IKEA üretimini Etiyopya’ya kaydırıyor

İsveç Devlet Televizyonu (Svt), IKEA’nın geçtiğimiz yılın Ekim ayından itibaren Etiyopya’da  deri ve tektil ürünlerinin deneme üretimine başladığını duyurdu. Şirketin Etiyopya’da bambu, deri ve tekstil ürünlerinin üretimini gerçekleştireceğini belirtti.

H&M’nin Etiyopya’daki fabrikalarını mercek altına alırken IKEA’nın deneme üretimine başladığını belirleyen Svt muhabirleri , IKEA’nın merkezine telefon ederek şirketin Etiyopya’daki faaliyetlerini sordu.

Telefonda Etiyopya’ya yatırım yapma kararı aldıklarını söyleyen IKEA yöneticileri, bir kaç saat sonra elektronik bir mektupla söylediklerini inkar etti ve üretimi Etiyopya’ya kaydırma niyetlerinin olmadığını belirtti.

Svt’nin başkent Addis Abeba’da görüştüğü kaynaklar ise , IKEA’nın üretimi Etiyopya’ya taşımak için kapsamlı hazırlıklar içerisinde olduğunu söyledi. IKEA’nın tıpkı H&M’in yaptığı gibi fabrikaları satın alma yerine kiralamayı tercih ettiği belirtildi.

SOSYAL TAŞERONLUK PROJESİYLE SÖMÜRÜ CENNETLERİNE GİRİYOR

IKEA da tıpkı diğer büyük tekeller gibi ilk önce sosyal taşeronluk olarak adlandırdığı projelerle sömürü cennetlerine giriş yapıyor.

2013 yılında Hindistan’da kadınların üretime katılmasına katkıda bulunmak ve yoksulluğu azaltmak bahanesiyle iki yerel şirketle sosyal teşeronluk projesini başlattı.

2016 yılının Haziran ayında üretim birimleri oluşturacağını, Ağustos ayında da Hindistan’da 24 mağaza açacağını duyurdu.

IKEA’nın hayır kurumu olduğu söylenen gerçekte ise Ingvar Kamprad’ın daha az vergi ödemek için oluşturduğu IKEA Foundation, geçtiğimiz yılın Nisan ayında çocukların eğitimi için Etiyopya’ya sosyal taşeronluk projesi kapsamında 3,3 milyon Euro yardım yapacağını açıklamıştı.

IKEA’nın üretimini Etiyopya’ya kaydırması sadece sömürü cenneti olmasından kaynaklanmıyor. Pamuk, bambu ve deriden üreteceği malların ham maddelerini en ucuza temin edecek ülkelerin başında yer alıyor.

Etiyopya büyük baş hayvaları besiciliğinde dünyada ilk sıralarda yer alıyor. Çok sayıda su santralinin olduğu ülkede elektrik ücretleri oldukça ucuz. Pamuk üretimini de tarladan fabrikaya kadar denetim altına almak oldukça kolay.

ŞİRKETİN ETİK İLKELERİYLE ÇELİŞİYOR

Svt’nin Dış Politika yorumcularından Erika Björström, IKEA’nın diktatörlükle yönetilen Etiyopya’ya üretimi kaydırmasının şirketin etik ilkeleriyle çeliştiğini söyledi.

Etiyopya’daki koalisyon hükümetinin kötü ününü unutturmak için 6 bin civarında siyasi mahkumu serbest bıraktığına belirtti ancak azınlıklar üzerindeki baskıların bir iç savaşa yol açabileceği uyarısında bulundu.

Etiyopya’nın % 9,5 oranıyla dünyanın en fazla büyüyen ülkelerinden  biri olduğunu, hükümetin tekellere ucuz iş gücü sunmak için sanayi bölgelerinde yüz binlerce kiralık daire inşa ettiğini ve 6 milyon kişiye iş olanağı sağlamayı amaçladığını söyleyen Björkström, tekellerine şu cümlelerle uyarıda bulunuyor:

”Etiyopya’yı tercih eden İsveç şirketlerinin uzun vadeli düşünmeleri gerekir. Riskler oldukça fazla. Ülkedeki büyümeye karşın kargaşalık ve siyasi ayaklanmalar ordu tarafından zalimce bastırıldı. Hükümet partisi Tigrelerden oluşuyor. Nüfusun % 6’sını oluşturan bu kesim tüm ülkeyi, istihbarat aygıtı, ordu ve ekonomiyi kontrolu altında bulunduruyor. İki büyük halk grubunu oluşturan Omoro ve Amharalar artık Tigrelerin eğemenliğini kabul etmiyor. Addis Abeba’da binlerce yıl Ormoların tarım yaptıkları toprakların üzerinde binalar inşa ediliyor. Ayaklanmalardan dolayı geçenlerde ülkede olağanüstü hal ilan edildi. Pek çok Etiyopyalı sınırı geçerek Kenya’ya kaçıyor.”

AFRİKA ŞİMDİ YENİ ASYA’DIR

Karmaşık ve çelişkilerle dolu, hükümetin genç kuşağa iş sağlayabilmek için umudunu yabancı yatırımcılara bağladığını Etiyopya’nın şirketler için riskli bir ülke olduğunu değerlendirmesinde bulunan Björkström, ”Tüketiciler ucuz mobilya ve giysi arayışında oldukları sürece IKEA ve H&M ucuz işgücü arayışlarını sürdürecektir. Afrika şimdi yeni Asya’dır” diyor. (DIŞ HABERLER)