haber, film ve program yayınlarından dolayı TV kuruluşlarına 8 para cezası, radyo kuruluşlarına da 3 para cezası verdi. Kurul, Radyo ve TV’lere toplam 3 milyon 734 bin 705 TL idari para cezası verdi. (MEDYA SERVİSİ)