Baltık ülkeleri ILO sözleşmelerine uymuyor

Murat KUSEYRİ 

Litvanya, Letonya ve Estonya’da çalışma yasalarını inceleyip bir rapor hazırlayan Kuzey Sendikal İşbirliği Örgütü (NFS), Baltık ülkelerini Uluslararası Çalışma Örgütü’nün (ILO) örgütlenme, grev ve toplu sözleşme haklarını güvence altına alan sözleşmelerine uymamakla suçladı.

NFS’nin hazırladığı raporda Baltık ülkelerinin bağımsızlıklarını kazanmalarının üzerinden 25 yıl geçmesine rağmen iş hukukunda hala uluslararası standarda ulaşamadıkları belirtildi. Yaz aylarında Litvanya'da kabul edilen yeni iş yasasının grev hakkını önemli ölçüde işlevsiz hale getirdiğine dikkat çekildi. 

AVRUPA'NIN EN LİBERAL İŞ YASASI

İşçilerin işçi, işveren ve hükümetin oluşturduğu üçlü mekanizmanın oluruyla greve gidilebildiğinde dikkat çekilerek, işverenin onay vermemesi halinde bu hakkın çalışanlar tarafından kullanılmasının engellenmesi eleştirildi. Avrupa’nın en liberal ve işveren yanlısı olduğu söylenen yasaya yönelik dışarıdan gelebilecek tepki ve eleştirileri engellemek için yeni yasanın İngilizce’ye çevrilmediğine dikkat çekildi. NFS, söz konusu yasanın ILO sözleşmelerine aykırı olduğunu belirterek yasanın incelenmesi için ILO'ya başvurduğunu açıkladı.  

GREV HAKKININ KULLANILMASININ ÖNÜNDE ENGELLER VAR

Letonya’da sempati ve dayanışma grevlerine izin verilmemesi ve kamu yararı gerekçesiyle pek çok iş kolunda grevlerin yasaklanmasının eleştirildiği raporda, Estonya’da da grev hakkının kullanımı önünde çeşitli engeller olduğuna vurgu yapıldı. 

Raporda ayrıca Baltık ülkelerinde toplu sözleşme yapma kültürünün zayıf, sendikalarda örgütlenen işçilerin oranının düşük olduğu gibi hükümetlerin de işçi ve işverenlerle diyalog kurma alışkanlıkların zayıf olmasının çalışanlar açısından bir dezavantaj olduğuna dikkat çekildi. Çalışanların haklarının güvence altına alınabilmesi için asgari kıstasın ILO sözleşmelerine uyulması olduğunu belirten Baltık’ta İşçi Hakları Projesinin Sorumlusu Maria Häggman, sözleşmenin yaşama geçirilmesinde Letonya, Litvanya ve Estonya’da pek çok sorunla karşılaşıldığını söyledi. 

İSKANDİVAVYA ŞİRKETLERİNE ELEŞTİRİ 

Baltık ülkelerindeki iş yasalarını  inceleyen İş Hukuku Profesörü Niklas Bruun da, kamu kurumlarında çalışan emekçilerin örgütlenme ve toplu sözleşme  haklarını engellendiği  ve işçilerin grev haklarının sınırlandırıldığını belirtti. İskandinavya’da yasalara saygı gösteren şirketlerin Baltık ülkelerindeki faaliyetlerinde sendikalara olumsuz yaklaştıklarını anlatan Häggman, “Biz, bu gibi sorunların aşılabilmesi için İskandinavya ve Baltık ülkelerindeki sendikaların yaptıkları işbirliğini geliştirmelerini istiyoruz” dedi.  Häggman, İskandinavya şirketlerin Baltık ülkelerindeki sendika karşıtı tutumlarının kaygı verici olduğunu söyledi. 

Raporu hazırlayan NFS’nin İskandinavya ve Baltık ülkelerinde 9 milyonu aşkın üyesi var.