Grev meydanlarından yeşil sahalara: West Ham vs Millwall

Ender Şiar ARGIN

YTÜ

Grev meydanları, işçi sınıfının en geniş unsurlarının, yaşam standartlarının iyileştirilmesi ve bazen de siyasal talepler için mücadele ettiği alanlar. Doğu Londra’daki bir grev meydanı hem Londra işçilerinin mücadelelerinin hem futbol tarihinin en “kanlı” rekabetlerinden birisinin başlangıç noktası. Bunun bir tesadüf olmadığını söyleyebiliriz çünkü modern işçi sınıfı da bu sınıfın eseri olan futbol da İngiltere topraklarında doğuyor.

GREV KIRICILIĞIYLA BAŞLAYAN KAVGA

19. asrın sonunda Güney Doğu Londra gettoları şehrin en yoksul tabakalarının yaşadığı yerler. Bu bölgede yaşayanların çoğu da bölge tersanesindeki işletmelerde çalışır. Büyük gemi üreten Thames Iron Works ve Millwal Iron Works ise pazarda söz sahibi olmak için rekabet eden bölgenin en büyük iki işletmesidir. Bu rekabet henüz bilinçli bir sınıf perspektifi oluşturamayan Doğu Londra işçileri için de bir rekabeti ifade eder. İki işletmenin işçileri aynı parklarda takılmaz, aynı sahalarda futbol oynamaz. 1885 yılında Millwall tersanesinin işçileri, Thames Nehri'nin kenarında Millwall Rovers kulübünü kurar. 1895'te de Thames Iron Works işletmesinin ustabaşı ve bir grup işçisi 5 sene sonra West Ham United adını alacak olan Thames Ironworks FC kulübünü kurup kendilerini simgeleyen "çekiç" figürünü de kulübün amblemine yerleştirir. İki işletmenin işçileri de takımlarını oldukça destekler. İşletmelerin arasındaki rekabet iki takımda simgeleşerek daha büyük boyutlara ulaşır. Ancak İngiltere’de işçiler için ekonomik mücadele alanında her zaman sıcak ve ortak çıkarlar etrafında bir araya gelmek elzemdir. 1920 yılında Londra’nın tüm tersanelerinin işletmelerinde kriz patlak verir. İşçilere aylarca ödeme yapmayan patronların vaatleri grevi engelleyemez ve bölge tersaneleri greve gider. Thames ve Millwall işletmelerinin işçileri nispeten daha kalabalık ve örgütlü olduğu için grevde belirleyici rolü oynayacaktır. Ancak Millwall işçileri, tersane patronlarıyla anlaşarak grev kırıcılığına başlar, araları pek iyi olmayan Thames işçilerinin de içinde olduğu grev yanlısı işçiler için hedef haline gelir. Thames işçileri gördükleri yerde Millwall işçileriyle kavgaya tutuşur. Grev kırılır, iki işletme işçileri arasındaki kavgalar da giderek büyür. Olaylar tersanelerin dışına çıkar ve genel olarak iki futbol kulübünün (işçilerin dışında kesimlerin de dahil olduğu) taraftarları arasında amansız bir şiddet dönemi başlar. 1921’de West Ham United taraftarı bir gencin öldürülmesiyle şiddet bambaşka bir boyut kazanır, Güney Doğu Londra sokak savaşları kızışır. 1922 yılında West Ham’ın sahasında oynanan maç ise bitmeyecek bir nefretin başlangıcı olur. Yüzlerce taraftar West Ham’ın stadının hemen yanında “Green Street” caddesi üzerinde çarpışır. 5 West Ham taraftarı hayatını kaybeder. Bu maçtan sonra Millwall üst liglerde tutunamayacak duruma gelene kadar bütün West Ham-Millwall derbileri olaylı geçer.

DEMİR LADY POLİTİKALARI SONUCU İNGİLTERE FUTBOLU

İngiltere futbolu dönemin başkanı Demir Lady'nin (Margaret Thatcher) işçi düşmanı ve taraftarları potansiyel suçlu gören politikaları sonucu farklı boyutlar kazanır. Stadyumlar, bilet fiyatlarının artışıyla işçiler için ulaşılmaz olur. Kurdukları futbol kulüpleri ellerinden alınan işçiler, Thatcher'ın politikaları sonucu sendika ve derneklerde de bir araya gelemez. Taraftarlığın asıl kitlesi işçiler kulüplere yabancılaşır, parklarda takılıp maçları sokak aralarında publarda izlemeye başlar. Bugün yaygın olan “pub” kültürü gelişir. Thatcher'ın önlemlerini taraftarlar tepkiyle karşılar, holiganizm için koşullar uygundur. Şiddet sokaklara, barlara taşar; polisle çatışmalar yaygınlaşır. Amacı rakip taraftarlarla kavga etmek olan holigan gruplar oluşur. Elbette İngiltere futbolunun gelişiminde birçok etmen vardır ancak Demir Lady, holiganizm ve taraftarlıkta belirleyici isimlerden biridir. Holiganizmle birlikte WHU-Milwall rekabeti acımasız boyutlara gelir.