Araştırmacı gazetecilerin can güvenliği yok
Gazeteciler için en güvenli bölgelerden biri olarak gösterilen AB ülkelerinde son 10 yıl içinde 4 araştırmacı gazeteci benzer yöntemlerle katledildi.
Yücel ÖZDEMİR
Köln
Dünyada gazeteciler için en güvenli bölgelerden biri olarak gösterilen Avrupa Birliği’nde son 10 yıl içinde dört araştırmacı gazeteci benzer yöntemlerle katledildi. Bu cinayetlerin sonuncusu 25 Şubat gecesi Slovakya’nın başkenti Bratislava’nın doğusunda bulunan Velka Mač kentinde işlendi. Gece ülkenin tanınmış araştırmacı gazetecileri arasında yer alan 27 yaşındaki Jan Kuciak’ın evine giren saldırganlar, Kuciak ve kız arkadaşı Martina K’yi katlederek ortalıktan kayboldular.
Emniyet Müdürü Tibor Gaspar çifte cinayetten sonra yaptığı açıklamada, Kuciak’ın yaptığı iş nedeniyle öldürmüş olabileceğini söyledi. Kuciak’ın haberlerinin bazı siyasetçileri ve şirketleri rahatsız ettiği, bu nedenle de ölüm tehditleri aldığı biliniyordu.
Alman Axel Springer yayınevi ile Rigier şirketinin sahibi olduğu “aktuality.sk” adlı haber portalı için çalışan Kuciak’ın asıl yoğunlaştığı konuların başında büyük şirketlerin vergi kaçırması ve yolsuzluk geliyordu.
Şok etkisi yaratan çifte cinayet ülkede bir ilk olma özelliği taşıyor. Bu nedenle başta gazeteci örgütleri olmak üzere pek çok kesim benzer cinayetlerin bir kez daha işlenmemesi için tetiği çekenler ve arkasındakilerin derhal açığa çıkarılarak cezalandırılmasını talep ediyor. Cinayetle yolsuzluk ve rüşvet olaylarının üzerine gidenlerin susturulmak istendiğine dikkat çekiliyor.
İNŞAAT FİRMASI AÇIKTAN ÖLÜMLE TEHDİT ETTİ
Slovakya’da siyaset ile şirketler arasındaki rüşvet olaylarını araştıran Gazeteci Kuciak’ın kısa bir süre önce inşaat firması sahibi Marian Kocner ile hükümet partisi SMER arasındaki bağlantıları açığa çıkarmıştı. Haberde Kocner’e başkentte “Five Star Residence” adında lüks bir site yapmak için vergi kolaylıkları sağlandığı ortaya konulmuştu. Bunun üzerine işveren “Seni, aileni, anneni, babanı bitireceğim” şeklinde açıktan tehdit edilmişti. Bu tehdit üzerinde Kuciak, geçtiğimiz ekim ayında polise başvurarak suç duyurusunda bulunmuştu. Ancak bu başvurusu pek ciddiye alınmamıştı.
Kocner ile bağlantıları ortaya çıkan SMER adlı sözde sosyal demokrat partinin üyesi olan Başbakan Robert Fico yaptığı açıklamada, “Eğer Kuciak, yaptığı iş nedeniyle öldürülmüşse bu demokrasimize yönelik yapılan büyük bir saldırıdır” dedi. Cinayetin yapılan gazetecilik nedeniyle yapıldığına inanan güvenlik birimleri, aktuality.sk’da çalışan diğer gazetecileri korumaya aldı.
İTALYAN MAFYASI HÜKÜMETLE İÇLİ-DIŞLI
Kuciak’ın en son İtalyan mafyasının Slovakya’daki örgütlenmesi ve faaliyetleri üzerine bir haber yaptığı belirtilirken, haberin bitmemiş hali de Aktuality.sk’de yayımlandı. Haberde ayrıntılı olarak mafya ile SMER partisine politikacılar arasındaki bağlantılar ortaya konuluyor. İtalyan mafyanın asıl olarak silah kaçakçılığı yaptığına işaret ediliyor.
Soruşturmayı yürüten Araştırma Grubunun Başkanı Jaroslav Ivor, cinayetin çok profesyonelce işlendiğine, ani değil önceden planlandığına işaret ederek, gazetecinin çoktan hedefte olduğunu tahmin ettiklerini dile getirdi. Kuciak’ın arkadaşları da son zamanlarda Doğu Slovakya’da İtalyan mafyasını araştırdıkları için, bu kesimler tarafından da cinayetin işlenmiş olabileceğinden şüphe diyorlar.
Mafyanın Slovakya’yı Ukrayna ve Rusya’ya ulaşmak için sıçrama tahtası olarak kullanmak istediği, bu nedenle engel olanları ortadan kaldırdığını da düşünüyorlar.
ARAŞTIRMACI GAZETECİLER HEDEFTE
16 Ekim 2017’de benzer şekilde Malta’da Araştırmacı Gazeteci Daphne Caruana Galizia katledilmişti. 53 yaşındaki Galizia, Mosta kenti yakınlarındaki evinden ayrılmasından kısa süre sonra arabasında meydana gelen patlama sonucu hayatını kaybetmişti. Galizia üst düzey siyasetçileri yolsuzlukla suçladığı blog yazılarıyla tanınıyordu. Annesi gibi gazeteci olan Matthew Caruana Galizia, “Annem suikasta uğradı çünkü hukukun üstünlüğünün savunuyor, onu ihlal etmeye çalışanları deşifre ediyordu. Devlet kurumları iş yapamaz duruma getirildiğinde, ayakta kalan son insan genelde bir gazeteci oluyor” demişti. Cinayete karıştığı ileri sürülen üç kişi tutuklanarak mahkeme karşısında çıkarıldı. Ancak bunların arkasında kimlerin olduğu ise bilinmiyor.
2008’de Hırvatistan’da Ivo Pukanic bombalı saldırı sunucunda, 2010’da Yunanistan’da Radyo Gazetecisi Socratis Guiolias açılan ateş sonucu öldürülmüştü.
Sınır Tanımayan Gazeteciler örgütü tarafından hazırlanan listede Slovakya gazeteciler ve basın özgürlüğü açısından 180 ülke arasında 17. sırada yer alıyordu.
KUCİAK CİNAYETİNDEN SONRA ÜÇ SİYASETÇİ İSTİFA ETTİ
Öldürülen araştırmacı Gazeteci Jan Kuciak’ın İtalyan suç örgütleriyle siyasetçiler arasındaki ilişkileri yazdığı ama bitiremediği haberinde adı geçen siyasetçiler, soruşturma sona erene kadar görevlerinden istifa ettiklerini duyurdu.
Slovakya Başbakanı Robert Fico’nun partisi SMER Üyesi Kültür Bakanı Marek Madaric de cinayetler sonrası bir bakan olarak tek seçeneğinin istifa olduğunu belirtip görevinden ayrıldı.
Kuciak’ın haberinde, İtalya’nın Calabria bölgesinde faaliyet gösteren mafya örgütü Ndrangheta ile siyasetçilerin yıllarca ülkenin yoksul bölgesine gitmesi gereken AB fonlarını zimmetlerine geçirdikleri öne sürülüyordu.
Haberlerde adı geçen Fico’nun danışmanı, Eski Model Maria Troskova ile eski patronu, Slovak hükümetinin Ulusal Güvenlik Konseyi Başkanı Viliam Jasan da istifa etti.
