Göbeklitepe'de buluntulara zarar veriliyor iddiası

Özer AKDEMİR
İzmir

Göbeklitepe kazı alanının içinde, yağmur suyunun tahliyesini sağlamak için hendek kazılması tepkilere neden oldu. Yıllarca eşi Klaus Schmidt ile Göbeklitepe kazılarını yürüten arkeolog Çiğdem Köksal Schmidt yağmur suyu hendekleri için yapılan kazıda önemli arkeolojik buluntular ortaya çıktığını belirterek, Göbeklitepeye zarar veren kazıların durdurularak bu buluntuların koruma altına alınması gerektiğini ileri sürdü. 

ARKEOLOJİK BULUNTULAR ZORLANIYOR

Eşi Klaus Schimdt'le birlikte yıllarca Göbeklitepe kazılarını yürüten, eşinin ani ölümünün ardından yeni müze müdürü tarafından kazıdan uzaklaştıran arkeolog Çiğdem Köksal Schmidt Göbeklitepe'de yapılan yağmur suyu hendeğinin arkeolojik alana zarar verdiğini ileri sürdü. Birkaç aydır Şanlıurfada olduğunu belirterek sosyal medya hesabından önceki gün Göbeklitepe'de yaptığı gözlemleri aktaran Schmidt yapımı sırasında arkeolojik buluntuları epey zorlayan koruma çatısının bitmek üzere olduğunu aktardı. Bu sefer de yağmur suyunun akacağı boruların yeri nedeni ile arkeolojik buluntunun zorlandığını ileri süren Schmidt, fotoğraflarını da paylaştığı bu yağmur suyu kanalı ile ilgili şu bilgileri verdi; "son gözlemlerime göre koruma çatısı üzerinde birikecek yağmur suyunu aktarmak için yaklaşık 40 cm. çapında borular bağlanmış, bunların gider hattı için hendek gibi dar ve uzun iki alanda kazı yapılmış. Bu iki hendekvari kazı alanı neredeyse bilimsel amaçlı seçeceğimiz kazı alanlarından ya da çatı taşıyıcı ayakları için mecburi kazdığımız sondajlardan daha geniş bir alanı kapsıyor. Oysa sırf yağmur suyu için bu kazılar yapılmamalı idi, borular toprak üstünden zaten dere yatağı olan aşağıdaki vadiye uzatılarak çözümlenebilirdi sorun" 

HENDEK KAZISINDA DUVAR KALINTILARI ÇIKTI

Kazılan bu yağmur suyu hendeklerinden birinde yaklaşık bir metre genişliğinde bir duvarın üst dizisinin göründüğünü ifade eden Schmidt, "bu eminim büyük dikilitaşlı, yuvarlak planlı yapıların bulunduğu eski evreye ait bir yapının duvarı. Hemen A yapısının güneyinde ve bu yapının anlaşılabilmesi için de önemli bir mimari unsurun parçası" dedi. Bu duvarın hemen güneyinde üst üste taban parçalarının bulunduğunu, hendek kazısı sırasında birisinin içinin oyulduğunu belirten Schmidt, "taban altını kazmışlar ve duyduğuma göre kafatası parçaları bulunmuş burada. Bunun da güneyine ilerlediğimizde yine sapasağlam taş mimari kalıntıların ortaya çıktığını görüyoruz bu yağmur suyu kazısında. Ulaşılan mekanın kuzey duvarı doğuya doğru hafif yuvarlak bir eğimle uzanıyor. Ortada ise büyük boyutlu yassı taşlarla oluşturulmuş bir alan var" dedi. 

İNSAFSIZLIK!

Ortaya çıkarılan mimari unsurların önemine dikkat çeken Schmidt şunları dile getirdi; "Bunlar düşük taşlar ya da dolgu toprağındaki buluntular değil, in-situ mimari kalıntılar. Çalışılan alan topografik sisteme oturtulmuş, arkeolojik kaygılarla seçilmiş bir alan olmadığı için buluntu durumunun tam olarak anlaşılması da mümkün değil. Bu yüzden, şu taşları kaldıralım, masmavi dev bir su deposu koyalım, dev tahliye borularını da bağlayalım demek arkeoloji açısından baktığımızda insafsızlık olur". Kazıda böyle bir mimari tabakaya ulaşıldığında yapılacak şeyin temizlik, belgeleme ve koruma olması gerektiğine dikkat çeken Schmidt, " Umarım onbinlerin duvarına, taşına dokunmadan bir çözüm bulunur, ben gördüğümü yazmaktan başka bir şey yapamıyorum şu anda" diye eleştirilerini dile getirdi. 

TRT BELGESEL DE HEDEF GÖSTERİLMİŞTİ

12.500 yıl öncesine ait kalıntıların, kabartma ve yapıların bulunduğu, birçok bilim insanı tarafından dünyanın en önemli arkeolojik keşiflerinden birisi olarak tanımlanan Göbeklitepe'ye ne yazık ki gereken değer verilmiyor. TRT Belgesel kanalında Göbeklitepe'den Hz. İbrahim'in yaktığı putların olduğu tapınak olarak söz edilmesi ve adeta hedef gösterilmesinin yankıları halen devam ediyor. Göbeklipe'de kazının başladığı 1995 yılından ani bir kalp krizi ile öldüğü 2014 yılına kadar kazıları yürüten Alman arkeolog Klaus Schmidt'in eşi Çiğdem Köksal Schmidt'de yeni kazı heyeti başkanı olan Şanlı Urfa Müze Müdürü Müslüm Ercan tarafından birkaç yıl içerisinde kazıdan uzaklaştırılmıştı. Müze Müdürü Ercan daha sonra FETÖ operasyonların kapsamında açığa alınmıştı. 

GÖBEKLİTEPE İÇİN NE YAPIYORLAR?

Kazı heyetinden uzaklaştırıldıktan sonra bu yıllarca emek verdiği Göbeklitepe ile ilgili hiçbir etkinliğe çağrılmamasına içerlediğini ifade eden Schmidt, sosyal medya hesabında şu sitem dolu satırları paylaştı; "Tamam, hayatım boyunca ne olursa olsun bana bir kadro diye bir kuruma kapağı atmaya çalışmadığım için aykırı bir konumdayım ama buna rağmen başlangıcından sonuna dek Göbekli Tepe kazılarında Klaus Schmidt ile çalışmış bir arkeolog neden itina ile görmezden, duymazdan gelinmeye çalışılır. Kazı bilim kurulu ya da benzeri bir isimle kurulan grup ve diğerleri ne anlıyorlar yılda bir gün alana gelip etrafa bakınınca? Göbekli Tepe’yi ne kadar anlıyorlar ve Göbekli Tepe için ne yapıyor bu insanlar?"