AİHM bir kez daha 'Bergamalıların hakları ihlal edildi' dedi

Özer AKDEMİR

Altın madeni karşıtı mücadele iyice zayıflasa da Bergama köylüleri kazanmaya devam ediyor. yıllarca Bergama köylülerinin avukatlığını yapan  Senih Özay'ın açtığı davada AİHM iki Bergama Köylüsü için "Adil Yarılama hakkı ihlali ve aile yaşamını ihlalden" Türkiye'yi kusurlu bularak 3000 avro tazminata mahkum etti. 

ALTIN MADENCİLİĞİNİN ÖNÜ BERGAMA'DA AÇILDI

Türkiye'de altın madenciliğinin önünü açan Bergama Ovacık Altın Madenine karşı yöre köylüleri yıllarca mücadele etti. Binlerce köylünün yaşam alanlarını korumak için sivil itaatsizlik türünden gerçekleştirdikleri eylemler ve uzun soluklu bu mücadele Türkiye ekoloji hareketinin de dönüm noktasını oluşturdu. Çevre hukuku, idari hukuk Bergama mücadelesinden önemli ölçüde etkilendi. Yasalar değiştirildi, yargı kararları askıya alındı, Bakanlar Kurulu kararları ile madenin çalışmasına olanak tanındı. 

2 MADDE'DEN İHLAL KARARI 

Bu dava süreçlerinde uzun yıllar Bergama Köylülerinin avukatlığını yapan Senih Özay'ın AİHM'e açtığı bir dava geçtiğimiz günlerde sonuçlandı. Yılmaz Acar, Mustafa Demircan,  Feride Genç adlı müvekkilleri adına AİHM'e yapılan 2 ayrı başvuruda daha sonra dosyalar birleştirildi. Yapılan yargılama sonucunda AİHM Sözleşmenin 6. maddesi olan Adil yargılama ilkesinin ve 8. maddesi olan Özel ve aile yaşamı maddelerinin ihlal edildiğine karar vererek Türkiye'nin 3 davacıya 3000'er Euro tazminat ödemesine karar verdi. 

ÖZEL YAŞAMA SAYGI HAKKINI İHLAL

AİHM'e başvuran Bergamalılar siyanürle altın ayrıştıran işletmeye resmi kurumlar tarafından verilen ruhsatları şikayet ederek, resmi makamlar ile yerel halk arasında resmi makamların kesinleşmiş yargı kararlarını kasıtlı biçimde hiçe sayması yüzünden tetiklenen uzun süreli hukuki anlaşmazlığın özel yaşamlarını çekilmez hale getirdiğini ileri sürmüşlerdi. AİHM kararında Bergama Altın madenine karşı açılan davaları, kesinleşmiş mahkeme kararlarına rağmen hükümetin çeşitli yollarla madenin çalışmasına olanak tanıması süreçlerini özetlediği kararında Türkiye'nin kendi yasal mevzuatına ve yargı kararlarına rağmen AİHM'e başvuran Bergama Köylülerinin haklarını "yararlarına olan sonuçlardan hiç yararlanamayacak biçimde mahrum ettiler" denildi. Mahkeme Türkiye'nin AİHM Sözleşmenin 8. Maddesini ihlal ederek başvuru sahiplerinin özel yaşamları ile aile yaşamlarına saygı hakkını güvence altına alma yükümlülüğünü yerine getirmediğine hükmetti. Mahkeme idarenin yargı kararına uymayarak yurttaşların etkin yargı koruması hakkından yararlanmasını da ihlal ettiği sonucuna vardı. 

YARGI KARARLARINA UYULMADI

AİHM kararında; "ulusal makamların İzmir İdare Mahkemesi ile Danıştay’ın verdiği 1 Haziran 2001, 27 Mayıs 2004, 23 Haziran 2004 ve 22 Mart 2006 tarihli kararlarının uygulanmasında ve makul zaman içerisinde bunlara uymada gereğini yapmamış" diyerek AİHM Sözleşmesinin 6. maddesinin ihlal edildiğine hükmetti. Mahkeme her bir başvurucu için Türkiye'nin 3.000 Euro tazminat ödemesini kararlaştırdı. 

AİHM İHLALLERİ TESPİT ETTİ

Daha önce de yüzlerce Bergama Köylüsünü mahkeme kararlarının uygulanmaması nedeniyle AİHM'den tazminat kazanması davasını da açan Av Senih Özay, son kararda paradan çok ihlalin tespit edilmiş olmasının önemli olduğu görüşünde. Özay kararla ilgili şu yorumda bulundu; "Bu kararın özü şu; AİHM Bergamada siyanürlü altın çıkarma işletme teşebbüsü İdare Mahkemesinin ve Danıştayın Mahkeme kararlarına rağmen nasıl olup da sürdürülebilmiş, sürdürülebiliniyor? Nasıl Bakanlar Kurulu bu yolda gizli kararname çıkarabiliyor? Yaşam hakkı ve sağlıklı çevre hakkı yargı kararıyla tespit edilmesine rağmen nasıl ciddiye alınmıyor? Nasıl maden faaliyete devam edebilir? diyerek 3000 Euro tazminat kararını vermiştir".