İsveç ve Güney Afrika arasında rüşvet skandalı

Murat KUSEYRİ
Stockholm

Irkçı Apartheid rejiminin yıkılmasından sonra Güney Afrika, 1999 yılında İsveç silah tekeli Saab’dan 28 Jas Gripen savaş uçağı almak için sipariş vermişti. Ancak Güney Afrika’nın Saab’dan uçak almaya ikna olması pek de kolay olmadı. İsveç Hükümeti ve Metall Federasyonu, ANC’yi Saab’dan silah almaya ikna etmek için yoğun bir lobicilik faaliyeti yürüttü.

O sıralar Metall Federasyonu’nun Genel Sekreterliği görevini yürüten Başbakan Stefan Löfven,  metal işçileri federasyonu Numsa’nın Genel Sekreteri Moses Mayekiso ve ANC liderlerini Saab’dan savaş uçakları almaya ikna etmek için görüşmeler yaptı.

Saab, 2000 yılında Mayekiso ile bir anlaşma yaparak kendisini danışman olarak atadı. İsveç ve Güney Afrika medyasında Saab’ın uçak satabilmek için iktidardaki ANC partisinin yetkililerinin bazıları ile bir dönem ANC'nin milletvekilliğini de yapan Mayekiso’ya rüşvet verdiği iddiaları ortaya atıldı.

Svenska Dagbladet gazetesi Saab ile Mayekiso arasında 2015 yılında bir arabuluculuk anlaşması imzalandığını kamuoyuna açıkladı.

Anlaşmanın Mayekiso’nun 2000’li yılların başlarında gerçekleşen uçak satışı üzerinde anlaşmaya varılan paranın tamamını alamamasını iddia etmesi üzerine imzalandığı ve Saab’ın Mayekiso’ya 600 bin kron ödemeyi kabul ettiği belirtildi

Haberin gazetede yayımlanmasından sonra Barış Derneği, polise başvurarak Saab hakkında rüşvet verme suçundan soruşturma açılmasını istedi. Barış Derneği Başkanı Agnes Hellström, “Bu kapağın kaldırılması rüşvet iddialarının temelden soruşturulmasının yolunu açacaktır” dedi. Barış Derneği, polise yaptığı bildirimin bir nüshasını da rüşvet iddialarını araştırmakla görevli Savcı Kim Andrews’e yolladı.

NELSON MANDELA’NIN CENAZE TÖRENİNDE SİLAH SATIŞI PAZARLIĞI

Saab  ayrıca Brezilya’ya da savaş uçağı satabilmek için rüşvet vermekle suçlanıyor.

Savcı, iddianamesinde 15 Aralık 2013 günü Nelson Mandela’nın cenaze töreninde o zamanlar İsveç Sosyal Demokrat İşçi Partisi’nin liderliğini yapan Stefan Löfven, zamanın Brezilya Cumhurbaşkanı Dilma Rousseff ve eski Cumhurbaşkanı Lula da Silva’nın savaş uçakları satışını konuştuklarını ve toplantının Mauro Marcondes adlı rüşvetten sabıkalı bir lobici tarafından organize edildiğini belirtiyor.

Bu görüşmeden tam 9 gün sonra Brezilya Saab’dan 36 adet Jas 39 Gripen savaş uçağı alacağını açıkladı. Savcı, Saab Yönetim Kurulu Başkanı Marcus Wallanberg’in lobici Mauro Marcondes’le yakın ilişki içinde olduğunu ve yazışmalardan birinde  Marcondes’in Wallenberg’e kendisiyle yüz yüze görüşmek istediğini belirtiğine dikkat çekiyor.

Löfven, Brezilya’nın Saab’dan savaş uçakları almasını sağlamak için sendika başkanlığı yaptığı dönemde tanıdığı Brezilya metal işçileri sendikalarıyla ilişki kurmuş ve İsveç’ten savaş uçağı alması için hükümete baskı yapmalarını istemişti.