Sur’un artık mahallesi olmayan muhtarları

Esra Solin DAL

Dünyanın en uzun sokağa çıkma yasağının uygulandığı Diyarbakır’ın Sur ilçesinin 6 mahallesine, 2 Aralık 2015’ten bu yana hiçbir biçimde giriş yapılamıyor. Bir bölümü tank ve top atışlarıyla yıkılsa da, önemli bir kısmı hasar almamasına rağmen kepçelerle dümdüz edilen mahallelerin uydudan çekilmiş fotoğrafları, ağır bilançoyu gözler önüne sermişti. Geçmişe ait tarihi yapılar bir kenara, tek bir ağacın dahi bırakılmadığı bu mahallelerde on binlerce insan zorla göçertildi. 

 “Acele kamulaştırma” adı altında evleri ellerinden alınan Sur sakinleri, kentin çeşitli mahallelerine dağıldı. Bazısı bugün bütünüyle yıkılmış durumda olan mahallelerin muhtarları ise bu yeni duruma kendilerini alıştırmış durumda. Lalebey ve Cemal Yılmaz Mahallelerinin muhtarları, sorumluluk alanlarındaki yıkımın sonuçlarını değerlendirdi. 

17 SOKAK YIKILDI 

2015 yılında yaşanan savaştan kaynaklı Sur’un birçok mahallesinde çatışmaların yaşandığını ifade eden Cemal Yılmaz Mahallesi Muhtarı Koçero Topdemir, mahallesinin yüzde 90’ının yıkıldığını ve giriş çıkışların halen yasak olduğunu hatırlattı. Topdemir, çatışmalardan önce 5 bin nüfusa sahip olan mahallenin çatışmalarda bir veya iki sokağının çok az hasar gören 17 sokağının bugün tamamen yıkıldığını kaydetti. Taşınmak zorunda bırakılan yurttaşların ikametgah adreslerini değiştirmediğini paylaşan Topdemir,  bu nedenle mahallenin nüfusunda bir değişiklik olmadığı bilgisini verdi. Mahallede yasak başladıktan sonra kimsenin kalmadığını ifade eden Topdemir, “Taşınan yurttaşların ikametgah adresleri değişmediğinden dolayı herhangi bir işleri olduğunda yine ben ilgileniyorum. Dolayısıyla mahallem yok, ama bizim oradaki insanlarla diyaloğumuz sürüyor” diye konuştu. 

İNSANLARIN HER BİRİ BİR YERE GİTTİ

Söz konusu yasaklı 6 mahallenin yanı sıra çatışmalarının yaşanmadığı Alipaşa Mahallesi ile birlikte yıkılan Lalebey Mahallesi’nde de durum farklı değil. Bu mahallede 4 dönemdir muhtarlık yapan Abdullah Çelik, “İnsanların her biri, bir yere gitti. 80 yaşına kadar burada yaşamış insanlar var. Ama şu an kimin kiracısı olacakları belli değil. Gelecek nesillere Diyarbakır’ın, Sur’un kültürünü, yaşanmışlıklarıyla tanıklık eden bu insanlar anlatacak. Başka kültürlerden insanlar gelip buraya yerleşirse kültür de dil de değişir” ifadelerini kullandı. 

Sur’da yaşanan elektrik ve su kesintilerinin yer yer devam ettiğini de aktaran Çelik, yıkım sürecinde mahalle sakinlerine büyük baskılar uygulandığını, buna rağmen halkın hâlâ direndiğini kaydetti. Çelik, birçok sokağının yok olduğu mahallede muhtarlık yapmanın acıklı bir durum olduğuna ekleyerek, “Mahallemde tek hane bile kalsa ben mahallemi terk etmem. Sonuna kadar mahalleliyle birlikteyim, halkımın arkasındayım” diye konuştu. 
(Diyarbakır/MA)