Adı Antep, markası Kaliforniya!

Yusuf YAVUZ

Menşei Anadolu olan fıstık Anadolu’da bulunmaz oldu. Ramazan ayı ile birlikte tüketimi artan iç Antep fıstığının kilosu 200 bin lira eşiğine dayanınca baklavacıların isyan bayrağını çekerek fıstıklı baklava üretmeme kararı alması fıstık için yeni bir darbe oldu!

Tarım Bakanlığı ise çözüm üretmek yerine eleştiri yapmayı tercih etti. Fiyatların yükselmesinden stokçuları sorumlu tutan Tarım Bakanı Fakıbaba ise tatlı üreticilerine fındık kullanmalarını tavsiye etti. Baklava porsiyonlarının büyüklüğünden de şikayet eden Bakan Fakıbaba, “Allah aşkına bu kadar baklava nasıl yenecek. Bu konuda ciddi olarak israfın önüne geçmemiz lazım. İsraf eden, iflas eder. Bu ülkeye bir şey olursa İslam alemi gider. O yüzden ülkemize sahip çıkmalıyız. Samimi olarak söylüyorum, israfı önlememiz lazım. Fıstıkla ilgili olarak arkadaşlarımızla görüşüyoruz, lisanslı depoculuğu da geliştireceğiz. İnşallah bu sıkıntıların önüne geçmiş olacağız” dedi.

POTANSİYEL BÜYÜK, ÜRETİM POLİTİKASI KÜÇÜK!

Ziraat Mühendisleri Odasının (ZMO) 2016 Antep fıstığı raporuna göre, yaklaşık 30 ilde Antep fıstığının yetiştirilebildiği Türkiye, üretimin desteklenmesi ve üreticilerin bilinçlendirilmesine istikrarlı tarım politikaları da eklenirse Türkiye üretimde dünya lideri olabilecek potansiyele sahip. Ancak bu konudaki en büyük engel yine Türkiye’nin kendisi. 

İhracatçı firmaların iş birliği yapmadan, birbirlerinden bağımsız çalıştıklarına dikkat çekilen ZMO’nun raporunda, üretimdeki sorunlara ilişkin şu tespitlere yer veriliyor: “İhracat işlemlerinde bürokratik zorluklar fazladır. İç ve dış pazarlarda işlenmiş ürünlere yönelik tüketici tercihleri sürekli değişmektedir. Uluslararası piyasalarda rekabet giderek zorlaşmaktadır. Bazı işletmelerde hijyenik olmayan şartlarda ve kalitesiz üretim yapılmaktadır. İç ve dış pazarlara standart olmayan kalitede ürünler sunulmaktadır. Bahçelerde sulama ya yeterince yapılmamaktadır ya da bilinçsizce yapılmaktadır. Bitki koruma, bitki besleme, toprak işleme ve budama gibi kültürel işlemler etkin bir şekilde ve bilinçli olarak yapılmamaktadır. Aflatoksine karşı etkili bir çözüm henüz bulunamamıştır. Meyvelerin yıkanma ve kurutulma safhalarında hijyenik koşullar sağlanamamaktadır. Komşu ülkelerden gelen kaçak fıstık girişi önlenmemektedir.”

DÜNYAYA ANADOLU’DAN YAYILDI

Hititler döneminde kültüre alınarak ilk kez üretimi yapılan Antep fıstığı, batı dünyasına Anadolu’dan yayıldı. 1900’lerin ortalarında ise İran’dan Amerika’ya götürüldü. Bugün Antep fıstığı üretiminde dünya lideri olan İran’ın ardından ikinci konumda olan ABD, Kaliforniya’da kurulan devasa fıstık bahçeleriyle yılda yaklaşık 250 bin ton üretim gerçekleştiriyor. 
Antep fıstığının yeryüzündeki iki gen merkezinden birinde bulunan Türkiye ise 2016’da 160 bin ton üretim gerçekleştirebildi. İran’ın 2015 yılı Antep fıstığı üretimi ise 480 bin ton düzeyinde.

Ziraat Mühendisleri Odasının fıstık raporuna göre, ‘Üretimde istikrar yok, tüketim ise istikrarlı biçimde artıyor’.