HIV'li kadının ameliyatında 'bariyerli eldiven' skandalı

Ferit ASLAN

Diyarbakır Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi Kadın Doğum Kliniği'nde, HIV virüsü taşıyan hamile kadının sezaryen ameliyatına girmek istemeyen görevli doktor ve asistanlar hakkında soruşturma başlatıldı. Bu arada ameliyata giren kadın asistanın da eline, HIV'li hastalara cerrahi müdahalede kullanılması zorunlu 150 TL'lik bariyerli eldiveni taktığının söylenmesine rağmen iğne battı. Başka hastaneden getirilen eldivende bariyer olmadığı iddia edildi. 

Diyarbakır'da 6 yıldır takipli olan HIV virüslü kadın, geçen hafta doğum sancıları artınca yakınları tarafından bir hastaneye götürüldü. Hastane tarafından Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi Kadın Doğum Kliniği'ne sevk edilen kadın, önce kliniğe kabul edilmek istenmedi. Dicle Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Talip Gül'ün de öğretim üyesi olduğu kliniğin HIV'li hastayı kabul etmek istememesi üzerine hastane başhekimliği devreye girerek, hastanın yatışını yaptı. Klinikte yatan HIV'li kadın, doğum sancılarının iyice artması üzerine sezaryenle doğum için ameliyathaneye alındı.

ERKEK DOKTORLAR GİRMEDİ, KADIN DOKTOR VE ASİSTAN GİRDİ

Kadının ameliyatı için Yrd. Doç. Dr. F.M.F.'ye haber verildi; ancak doktor, iddiaya göre ameliyata girmek istemedi. Bu sırada F.M.F. gibi diğer erkek doktor ve asistanlar da HIV'li kadının ameliyatına girmek istemeyince, kadın olan Doç. Dr. E.A. ve yine 2 aylık kadın asistan D.D., ameliyata girdi. Ameliyathanede HIV'li kadına operasyon için hazırlıklar yapılırken, HIV gibi antiviral hastalıkların bulaşmasını engelleyen bariyerli eldivenin olmadığı ortaya çıktı. Bariyerli eldiven için hastane yönetimine haber verilirken, hastane yönetimi de eldiven temin etmek için harekete geçti.

DEPOCU EVDEN GETİRİLDİ, BARİYERLİ ELDİVEN ALINDI

Dicle Üniversitesi Hastanesi yönetimince, ameliyatın başlamasına 10 dakika kala Kadın Doğum ve Çocuk Hastalıkları Hastanesi'nden bariyerli eldiven istendi. Hastanede olmadığı belirtilen depo görevlisi, evinden getirilerek, tanesi 150 TL olan bariyerli eldiven alındı. Bariyerli eldivenin ameliyathaneye teslim edilmesiyle HIV'li kadının ameliyatı başlamış oldu. HIV'li kadının kliniğe yatırılmasına ve operasyonuna karşı direnç gösterip, ameliyata girmeyen erkek doktorlar yerine bu görevi üstlenen 2 aylık asistan D.D.'nin parmağına operasyon sırasında kazayla iğne battı. HIV virüsü kapma ihtimali üzerine gözetime alınan D.D.'ye ilaç tedavisi uygulandı. D.D.'ye, ilaç tedavisini evde sürdürmesi için izin verildi. 

'ELDİVEN BARİYERLİ DEĞİL' İDDİASI

Dicle Üniversitesi'nin ameliyathanesinde olmadığı ortaya çıkan ve Kadın Doğum Hastanesi'nin deposundan alınan eldivenin bariyerli olmadığı için D.D.'nin eline iğne battığı ileri sürüldü. Olayın ardından Kadın Doğum Kliniği'nde görevli asistanlar, işe gelmemek için rapor alırken, hastane yönetimi de bariyerli eldivenlerinin bulunmadığını doğruladı.

Getirilen eldivenin bariyerli olduğu; ancak buna rağmen iğnenin kazayla ele batmasını engelleyemeyeceği öne sürüldü.

KLİNİK, ASİSTANLAR VE AMELİYATHANE SORUMLULARI HAKKINDA SORUŞTURMA

Dicle Üniversitesi Rektörlüğü'nce, HIV'li kadının klinikte yatmasına ve ameliyatına direnç gösteren klinik sorumlusu, operasyonu gerçekleştirmek zorunda olmasına rağmen ameliyata girmeyen icapçı doktor (nöbeti hastane yerine evde tutan ve her an hastaneden çağrılmayı bekleyen doktor) ve asistanlar ile ameliyathanede gerekli malzemelerin eksikliğini hastane yönetimine zamanında bildirmeyen görevliler hakkında soruşturma başlatıldı.

Rektörlük, soruşturma için Tıp Fakültesi Dekanlığı'na yazı yazarken, rapor alıp, hastaneye gelmeyen asistanlarla da görüşme gerçekleştirdi. Yapılan görüşmenin ardından asistanların pazartesi günü işbaşı yapacağı belirtildi. 

BARİYERLİ ELDİVENİN KULLANILMASI GEREKEN DURUMLAR

Öte yandan Sağlık Bakanlığı'nın 'Sağlık Çalışanların Sağlığının Korunması ve Kişisel Koruyucu Malzemeleri Kullanma Talimatı'na göre, bariyerli eldiven kullanılması gereken durumlar şöyle:  

* Kırım Kongo Kanamalı Ateşi hastaları ile HIV pozitif-hastalara yapılacak her tür invaziv işlemden önce.

* HCV ya da HIV pozitif hastalarda cerrahi girişimlerde.

* Tansiyon ölçümü, ateş ve nabız ölçümü, subkutan ve intramüsküler enjeksiyon, hastanın giydirilmesi, banyo yaptırılması, hastanın taşınması ve nakli, sekresyonsuz göz/kulak muayenesi, kan sızıntısının olmadığı damar yolu kontrolü gibi hastanın vücut sıvı ve sekresyonları ile temas olasılığının olmadığı direkt hasta teması gerektiren işlemlerde.

* Telefon kullanımı, hasta dosyası/günlük notların doldurulması, hastaya oral tedavi verilmesi, hastaya yemeğinin verilmesi/toplanması, yatak takımlarının değiştirilmesi, non-invaziv mekanik ventilasyon aletlerinin takılması, oksijen kanülünün takılması gibi hastanın vücut sıvı ve sekresyonları ile temas olasılığının olmadığı indirekt hasta teması gerektiren işlemler.

SORUŞTURMA BAŞLATILDI

Diyarbakır Tabip Odası da inceleme başlattığını açıkladı. HIV virüsü taşıyan C.K. adlı kadının 2.5 yıl öncede aynı hastanede sezeryan ile doğum yaptığı ve hastane tarafından da bilinen bir vaka olduğu belirtildi. 

TABİP ODASI İNCELEME BAŞLATTI

Güneydoğu'da adı açıklanmayan bir ilde yaşayan ve HIV virisünü şoför eşinden kaptığı belirtilen hamile 27 yaşındaki C.K.'nin geçen hafta Dicle Üniversitesi Kadın Doğum Kliniğinde yapılan ameliyat öncesi ve cerrahi müdahale ve sonrasındaki gelişmelerle ilgili üniversite yönetiminin soruşturması sürürken, Diyarbakır Tayip Odası inceleme başlattı.Tabip Odası'ndan yapılan açıklamada, Türkiye ve özellikle bölgede birçok nedenden kaynaklı sağlık sorunlarıyla ile karşı karşıya kalındığı belirtilerek, şöyle denildi:

"Bu sağlık sorunlarının nedenlerine göre çözülmesi ve bir daha yaşanmaması hususunda Diyarbakır'daki diğer sağlık meslek örgütleri ile birlikte yıllardır mücadele vermekteyiz. En son 26 Aralık 2017 tarihinde Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi Kadın Doğum Polikliniğine başvuran HIV + Gebe hastanın, hastaneye yatırılmasından operasyona alınmasına kadar yaşanan sorunları duyum aldığımız andan itibaren durumu takip etmekteyiz. Diyarbakır Tabip Odası yönetimi olarak mevcut olayla ilgili inceleme başlatmış durumdayız. İnceleme sonucunda sağlık hakkı ihlali, ayrımcılık veya mesleki etik ihlal tespit edildiği durumda ilgili kurullarımıza da soruşturulması için iletilecektir."

2,5 YIL ÖNCEDE AYNI HASTANEDE AMELİYAT EDİLMİŞ

HIV virisü taşıdığı gerekçesiyle bazı doktorlarında ameliyatına girmek istemediği, giren bir asistanın da eline kaza ile iğne batması nedeniyle tedavi altına alınan 27 yaşındaki C.K. adlı kadının 2,5 yıl öncede Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi Kadın Doğum Kliniği'nde sezeryan ile doğum yaptığı bu nedenle hastane tarafından bilinen bir vaka olduğu belirtildi. Ameliyat sırasında ameliyata giren asistanın kaza ile eline iğne batması ardından klinikteki diğer asistanların ise koruyucu ekipman olmaması ve sorunlar nedeniyle rapor alarak görevde gelmedikleri, hastane yönetimi ile yapılan görüşmelerden sonra sorunların giderileceği sözü üzerine görevlerine başladıkları belirtildi.

3 AYRI İNCELEME VE SORUŞTURMADA KUSUR ORTAYA ÇIKARILACAK

Dicle Üniversitesi Rektörlüğü ve hastane yönetimi tutanaklar tutarak soruşturma başlatırken, Diyarbakır Tabip Odası da bugün itibariyle inceleme başlattığını duyurdu. Ameliyatı giren, girmek istemeyen doktor ve asistanlar konu ile ilgili konuşmak istemezken, Sağlık Bakanlığı'na bağlı Tıp'ta uzmanlık kurulunun da soruşturma başlatabileceği belirtildi. (Diyarbakır/DHA)