RSF: Türkiye tutuklu gazetecilikte ilk beş ülke arasında

Sınır Tanımayan Gazeteciler (RSF) örgütü, 2017 yılı raporunu açıkladı. Rapora göre dünya genelinde en az 65 gazeteci mesleğini yaptığı için öldürüldü, 326 gazeteci de bu nedenle cezaevinde. Tutuklu gazetecilerin yarısının Türkiye, Çin, Suriye, İran ve Vietnam’da bulunduğuna dikkat çekilne rapora göre Türkiye tutuklu gazetecilerin sayısının en yüksek olduğu beş ülke arasında.

HUKUK DEĞİL KEYFİ KURALLAR GEÇERLİ

Raporda Türkiye’de 100’ün üzerinde gazetecinin cezaevinde olduğu belirtilerek bu kişilerden “en az 43’ünün tutukluluğu ile gazetecilik mesleği arasında açık bir bağlantı olduğu” aktarıldı.

Bunun yanı sıra raporda 15 Temmuz 2016 tarihindeki darbe girişimi sonrasında ilan edilen OHAL döneminde “hukuk devleti ilkeleri yerine keyfi kararların geçerli olduğu” ifadesine yer verildi. Hükümeti eleştirmenin veya bazı hassas kaynaklarla bağlantı kurmanın “teröre destek” suçlamasıyla gazetecilerin tutuklanması için yeterli sayıldığı belirtildi.

GAZETECİLER UZUN TUTUKLULUKLA CEZALANDIRILIYOR 

Türkiye’de gazetecilerin sistematik olarak uzun bir süre boyunca tutuklu kaldığına ve böylelikle mahkeme kararı olmaksızın cezalandırıldığı ifade edildi. Raporda, darbe girişiminin ardından tutuklanan gazetecilerin yaklaşık bir buçuk yıldır cezaevinde bulunduğuna dikkat çekildi. 

Raporda, Şubat ayından beri cezaevinde tutuklu bulunan Die Welt Gazetesi Türkiye Muhabiri Deniz Yücel’in durumuna da yer verildi. Hakkındaki iddianame henüz hazırlanmayan Yücel, “terör propagandası yapmak” be "terör örgütüne üye olmak" suçlamalarıyla tutuklanmıştı. Sınır Tanımayan Gazeteciler, Ankara ve Berlin arasındaki diplomatik gerginlikte Yücel’in rehine olarak tutulduğu ve diğer gazeteciler açısından caydırıcı bir örnek teşkil ettiğini savundu.

ÇİN’DEKİ DURUM

Sınır Tanımayan Gazeteciler göre basın ve ifade özgürlüğü açısından alt sıralarda yer alan ülkelerden biri de Çin. Örgütün raporunda, Çin’in muhalif gazetecileri susturmak için yeni yöntemler geliştirdiği ifade edildi. Raporda, “Artık muhalifler idam cezasına çarptırılmıyor, ancak hapishanedeki sağlık durumlarının kötüleşerek ölmeleri için kasten bekleniyor” ifadesine yer verildi. 

Raporda Çin’deki duruma örnek olarak Nobel Barış Ödülü sahibi Liu Şiaobo ile blog yazarı Yang Tongyan gösterildi. Her ikisine de uzun yıllar cezaevinde kalan gazetecilere kanser teşhisi konmuş ve ikisi de hastaneye nakledilmelerinden kısa bir süre sonra yaşamlarını yitirmişlerdi. Çin’de 52 gazeteci cezaevinde bulunuyor.

EN AZ 65 GAZETECİ ÖLDÜRÜLDÜ

Sınır Tanımayan Gazeteciler tarafından açıklanan rapora göre dünyada en az 65 gazeteci ve medya çalışanı meslekleriyle bağlantılı nedenler yüzünden öldürüldü. Bu gazetecilerin yaklaşık yarısının silahlı çatışmaların yaşandığı bölgelerin dışında öldürüldüğüne dikkat çekildi. Raporda, Meksika, Filipinler gibi ülkelerde tabu sayılan yolsuzluk, organize suçlar gibi konular üzerinde çalışan gazetecilerin öldürülmesinin kaygıyla karşılandığı ifade edildi.

Rapora göre, 39 gazeteci ise doğrudan meslekleri hedef alınarak öldürüldü. Bu gazeteciler arasında 16 Ekim’de Malta’da aracına yerleştirilen bombayla öldürülen Daphne Caruana Galizia da bulunuyor. Maltalı gazeteci Galizia, hükümet üyelerinin yaptığı yolsuzlukların yanı sıra siyasilerin offshore hesapları üzerinde çalışıyordu.

Rapora göre 26 gazeteci ise silahlı çatışmaların yaşandığı bölgelerdeki bombalı saldırılarda tesadüfen hayatını kaybetti.

GAZETECİLERİN EN ÇOK KAÇIRILDIĞI ÜLKE SURİYE

Sınır Tanımayan Gazetecilerin raporuna göre, gazeteciler açısından dünyanın en tehlikelerinin ülkelerinin başında Suriye yer alıyor. Suriye’de 2017 yılında 12 gazeteci ve medya çalışanı yaşamını yitirdi. İkinci sırada 11 gazetecinin öldürüldüğü Meksika bulunuyor. Meksika’yı Afganistan, Irak ve Filipinler izliyor.

Gazetecilerin kaçırılma tehlikelerinin en yüksek olduğu ülkelerin başında ise Suriye ve Irak geliyor. Sınır Tanımayan Gazeteciler örgütünün raporunda dünya genelinde 54 gazetecinin kaçırıldığına dikkat çekildi. Bu gazetecilerden 40’ının IŞİD ve benzeri cihadci grupların elinde olduğu ifade edildi. 

KAÇIRILAN  GAZETECİLERİN SAYISI YÜZDE 14 ARTTI

Rapora göre, 2017 yılında aşırı gruplar tarafından kaçırılan yabancı gazetecilerin sayısının bir önceki seneye göre yüzde 14 oranında arttı. Suriye’de kaçırılan toplam yedi yabancının üçü beş yılı aşkın süredir bu grupların elinde bulunuyor. Bu gazeteciler arasında IŞİD tarafından hazırlanan propaganda videolarında yer alan İngiliz John Cantlie de bulunuyor.

Ancak yabancı gazetecilerin yanı sıra yerel gazetecilerin de aşırı gruplar tarafından kaçırıldığı biliniyor. Bu gruplar bir çok olayda haber yapılmasını engellediği için, kaçırılan gazetecilerin tam sayısı bilinmiyor. (HABER MERKEZİ)