İran’da protestoların 5. günü: Hamaney’e tepkiler artıyor

İran’da hayat pahalılığına tepki olarak beş gün önce başlayan ve tüm ülkeye yayılan protestolar sürüyor. Hükümet üst üste açıklamalarla ‘eve dönün’ çağrılarını sürdürürken Reuters, eylemlerde dini lider Hamaney’e yönelik tepkilerin arttığına dikkat çekti. İran devlet televizyonu ülke genelindeki hükümet karşıtı protesto gösterilerinde 12 kişinin öldüğünü duyurdu. İran devlet televizyonu Necefabad'daki protesto gösterisinde silahlı bir göstericinin bir polisi öldürdüğünü, üçünü ise yaraladığını duyurdu. 

Açıklama yapan İran Meclis Başkanı Yardımcısı Ali Mutahhari de, hükümet, meclis ve yargının halkın taleplerini yerine getirmek için adım atmaya hazır olduğunu savundu. Önceki gün İçişleri Bakanlığı ve Devrim Muhafızları protestocuları tehdit etmiş, iki kişi ise protestolar sırasında vurularak öldürülmüştü. 

İranlı Öğrenciler Haber Ajansının (ISNA) haberine göre, gösterilere ilişkin açıklamalarda bulunan Mutahhari ise, “İçişleri Bakanlığı, halkın medeni itirazlarını kabul ederek gösteri izni vermekte zorluk çıkartmamalı” dedi.

İran'da neler oluyor? 6 soruda hükümet karşıtı protestolar

‘BASKI OLUNCA AMACINDAN ÇIKTI’

Mutahhari, İran’da gösteri kültürünün yerleşmediğini ve protestoların kısa sürede asli amacından çıktığına dikkati çekerek, “Bunun sebebi, hiçbir toplantıya izin verilmemesi, her türlü gösterinin İçişleri Bakanlığı tarafından yasa dışı olarak adlandırılması olabilir” değerlendirmesinde bulundu.

İran Anayasasında, “İslami kurallara aykırı olmaması ve silah kullanılmaması” kaydıyla halk gösterilerine izin verildiğini belirten Mutahhari, yetkililerin, halkın medeni itirazlarını dile getirmek için uygun ortam hazırlamaları gerektiğini ifade etti.

HÜKÜMETTEN ÜST ÜSTE AÇIKLAMALAR

İçişleri Bakanı Rahmani Fazli ise meclis ve yargının attığı adımlarla birçok ekonomik sorunun çözüldüğünü ileri sürerek,  “Hükümetimiz, meclis ve yargı, halkın taleplerini yerine getirmek için adım atmaya hazır” diye konuştu ancak ekledi, “Sosyal medyanın imkanlarından yararlanarak şiddet ve huzursuzluk peşinde olanlarla muhakkak bu yönde karşılık verilecektir” 

Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani ise Pazar günü açıklama yaparak, sükunet çağrısı yapmış, İranlıların yetkilileri eleştirme ve protesto etme hakkının olduğunu söyleyerek, “Kamu mallarına zarar verenlere, kamu düzenini bozanlara ve toplum içinde rahatsızlık yaratanlara ise tolerans gösterilmeyecek” ifadelerini kullanmıştı. 

RUHANİ: İRAN'IN BAŞARILARI ABD İÇİN TAHAMMÜL EDİLEMEZ BİR DURUM

İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani’den bugün de bir açıklama geldi. Ruhani’nin hedefinde ABD vardı.
 
“Silahlı kuvvetler ve hükümet arasındaki güçlü birlik ve bir sonraki adımda, büyük İran milletinin dünyadaki başarısı ve siyasi zaferleri düşmanları rahatsız etti” diyen Ruhani, sözlerini şöyle sürdürdü: “ABD, nükleer anlaşmayı ortadan kaldırmaya çalıştı ve İran halkına karşı mücadele etmek amacıyla yeni yaptırımlar oluşturmaya başladı. Ancak dünya buna karşı çıktı ve attığı ilk adımda başarısız oldu.”

Ruhani bugün İslami Şura Meclisi komisyon başkanlarıyla düzenlediği oturumda; son günlerde İran'ın bazı noktalarındaki itirazlar ve eylemlere işaret ederek, halkın eleştiri ve protestosunun tehdit değil, fırsat olduğunu, İran halkının kuralları çiğneyenler ve kargaşa çıkaranların cevabını vereceğini belirtti.
 
Ruhani, İran halkının nükleer anlaşmanın uygulanması, bölgede terörizmle mücadeledeki başarısı ve ABD'nin İran'a karşı uyguladığı yaptırımların etkisizleştirilmesi başta olmak üzere siyasi zaferlerinin ABD ve bölgedeki bazı gasıp ülkelerin İran milletine karşı düşmanlığının esas sebeplerinden olduğunun altını çizdi. Ruhani; ABD'nin nükleer anlaşma konusundaki başarısızlığına işaret ederek, bir-iki ülke ve menfur ve gasıp bir rejim hariç, nükleer anlaşmanın ihlali konusunda kimsenin ABD'ye destek vermediğini, tüm dünyanın bu ülkenin karşısında durduğunu kaydetti.

Ruhani, İran'ın başarılarının düşmanın gözüne batan bir diken ve ABD ve Siyonist rejim için tahammül edilemez bir durum olarak niteledi. Düşmanların her daim İran halkından intikam almak peşinde olduğunu sözlerine ekledi.

Cumhurbaşkanı Ruhani; İran'da ekonomik sorunların olduğunu ve kimsenin bunu inkar etmediğini belirterek, İran halkının kudretle sorunları geride bırakacağını ve kamu malına zarar veren ve devrim kutsallarına hakaret eden kargaşacılara gereken cevabı vereceğini belirtti.

EYLEMLER DEVAM EDİYOR

Ancak tüm açıklamalara rağmen hayat pahalılığına tepki olarak başlayan ve yer hükümet karşıtı gösterilerek dönüşen halk tepkisi ise devam ediyor. Geçtiğimiz Perşembe başlayan ve on binlerce kişiyi sokağa döken protesto yürüyüşleri Pazar günü de sürdü. 

Reuters’ın haberine göre Başkent Tahran’da polis yürüyüşçüleri dağıtmak için tazyikli su ile müdahale etti. İran’ın merkezi kentlerinden Şahin Şahr’da ise şiddetli çatışmalar yaşandı. Medyaya göstericilerin polislerle çatıştığı, polis araçlarını devirerek ateşe verdiği görüntüler düştü. Ancak Reuters, görüntülerin gerçekliğini doğrulatamadıklarını açıkladı. 

Batı kentleri Sanandaj ve Kirmanşah ile güneydoğu kenti Cabahar ve güney batı kentleri İlam ve Izeh’te de protestolar vardı. 

‘İRAN'DAKİ GÖSTERİLERDE BİR POLİS ÖLDÜ’ İDDİASI

İran devlet televizyonu Necefabad'daki protesto gösterisinde silahlı bir göstericinin bir polisi öldürdüğünü, üçünü ise yaraladığını duyurdu.

İran devlet televizyonu Necefabad'daki gösteride bir polisin öldürüldüğünü, üç polisinse yaralandığını duyurdu. Devlet televizyonunun internet sayfasındaki haberde, silahlı bir göstericinin av tüfeği ile güvenlik güçlerini hedef aldığı ve bir polisi öldürdüğü, üçünü ise yaraladığı bilgisine yer verildi.

İran devlet televizyonu ayrıca birçok kentte silahlı göstericilerin kamu binalarına ateş açtığını duyurdu. Televizyon karakol ve askeri kışlalara saldırıların ise polis ve güvenlik güçlerince başarısızlığa uğratıldığını belirtti. Haberde detaylı bilgi verilmedi.
 

GENEL GREV ÇAĞRISI

İran’ın birçok kentinde 5 gündür kesintisiz süren eylemlerde protestocular yarın için genel grev çağrısı yaptı. Protestocular, sosyal medya üzerinden yaptıkları çağrılarla, ülkedeki kamu çalışanlarını ve işçileri yarın grev yapmaya davet etti.

Eylemlerin büyümesi üzerine İran rejimi dün akşam interneti kesmiş ve Telegram ile Instagram gibi sosyal medya hesaplarına erişimi engellemişti.

REUTERS: HAMANEY’E TEPKİLER ARTIYOR

Reuters’ın haberinde dini lider Ayetullah Hamaney’in devrilmesi talebinin eylemlerde giderek daha fazla öne çıktığı vurgulandı. Özellikle Tahran’dan, “Kahrolsun diktatör” sloganları yükseliyor. Batı İran’ın Korramabad kentinden yansıyan görüntülerde de “Hamaney, utan, ülkeyi terk et!” sloganları dikkat çekiyor. Bu arada beş günde yüzlerce kişinin de gözaltına alındığı belirtiliyor. 

Telefonla haber ajansına ulaşan bir İranlı, başkentin merkezinde polis ve güvenlik güçlerinin yığınak yaptığını söyleyerek, “Bazı gençlerin gözaltına alındığını ve polis araçlarına konulduğunu gördüm. Kimsenin toplanmasına izin verilmiyor” dedi.

Yine sosyal medyaya düşen kimi videolarda da göstericilerin gözaltına alınmasının “Polis git hırsızları yakala!” sloganlarıyla protesto edildiği görülüyor. 

İran Emek Partisi (Tufan): İran’da bıçak kemiğe dayandı

ŞİİLERE SALDIRI, RIZA ŞAH’A ÖVGÜ 

Devlete ait IRIB’in internet sitesinde yer alan bir habere göre ise İran’ın batı kentlerinden Takistan’da bazı gruplar Şiilere ait bir binayı ateşe vermeye çalıştılar polis grubu dağıtırken bazı kişiler gözaltına alındı. 

Bazı göstericilerin de “Rıza Şah, ruhun şad olsun” sloganları attıkları ileri sürüldü.Rıza Şah, 1925-1941 yılları arasında İran’ı yönetmiş ve bağlı olduğu Pehlevi hanedanı 1979 yılında devrilerek İslam Cumhuriyeti ilan edilmişti. 

ABD’NİN GÖZÜ İRAN’DA, TRUMP’TAN YENİ MESAJLAR

Öte yandan hükümet Telegram ve Instagram gibi sosyal medya ve mesajlaşma uygulamalarını “geçici olarak” kısıtladığını açıkladı. Mobil telefonlardan internet erişiminde de kesintiler devam ediyor ve bazı bölgelerde tamamen bloke edilmiş durumda.  

Başından beri İran hükümetine karşı protestoları destekleyen ABD Lideri Donald Trump ise Pazar günü bir tweet mesajı daha paylaşarak, İran’ın saat başı sayısız insan hakları ihlali suçu işlediğini belirterek, “İran terörün bir numaraları destekçisi devlet” dedi. Trump’ın mesajında, “Şimdi de barışçıl göstericiler iletişim kuramasın diye interneti kapattı. İyi değil!” ifadelerini de kullandı.  

Beyaz Saray’dan da yine Pazar günü gelen açıklamada İran halkının “sesinin duyulmasını hakkettiği” belirtildi, ifade özgürlüğünün korunması ve sansürden kaçınılması çağrısı yapıldı.

'İRAN'DA DEĞİŞİMİN VAKTİ GELDİ'

Trump, İran halkının “gıdaya ve özgürlüğe aç” olduğunu savunarak, "Değişim vakti geldi!" dedi.

Trump’ın Twitter hesabından yaptığı açıklama şöyle: “İran, Obama yönetiminin onlarla yaptığı korkunç anlaşmaya rağmen her seviyede başarısız oluyor. İran’ın büyük halkı yıllardır bastırılmış durumda. Gıdaya ve özgürlüğe açlar. İnsan haklarının yanı sıra İran’ın zenginliği de yağmalanıyor. DEĞİŞİM VAKTİ GELDİ!”

DEVLET MEDYASI PROTESTOLARI YENİ GÖRDÜ

BBC İzleme Servisi, İran televizyon ve gazetelerinin protestoların ilk gününde gösterileri haber yapmadığını, dördüncü gün eylemlerin haber bültenlerine girmeye başladığını aktarıyor.

IRINN ve IRTV1 kanalları Pazar günü bültenlerini protestolarla dair haberlerle açarken, Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani'nin göstericilere yönelik çağrılarına da geniş yer verdi.

Hükümete yakın IRINN televizyon kanalı, Batılı ülkeleri protestolara destek vererek ülkeyi karıştırmaya çalışmakla suçladı.
IRTV2 televizyon kanalı ise göstericileri “bir avuç fırsatçı” olarak niteledi.

Devlet televizyonu IRIB’in gerçekleştirdiği sokak röportajlarında ise Tahran’da konuşulan yaklaşık 10 kişinin tamamı protestoculara tepki gösteriyordu. IRIB’de yer alan bir diğer haberde ise “Sosyal medyanın tehlikeleri” üzerinde duruluyor ve özellikle Telegram uygulamasındaki bazı hesapların şiddet çağrıları yaptığı iddia ediliyordu. (DIŞ HABERLER)

İran’da hükümetten ‘bedel ödersiniz’ tehdidi

İran Cumhurbaşkanı Ruhani: Yasal protestolara alan açılmalı