OHAL’de yakılan köylerin belgeseli: 1994
Dersimli Yönetmen Devrim Tekinoğlu, 'Bin Dokuz Yüz Doksan Dört' adlı belgeselinde OHAL kapsamında yaşanan köy boşaltmalarını işliyor.
Şerif KARATAŞ
İstanbul
İktidar, 15 Temmuz darbe girişiminin ardından ilan OHAL ve OHAL kapsamında çıkartılan kanun hükmünde kararnamelerle ülkeyi yönetiyor. OHAL denilince, öncesi bir yana, hemen akıllara ‘90’lı yıllar geliyor. Dersim’90’lı yıllarda köy boşaltmaların çok yaşandığı kentlerin başında geliyor. OHAL Valiliğinin Kasım 1997 tarihli raporuna göre, Dersim’de 1994’te 183 köy, 823 mezra 8 bin 439 hane boşaltılmış, 41 bin 939 kişi yerinden edilmiş.
DERSİM’İN İKİNCİ ‘38’İ: 1994
Dersimli Yönetmen Devrim Tekinoğlu, 1994’te yaşanan köy boşaltmalarını belgeseline taşıdı. ‘Bin Dokuz Yüz Doksan Dört’ ismini verdiği belgeselinde yönetmen, Ovacık ve Hozat ilçelerindeki evleri yakılarak köyleri boşaltılmış mağdur köylülerin anlatımlarına yer veriyor. Belgesel aynı zamanda kapsamlı bir sözlü tarih çalışması.
Yönetmen Tekinoğlu, belgeseli çekme nedeni şöyle anlattı: “1994’te Dersim’de köyler yakılıp köylüler yerinden edildiği sırada Ovacık ilçesine sığınan insanların yüz ifadelerinin uzunca süre etkisinde kalmıştım. Yıllar sonra 2008’de Dersim Hayat isimli yerel gazeteyi yayımlamaya başladım. Gazetenin özellikle eğildiği konulardan biri Dersimlinin ikinci ‘38’i olarak ifade ettiği 1994 yılında yaşananlardı. Süreci yaşayanlarla yaptığım röportajlar sırasında anlatılanların çarpıcılığı ve acılara saplanıp kalmak değil ama hafızamızı canlı tutmak gerektiği düşüncesi beni bu sürecin belgeselini yapmaya yöneltti.”
BELGESEL AVRUPA’DA GÖSTERİLECEK
Belgesel İstanbul’da yapılan üç özel gösterimden sonra İzmir Fransız Kültür Merkezinde İnsan Hakları Film Festivali kapsamında gösterildi. 10 Aralık’ta da Dersim merkezde gösterimi yapılacak. Belgeselin önümüzdeki yılın ilk ayından itibaren Avrupa’nın çeşitli ülkelerinde gösterimi olacağı bilgisini de veren Tekinoğlu, “Dersimlilerin yoğunlukta yaşadığı kentlerde yine Dersimlilerin kurumlarının organizasyonu ile gösterime girecek. Şu an tarihler ve yer konusunda çalışmalar devam ediyor. Ancak Almanya’nın bir çok eyaletinde, İsviçre, Fransa, İngiltere’de gösterim olanağı bulacak” dedi.
