Prens Selman’ın İngiltere ziyaretinde neler oldu?

Orhan DİL
Londra

Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed bin Selman, “ekonomik ve sosyal reformlar”dan oluşan Vizyon 2030 Programı’na stratejik ortak olarak belirlediği İngiltere’ye üç günlük bir ziyaret gerçekleştirdi. Parlamentoda ve sokakta protesto edilen ziyarette İngiltere, Körfez’de terör estiren Riyad’a yeni silahlar satmakla kalmadı bir de “insani yardım” adı altında 10 milyon sterlin sözü verdi.

RİYAD’A ‘10 NUMARA’ PRESTİJ!

Prens Selman, Suudi Arabistan’ın Yemen’de sürdürdüğü savaş nedeniyle kaybettiği prestiji yeniden kazanmak için İngiltere Başbakanı Theresa May ile Downing Street’te bulunan ‘10 Numaralı Başbakanlık Konutu’nda bir araya geldi. Önümüzdeki on yıl içerisinde İngiltere ekonomisine 65 milyar sterlin kaynak sağlayacak olan Suudi Arabistan’ın “ekonomik ve sosyal reformları”nın uygulayıcısı Prens’in, Başbakanlık Konutu’nda yenilenen prestiji, Kraliçe, Galler Prensi, Cambridge Dükü ve Canterbury Başpsikoposu tarafından da perçinlendi.

Başbakan May’in davetlisi olarak 6-9 Mart tarihleri arasında İngiltere’yi resmi olarak ziyaret eden Selman için halkla ilişkiler çalışması, Veliaht Prens daha Suudi Arabistan’ı terk etmeden başladı. İngiltere’de de faaliyet gösteren Suudi Arabistan merkezli AEI firması tarafından Londra’nın merkezi yerlerinde ve The Guardian da dahil gazetelerde, Prens Selman’ın fotoğrafı ile birlikte “O Suudi Arabistan’a değişim getiriyor”, “O Suudi Arabistan’ı dünyaya açıyor” mesajlarını içeren reklamlara yer verildi. 

İNGİLTERE İLE 65 MİLYAR STERLİNLİK İŞ BİRLİĞİ

Görüşmeler sonucu Suudi Arabistan’ın “Vizyon 2030” kapsamında eğitim, finansal hizmetler, kültür, sağlık, bilim, teknoloji, temiz enerji ve savunma alanlarında İngiltere’yle ticaret ve yatırım anlaşmaları yaptı. 

Ayrıca May ve Selman, Birleşik Karllık-Suudi Arabistan Stratejik Ortaklık Konseyi’nin kuruluşunu da ilan etti. Bu ziyaretin iki ülkenin ilişkilerini teyid ettiği ve pekiştirdiği, Suudi Arabistan ve Birleşik Krallık’ın karşılıklı çıkarlarını geliştirdiği, daha derin ve daha stratejik iş birliği sağladığı da ortak yapılan yazılı açıklamada dile getirildi.  

KAMUOYU BASKISI İLE YEMEN’İ KONUŞTULAR

Prens Selman’ın ziyaretinin ertesinde, İşçi Partisi Gölge Dışişleri Bakanı Emily Thornberry’in Guardian gazetesinde yayımlanan “Britanya’nın Suudi hükümdara kırmızı halısı utanmazca” başlıklı yazısı, parlamentoda İşçi Partisi Lideri Jeremy Corbyn’in Başbakan May’i, Riyad’a silah sattığı için savaş suçu işlemekle itham etmesi ve Başbakanlık Konutu’ndaki görüşme esnasında yapılan protestolarla gündeme gelen Yemen konusu, Prens Selman ve May’in gündeminde de yer aldı. 

Suudi Arabistan’ın Yemen’de yürüttüğü savaşı, sattığı silahlarla besleyen May, kamuoyundan gelen tepkileri yatıştırmak için Prens Selman ile Yemen’deki krize politik bir çözüm bulmak için daha yakın ilişki içinde olacakları konusunda anlaştıklarını duyurdu. May Hükümeti’nin Yemen’de yaşanan insanlık dramındaki suç ortaklığı üç gün boyunca kamuoyunda yoğun olarak tartışıldı. 

Prens Selman’ın Başbakan May ile 10 numaralı Başbakanlık Konutu’nda yaptığı görüşme esnasında, İngiltere Savaş Karşıtı Koalisyon, Silahlanmaya Karşı Kampanya Grubu, War on Want, Küresel Adalet ve insan hakları örgütleri ortak bir protesto düzenledi. Protestoya bazı İşçi Partili milletvekilleri de destek verdi.

SUUDİ ARABİSTAN’A İNSANİ YARDIM PLANI

Muhafazakar Parti Hükümeti’nin, İngiltere’nin Suudi Arabistan’a “kuraklıkla mücadele” ve çatışmaların olduğu ülkelerde “yaşamsal tesislerin kurulması” için 100 milyon sterlin insani yardım yapacağının açığa çıkmasının ardından, hükümete yönelik eleştiriler daha da arttı. 

Gölge Uluslararası Kalkınma Bakanı Kate Osamor, varılan anlaşmayı bir rezalet olarak tanımladı. “İnsani yardım” gerekçesiyle Suudi Arabistan’a kaynak aktarılmasının Suudi Arabistan’ı aklamak olduğunu ifade eden Osamor, anlaşmanın utanç verici olduğunu belirtti.

Muhalefetin ve kamuoyunun insani boyuttaki eleştirilerine, Suudi Arabistan’ın paylaştığı istihbaratla yüzlerce hayatı kurtardığı iddiası ile karşılık veren May Hükümeti, baskıcı ve diktatör rejimlerle ticari ilişkilerine ise Brexit’i bahane ediyor. 

Avrupa Birliği ile bir anlaşmaya varılamadan sonuçlanacak bir Brexit sonrası oluşacak ticari açığı bahane eden Muhafazakarlar, Brexit’i kendileri için fırsata dönüştürmüş durumda.  

YENİ SİLAHLAR SATILDI

Türkiye'nin ardından Ortadoğu’nun en büyük ekonomisine sahip Suudi Arabistan, İngiltere’nin en çok ihracat yaptığı ikinci ülke. İngiltere’den silah alımında birinci sırada yer alan Suudi Arabistan, 2015 yılından bu yana yaklaşık 5 milyar sterlin değerinde silah satın aldı. Şimdiye kadar İngiltere’den 72 Typhoon savaş uçağı alan Suudi Arabistan’ın bir süredir görüşmelerini yürüttüğü 48 Typhoon’ın alımına ilişkin prensipte anlaşma da Prens Selman’ın ziyareti esnasında sağlandı. 

Suudi Arabistan ile hem Vizyon 2030 “reformu”na ilişkin yatırımlar hem de Thypoon savaş jetlerinin alımına ilişkin haberlerin ardından İngiliz silah üreticisi BAE Systems’in hisseleri borsada yüzde 2 değer kazandı. İngiltere, Suudi Arabistan’a silah satışının yanı sıra, Suudi devletine ait dünyanın en büyük petrol şirketi Aramco’nun hisselerinin en azından bir kısmını Londra Borsa’sına sürmesi için Prens Selman’ı ikna çalışmaları da yürütüyor.