Raylar artık taşıma şirketlerine çalışacak

Derya DURSUN
İstanbul

Kurulduğu 1856 yılından bu yana kamu hizmeti veren TCDD, artık özel taşıma şirketlerinin para kazanacağı bir alan haline geldi. Bu yılın başında hükümet tarafından çıkarılan ve Türkiye Demiryolu Ulaştırılmasının Serbestleştirilmesi Hakkındaki Kanun uygulamaya geçti. 

13 Ekim 2017 tarihinde TCDD Taşımacılık AŞ ile OMSAN Lojistik AŞ arasında “Lokomotif ve Vagon Kiralanmasına İlişkin İşbirliği Protokolü” imzalandı. Şirket TCDD’nin lokomotif ve vagonlarını kullanarak Divriği- İskenderun hattında taşımacılık yapılacak. Protokole göre cevher taşımalarında kullanılmak üzere firmaya 15 adet elektrikli lokomotif ve 350 adet cevher vagonu kiralandı. 

Protokole tepki gösteren Birleşik Taşımacılık Çalışanları Sendikası (BTS), TCDD’nin imkanlarının taşımacılık şirketlerinin hizmetine ihalesiz sunulmasının kabul edilemeyeceğini  açıkladı. 

CEVAP BEKLEYEN SORULAR

OMSAN Lojistik Şirketinin yük treni işletmecisi yetki belgesi almak için yönetmelikte belirtilen şartları yerine getirmesine rağmen TCDD Taşımacılık AŞ’nin ve Ulaştırma Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığının cevaplaması gereken sorular olduğuna dikkat çeken BTS, şu sorulara cevap verilmesini istedi: 

* TCDD Taşımacılık AŞ’nin elindeki çeken ve çekilen araçları özel sektöre ihalesiz kiraya vererek mi adil rekabet koşulu ve pazar oluşturulur? 

* TCDD Taşımacılık AŞ niye rakiplerine lokomotif ve vagon, hatta hazır pazarını kiralar? 

* 2018 yılı şebeke bildirimine göre Divriği-İskenderun hattında OMSAN Lojistik Anonim Şirketine kapasite tahsisi yapılmış mıdır? Yapıldı ise ne zaman yapılmıştır?  Ne kadar tren işletme tahsisi yapılmıştır?

* Divriği-İskenderun hattında TCDD Taşımacılık AŞ’nin 2017 ve 2018 için kapasite tahsisi var mıdır? Varsa OMSAN Lojistik Anonim Şirketi lehine ne kadar kapasite tahsisinden feragat etmiştir?

* Türkiye Demiryolu Ulaştırılmasının Serbestleştirilmesi hakkındaki 6461 sayılı Kanun, demir yollarının rekabete açılması, özel sektörün devlet işletmesi ile rekabet etmesi gerekçesi ile çıkarılmıştır. TCDD Taşımacılık AŞ çeken ve çekilen araçlarını rakip firmaya kiralayarak rekabeti engellememiş midir? 

* TCDD Taşımacılık AŞ çeken ve çekilen araçlarını kiralama yoluna gidecekse açık arttırmalı ihale yolu ile yapması gerekmez miydi?

ŞİRKETLERE PARA KAZANDIRMAYA YARAYACAK

İmzalanan protokolün ‘Özelleştirmelerin demir yollarına daha fazla yatırım yapılmasını beraberinde getirecektir’ söylemini de boşa çıkardığına dikkat çeken BTS açıklamasında, 

“TCDD Taşımacılık AŞ’nin elindeki çeken ve çekilen araçlar için özel sektöre yapılan ve ileride yapılacak bu kiralama işlemi özel şirketlere yeni kâr alanları açma işlevinden öteye bir kamu yararı bulunmamaktadır. Toplumun ödediği vergilerle yaratılan değerlerin özel sektöre aktarılmasına karşı çıkmaktayız. Bu şirketler hizmet değil kâr amaçlı olacaktır. Yeniden yapılanma ile başlayan serbestleştirme ve özelleştirme ile devam eden süreç demir yollarını değil sadece özel şirketleri zenginleştirecektir” ifadelerine yer verdi. 

ÇALIŞANLARA ÇAĞRI

OMSAN şirketinin bazı TCDD makinistlerini cazip ücretlerle bünyesine kattığı bilgisini de veren BTS, OMSAN’ın kendi elamanlarını yetiştirdikten sonra TCDD’den aldığı kişileri işten atacağı uyarısında bulundu. Sendika tüm TCDD çalışanlarını TCDD’nin özelleştirilmesi girişimlerine karşı mücadele etmeye çağırdı.

2005’TE DE DENENMİŞTİ

BTS açıklamasında demir yollarında özel sektörün tren işletme girişiminin 2005 yılında yine Divriği-İskenderun hattında yasalara aykırı bir biçimde hayata geçirildiği hatırlatıldı. Daha sonra BTS’nin açtığı davayla iptal edilen uygulamanın nelere yol açtığı şu şekilde aktarıldı: “19 Eylül 2005 günü Erdemir Lojistik AŞ’nin TCDD’den emekli makinistlerle sefer yaptırdığı yük treni Sarsap İstasyonu yakınında deray etmiş, deray sonucu tren dizisinde bulunan 30 vagon 8 kilometrelik bir alana dağılarak kullanılamaz hale gelmiş, treni temin eden lokomotifler dereye uçmuştur. Hattın 40 kilometrelik bölümü hafif hasarlanmış, 10 kilometrelik bölüm ise tamamen kullanılmaz hale gelerek bu hat demir yolu ulaşımına kapanmıştı.