Soçi zirvesinde Suriye Ulusal Kongresi mutabakatı
Rusya, İran ve Türkiye arasında düzenlenen Soçi zirvesi sona erdi. Liderler Suriye Ulusal Kongresi konusunda mutabakat sağlandığını açıkladılar.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Rusya’nın Soçi kentinde Suriye'nin geleceğinin görüşüldüğü zirve toplantısı gerçekleştirdi. Soçi Zirvesi sonrası konuşan Putin, Suriye Ulusal Kongresi için “Suriye toplumunun tüm kesimlerinin katılımı konusunda mutabık kaldık” dedi. İran Cumhurbaşkanı Ruhani ise "Amaç Suriye Ulusal Kongresi'nin yapılması. Bu kongrede Suriye’ye bütün taraflar bir araya gelecekler. Yeni Anayasa için zemin oluşacak. Özgür ve adil seçim yapılacak. Bu bütün bölge için barış ve istikrar getirebilir." dedi. Cumhurbaşkanı Erdoğan ise, PYD’yi kastederek, “Aynı çatı altında, aynı platformda olmamızı kimse bizden beklemesin” ifadelerini kullandı.
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın Soçi’de yaptıkları görüşmenin ardından düzenledikleri ortak basın toplantısında öne çıkan açıklamalar şöyle:
PUTİN: SURİYE ULUSAL KONGRESİ'NE SURİYE TOPLUMUNUN TÜM KESİMLERİNİN KATILMASI KONUSUNDA MUTABIK KALDI
Putin, “Suriye’de çatışmalardan sonra neler yapılacağı” konusunun görüşmenin gündemi olduğunu söyledi. “Türkiye Rusya ve İran, Suriye konusunda öncü rol üstlendiler” diyen Putin, üç ülkenin önlerine gerçekçi hedefler koyduğunu ve fikir birliğine vardığı söyledi.
Putin sözlerine şöyle devam etti:
“Üç ülke Astana sürecinde etkinlik gösterdi, iyi aşamalar kaydetti. Suriye halkının izinden gitmek zorunda kalanların evlerine gitmeleri için gerekli koşulların oluşması, çatışmaların tamamen durdurulması, çatışmasızlık bölgelerinin istikrar kazanması gibi konularda öncelikle adımlarımızı belirledik. Öncelikle Suriye içindeki grupların görüşmesi için belli bir platform oluşturulmasına karar verdik, Türkiye ve İran’ın Suriye Ulusal Kongresi toplantısı konusunda çabasını görüyoruz. Suriye toplumunun bütün kesimlerinin katılması konusunda mutabık kaldık. Çeşitli politik dış ve iç muhalefetin etnik ve dini grupların katılımı sağlanacağı bu kongrede Suriye’nin ortak ulusal sorunları görüşülecek. Gelecekte Suriye’de devlet yönetimi ve anayasanın nasıl olacağı, yapılacak seçimlerin nasıl gerçekleşeceği konularını görüştük. Suriyeliler, Suriye’nin kaderlerine kendileri karar vermelidir. Gerek muhalefet gerekse mevcut rejimin öncelikleri mutlaka önceliklidir."
'SAYIN ESAD İLE BARIŞÇIL ÇÖZÜMLERİ GÖRÜŞTÜK'
"Sayın Esad ile görüşmelerde barışçıl çözümleri ve özgür seçimlerin gerçekleşmesini konuştuk. Bugün yaptığımız görüşmede ise sosyal ekonomik düzenlemelerin yapılması görüşüldü. Alt yapı, sanayi, tarım, ticaret alanında ülkenin tekrar ayakları üzerine durması için bunların yeniden yapılandırılması konusunda, insani yardım konusunda, Suriye’nin tamamen silahlarından arınması, tarihi ve kültürel değerlerin korunma altına alınması konularında görüşüldü. Uluslararası devletlerin sürece dahil olmasını görüştük.
Erdoğan ve Ruhani ile birlikte yaptığımız olumlu görüşmeler için teşekkür ediyorum. Bugün yaptığımız görüşmelerin en pozitif etkileri göstereceğini düşünüyorum.”
RUHANİ: AMAÇ SURİYE ULUSAL KONGRESİ'NİN YAPILMASI
İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani ise "Bu toplantı çok açık bir toplantıydı, 3 ülke fikirlerini açık bir şekilde izah etti. Amaç Suriye Ulusal Kongresi'nin yapılması. Bu kongrede Suriye’ye bütün taraflar bir araya gelecekler. Yeni Anayasa için zemin oluşacak. Özgür ve adil seçim yapılacak. Bu bütün bölge için barış ve istikrar getirebilir." dedi.
Ruhani'nin açıklamaları şöyle:
‘IŞİD KENDİSİNE DESTEK VEREN BÜTÜN ÜLKELERE TEHLİKE OLUŞTURDU’
“Her şeyden önce Putin’e böyle bir 3’lü zirveye öncülük yaptığı için teşekkür etmek istiyorum. Bu toplantı öyle bir zamanda yapılıyor ki, bu 3 ülke Suriye’deki barış ve istikrar için zemin hazırlamış.
Bütün dünya şunu bilmesi gerekiyor ki terörizm hiç bir ülke için iyi bir araç olamaz. Bu bütün ülkeler için tehlike oluşturuyor. Biz IŞİD konusunda bunu gördük. IŞİD'e destek veren bütün ülkelere bu örgüt tehlike oluşturdu. Günahsız insanların ölmesine neden oldu.
Bu toplantı çok açık bir toplantıydı, 3 ülke fikirlerini açık bir şekilde izah etti. Amaç Suriye Ulusal Kongresi'nin yapılması. Bu kongrede Suriye’ye bütün taraflar bir araya gelecekler. Yeni Anayasa için zemin oluşacak. Özgür ve adil seçim yapılacak. Bu bütün bölge için barış ve istikrar getirebilir.
Kongre yapılması için mutabık kaldıklarını açıkladılar. 3 ülkenin dış işleri bakanları ve genel kurmay başkanları 3 ülkenin organları bu kongrenin yapılabilmesi için anlaştılar.
Bugün çok mutluyum. Barış ve istikrar için adım atılması için çok mutluyum. Gelecekte güvenli ve özgür bir seçimin yapılmasına şahit olalım. Suriye’de bunları görmek için umutluyum.”
ERDOĞAN: PYD İLE AYNI ÇATI ALTINDA OLMAMIZI KİMSE BEKLEMESİN
Cumhurbaşkanı Erdoğan yaptığı açıklamada hem Rusya ve hem de İran ile ikili görüşmeleri önemsediklerini, Putin ve Ruhani ile yaptıkları görüşmelerde bu ilişkilerin sürdürülmesi konusunda mutabık kaldıklarını söyledi.
Erdoğan, “Rusya ile gerek ikili diyaloglarımız gerekse de bölgesel konulardaki görüşmelerimiz devam ediyor. Bunun meyvelerini topluyoruz. Sayın Ruhani ile yaptığımız görüşmelerde ülkelerimiz arasındaki ilişkilerin geliştirilmesi konusunda mutabık kaldık. Bugün gerek Putin gerek Ruhani ile kritik görüşmeler yaptık. Suriye’de ateşkes tesis edilmesi amacıyla yapılan anlaşmayı tekrar teyit ettik” dedi.
Astana’da kaydettikleri ilerlemeler kapsamında Cenevre sürecine görüş ve önerilerini sunmayı netleştirdiklerini belirten Erdoğan “2254 sayılı BM Güvenlik Konseyi kararında tanımlandığı üzere, Suriye halkının öncülüğünde yürütülecek kapsayıcı, özgür ve adil siyasi sürecin hayata geçirilmesine yardımcı olmak konusunda görüş birliğine varmış bulunuyoruz. Bu süreçte üç garantör ülkenin ortaya koydukları karşılıklı hassasiyetlere saygıyı sürdürmeleri kritik rol oynayacaktır. Suriye’nin toprak bütünlüğüyle ülkemizin milli güvenliğine kast eden terörist unsurların süreçten dışlanması önceliklerimiz arasında yer almaya devam edecektir. Bir terör örgütüyle aynı çatı altında olmamızı, bizden kimse beklememelidir. Suriye’nin toprak bütünlüğüne bağlılığımızı ifade ediyorsak, eli kanlı bir çeteyi meşru bir aktör olarak göremeyiz. Bugün gerçekleştirdiğimiz istişarede, Suriye’de güven artırıcı önlemlerin hayata geçirilmesinin önemini vurguladık. İnsani yardımların ihtiyaç sahiplerine engelsiz ve kesintisiz ulaştırılması, ayrıca tutukluların karşılıklı salıverilmesi dahil atılabilecek her türlü adımı gözden geçirdik.” dedi.
Erdoğan, “Erdoğan, “Putin ve Ruhani ile gerçekleştirdiğimiz istişarede Suriye’de güven arttırıcı adımlar konusunda mutabık kaldık. İhtiyaç sahiplerine ihtiyaçlarının ulaştırılması, tutukluların serbest bırakılması konusunda karşılıklı adımlar atılması gerekiyor” ifadelerini kullandı.
Erdoğan ayrıca, İdlib sorununun çözülmesini ve Arfin'deki gelişmelerin bu sürecin sonucunda netleşmesini beklediklerini dile getirdi.
ORTAK BİLDİRİ YAYINLANDI
Zirvesi sonrası yayınlanan ortak bildiri şöyle:
“Devlet başkanları, Suriye Arap Cumhuriyeti’nin egemenliğine, bağımsızlığına, birliğine ve toprak bütünlüğüne olan kuvvetli taahhütlerini teyit etmiş, bahsi geçen gerginliği azaltma, bölgelerin tesis edilmesi ve Suriye ihtilafının çözümüne yönelik hiçbir siyasi girişimin Suriye Arap Cumhuriyeti’nin egemenliğine, bağımsızlığına, birliğine ve toprak bütünlüğüne hiçbir suretle halel getiremeyeceğini vurgulamışlardır.
Devlet başkanları, Suriye Arap Cumhuriyeti Hükümeti temsilcilerini ve Suriye’nin egemenliğine, bağımsızlığına, birliğine, toprak bütünlüğüne ve parçalanamaz karakterine bağlı olan muhalefeti, yakın gelecekte Soçi’de düzenlenecek Suriye Ulusal Diyalog Kongresi’ne yapıcı şekilde katılım sağlamaya çağırmışlardır.
Devlet başkanları, Suriyelilere, ülkelerinin birliğini yeniden tesis etmelerinde Suriye halkının desteğini alacak bir anayasayla sonuçlanmak üzere Suriyelilerin öncülüğünde ve sahipliğinde yürütülecek kapsayıcı, özgür, adil ve şeffaf bir süreç ve katılmaya ehil tüm Suriyelilerin BM’nin uygun şekilde gözetimi altında oy kullanacağı serbest ve adil seçimler vasıtasıyla ihtilafa siyasi çözüm bulmalarında yardımcı olmak hususunda mutabık kalmışlardır."
GÖRÜŞME ÖNCESİ TELEFON TRAFİĞİ
Öte yandan Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin; Soçi’de Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani’nin üçlü zirvesi öncesinde ABD Başkanı Donald Trump, İsrail Başbakanı Benyamin Netanyahu, Mısır Cumhurbaşkanı Abdülfettah Sisi ve Suudi Arabistan Kralı Selman’la da telefonla Suriye’yi konuştu.
Kremlin’den yapılan açıklamaya göre, Putin ile Netanyahu görüşmelerinde güvenlik birimleri de dahil, “Her iki taraf için de faydalı olacak” çeşitli alanlarda ilişkilerin arttırılması gerektiğini belirtti.
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve ABD Başkanı Donald Trump yaptıkları telefon konuşmasında, Putin ve Esad’ın önceki gün yaptıkları görüşmenin sonuçlarını ele aldılar. Kremlin Basın Servisinden yapılan açıklamada, “Vladimir Putin, Donald Trump’ı, Beşar Esad’ın siyasi sürece bağlılığını ve anayasa reformunu düzenlenmeye hazır olduğunu dile getirdiği 20 Kasım’daki görüşmesinin sonuçları hakkında bilgilendirdi” denildi.
Putin ve Sisi’nin gündemi de Esad’la yapılan görüşmeydi.
Kremlin’den yapılan açıklamada, Putin ve Suudi Arabistan Kralı Selman’ın ise “Ortadoğu’daki durum konusunda fikir paylaşımı yaparak, teröristlere karşı edinilen son başarılar doğrultusunda Suriye’de uzun vadeli bir istikrar sağlama olasılıklarına yönelik konuları” ele aldıkları belirtildi. (DIŞ HABERLER)
