Süper teşvikte de aynı nakarat: Vatandaştan al şirketlere ver

Bülent FALAKAOĞLU

Cumhurbaşkanlığı sarayında yeni bir teşvik paketi açıklandı. İddialı, ses getiren, övgüler düzülen bir paket!

AKP döneminde verilen teşviklerin haddi hesabı yok!

Son yıllarda teşvik sayısı iye çoğaldı, çeşidi arttı. 

Faydası oldu mu?

Sermayeye kesin oldu. 

Ya vatandaşa?..

Düşmeyen işsizliğe...

Azalmayan yoksulluğa (Mutlak yoksul sayısı sürekli 12 milyon civarında)...  

Değişmeyen yabancı sermaye bağımlılığına...

Reel olarak eriyen gelirlere... 

Bakıldığında vatandaşa bir faydasının olduğunu söylemek zor! 

Lakin faturasını (Emeğin ucuzlaması, SSK açıklarının büyümesi, boşalan kasanın vergi cinsinden halka yansıtılması vs.) saymakla bitirmek zor. 

Teşvik verilmeyen illerin, ‘ille de teşvik’ diye tutturmasından da anlıyoruz ki, bireysel bazda faydaları var. 

Ama iş ekonominin genel haline bakınca değişiyor.

‘Niye ekonomi büyüyor ya’ diyebilirsiniz.

Verilen onca teşvik ve müdahaleden sonra büyümeseydi şaşırmak lazım. 

Yüksek enflasyon, yüksek cari açık bedelle kıyaslayınca büyüme oldukça tartışmalı bir hal alıyor.

Enflasyon, faiz, döviz kuru, bütçe açığı, işsizlik, gelir dağılımına bakılınca yerden yere vurulacak bir tablo görülüyor.

BU SEFER Kİ TEŞVİK SÜPERMİŞ

Açıklanan paketin bir kısmı bugüne kadarkiyle aynı. 

Bir kısmı ise farklı!

1 milyar dolar ve üzerindeki projeleri kapsıyor. Farklı sektörlerden büyük yatırım yapacak şirketlere aktarılıyor. 

Bu nedenle teknik adı ‘Proje Bazlı Teşvik Sistemi’ olan paket kamuoyuna şöyle duyuruldu: Süper teşvik! 

Hedefleri çok iddialı.

Türkiye’nin mevcut veya gelecekte ortaya çıkabilecek ihtiyaçlarını karşılama...

Arz güvenliğini sağlama... 

Dışa bağımlılığını azaltma... 

Teknolojik dönüşümünü sağlama vs... 

Petrokimya, savunma sanayii, ulaşım sistemleri, enerji teknolojileri, tarım, havacılık ve uzay gibi sektörlerde 23 projeye teşvik verilecek.

Genel kanı şu: “Bu kadar büyük projelerin ekonomiye katkı sunmaması, istihdam yaratmaması imkansız! 

Peki ne kadar istihdam yaratacak, kaç kişiye iş sağlayacak?

Cevap: Yaklaşık 35 bin kişiye doğrudan iş yaratacak. Dolaylı olarak da 100 bin kişiye. 

Sadece geçen ay işsiz kalan insanların üçte biri!

Ancak kapatılan TEKEL fabrikalarının tek başına sağladığı istihdam kadar. 

Özelleştirme ile bir kısmının kapısına kilit vurulacak şeker fabrikaları bile... Süper teşvik hedefinin yarısı kadar istihdam yaratıyor.    

Ahım şahım bir istihdam yok.

Peki bağımlılık azalacak mı?

DEĞİŞEN BİR ŞEY YOK!

İç talebi canlandırmak için verilen teşviklerin maliyetini gördük, yükselen faiz, artan enflasyon, rekor kıran döviz kuru... 

Hepsi vatandaşa ağır fatura olarak döndü.

İç talebe dayalı iç ve dış borç artışıyla pompalanan yüksek cari açık yaratan büyüme politikasının sonraki yıllarda nasıl istikrarsızlıklar yarattığını 2011 sonrasında görmüştük. 

O zamanlar yabancı kaynak bol ve ucuz olduğu bir dönemdi. Şimdi tam tersi bir durum var. 

Üstelik ticaret savaşları kızışıyor, Türkiye’nin iç ve dış politik riskleri büyüyor.

Törende konuşan Ekonomi Bakanı Nihat Zeybekci şunları söyledi.

1. - Yatırıma katılan şirketlerin çoğu ya yabancı ya da yabancı ortaklı. Bu da Türkiye’ye yatırımın sürdüğünü gösteriyor”.
2. - Sistemde teşviklerin yüzde 75’i yüksek ve orta yüksek teşviklere ayrıldı 

Teşvik köklü bir değişiklik getirmiyor.

Bugüne kadar her yeri kredi dolduran...

Vatandaştan şirketlere herkesi kredi bağımlısı yapan... 

Kredilerin milli gelire oranını yüzde 70’in üzerine çıkaran hükümet yine aynı şeyi yapıyor.

Doğan medya el değiştirdi kamu bankasında 2 yıl ödemesiz 685 milyon TL kullanıldı. 

Devletten beslenmenin sınırı yok.

17 milyon yoksulun harcanabilir gelirini kemiren yüksek enflasyon...

Borç faizlerini şirketlerin çalışanlarına ücret zammını düşük tutarak ödetmesi...

Dert değil.

Vatandaştan alıp sermayeye vermeye devam.

Proje Bazlı Teşvik Sistemi kapsamında teşvik belgesi almaya hak kazanan firmalar belli oldu. 23 adet yatırım projesi için teşvik belgesi düzenlenirken, yatırımların toplam tutarı 135 milyar TL olacağı duyuruldu.

Proje Bazlı Teşvik Sistemi’nin tanıtımı ve teşvik belgesi dağıtım töreni, Beştepe’de Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Başbakan Binali Yıldırım’ın katılımı ile gerçekleşti. 

Törende, Proje Bazlı Teşvik Sistemi’nin tanıtımı ve 2017’de hazırlıkları tamamlanan yatırımlara teşvik belgesi dağıtımı yapıldı.

TEŞVİK KAPSAMINDA SAĞLANAN DESTEKLER

Proje bazlı olarak desteklenmesine karar verilen yatırım projelerine nitelik ve ihtiyaçları doğrultusunda çok çeşitli destek alternatifleri sunuluyor. Bu kapsamda yatırımcılar;

1. Vergisel Destekler
2. Gümrük Vergisi Muafiyeti,
3. KDV İstisnası,
4. Bina inşaat harcamaları için KDV İadesi,
5. Yatırım tutarının 2 katına kadar Kurumlar Vergisi İndirimi veya 10 yıla kadar Kurumlar Vergisi İstisnası,
6. İstihdam Destekleri
7. 10 yıla kadar Sigorta Primi İşveren Hissesi Desteği,
8. 10 yıl süreyle Gelir Vergisi Stopajı Desteği,
9. Nitelikli Personel Desteği,
10. Finansal Destekler
11. Yatırımın finansmanında kullanılan yatırım kredisi için 10 yıla kadar Faiz veya Kâr Payı Desteği,
12. Sermaye Katkısı,
13. 10 yıla kadar Enerji Desteği,
14. Yatırım Yeri ile ilgili Destekler
15. Yatırım Yeri Tahsisi ve belirli şartlarda söz konusu taşınmazın bedelsiz olarak yatırımcıya devredilmesi,
16. Altyapı Desteği
17. Diğer Destekler
18. Kamu Alım Garantisi ve ile İzin, Ruhsat, Tahsis, Lisans ve Tescillerde Kolaylık Getirilmesi, desteklerinden bir veya birden fazlasından yararlanabilecek.

SEKTÖREL DAĞILIM

Teşvik belgesi almaya hak kazanan firmaların aşağıda belirtilen üretim konuları stratejik nitelikleri ve teknolojik özellikleri nedeniyle proje bazlı olarak desteklenecek yatırımlar arasında yer alıyor.

1. Yenilenebilir Enerji Teknolojileri (Ingot ve hücre üretimi ile entegre güneş paneli üretimi)
2. Metalürji Yatırımları (Alüminyum yassı mamul, entegre madencilik, külçe çinko, külçe kurşun, izabe ve katot bakır üretimi vb.)
3. Ham Petrol İşleme Rafinerisi
4. Petrokimya Ürünleri (Polietilen, Polipropilen, Polimer-Çips, PTA-MEG vb.)
5. Karbon Elyaf ve Kompozit Malzeme
6. Tıbbi Cihazlar ve Sağlık Teknolojileri (Kateter, stent, kalp kapakçığı üretimi)
7. Raylı Sistem Araçları (Hızlı tren, metro vb.)
8. Savunma Sanayi Teknolojileri (Muhtelif zırhlı araçlar, muharebe uçağı)
9. Motorlu Taşıtlar-Elektronik (Hibrit motor, dizel motor ve batarya üretimi)
10. Tarım Teknolojileri Yatırımları (Entegre teknik hayvancılık)
11. 35 bin kişiye doğrudan istihdam

PROJE BAZLI TEŞVİK SİSTEMİ NEDİR?

Proje Bazlı Teşvik Sistemi, 7 Eylül 2016 tarihli ve 29824 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 6745 Sayılı “Yatırımların Proje Bazında Desteklenmesi İle Bazı Kanun Ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun”un 80 inci maddesi ile “Proje Bazlı Teşvik Sistemi” ne ilişkin usul ve esasları belirleyen 2016/9495 Sayılı “Yatırımlara Proje Bazlı Devlet Yardımı Verilmesine İlişkin Karar” kapsamında uygulanıyor.

Söz konusu destek sistemi ile kalkınma planları ve yıllık programlarda öngörülen hedefler doğrultusunda, asgari 100 milyon dolar tutarındaki, Türkiye’nin mevcut veya gelecekte ortaya çıkabilecek ihtiyaçlarını karşılayacak, arz güvenliğini sağlayacak, dışa bağımlılığı azaltacak, teknolojik dönüşümünü sağlayacak, yenilikçi, Ar-Ge yoğun ve katma değeri yüksek yatırımlar proje bazlı olarak destekleniyor.

TEŞVİK BELGESİ ALAN FİRMALAR

ALVİ Medica, Assan, Atayurt, BMC (4 adet proje), CFS, Dow Aksa, Ekore, Ersan, SASA (2 adet proje), İpek Mobilya, Most Makine, Siirt Bakır, Metcap Enerji, TUSAŞ, Oyak Renault, Yıldız Metalurji, Vestel, Sütaş, Tosyalı