ABD ve AKP hükümeti arasında F-35 gerilimi

ABD Senatosu’nun Silahlı Hizmetler Komitesi, F-35 savaş uçaklarının Türkiye’ye satışını durdurmak için hazırlanan yeni bir tasarıyı onayladı. Uçakların satışı, AKP Hükümeti’nin Rusya’dan S-400 füze savunma sistemi satın almasına tepki olarak gündeme geldi. Tasarı metninde AKP Hükümeti “ilişkileri germekle” suçlandı. 

GEREKÇE RUS S-400’LER VE BRUNSON

ABD’de yıllık savunma stratejisinin çerçevesini belirleyen ve Ulusal Savunma Yetkilendirme Yasası (NDAA) olarak bilinen düzenleme, Kongre’nin üst kanadı Senato’nun görevlendirdiği komiteden geçti. DW’nin haberine göre komitede Demokrat Partili Senatör Jeanne Shaheen ve Cumhuriyetçi Senatör Thom Tillis tarafından hazırlanan taslak metinde F-35 satışının engellenmesine gerekçe olarak 15 Temmuz darbe girişimi ile ilişkili olduğu suçlamasıyla Türkiye’de yargılaması devam eden ABD’li papaz Andrew Brunson’ın tutukluluğunun sürmesi ve Ankara’nın Rusya’dan satın alacağı S-400 füzeleri gösterildi.

‘S-400’LER YAPTIRIM GEREKÇESİDİR’

Shaheen’in ofisi konuyla ilgili bir açıklama yaparak, “Hassas bir konumda olan F-35 uçaklarını ve teknolojisini, tam da bu uçakları düşürmek için tasarlanan Rus hava savunma sistemlerini satın alan bir devlete verme konusunda büyük bir tereddüt bulunuyor” ifadesini kullandı. Açıklamada, Rusya’dan bu tip sistemlerin alınmasının ABD yasalarınca yaptırım uygulanmasına olanak tanıdığı belirtildi.

TÜRKİYE İLİŞLERİYLE İLGİLİ RAPOR TALEBİ

Tasarıda, ABD Savunma Bakanı’nın Dışişleri Bakanı ile istişare ederek, ABD ile Türkiye ilişkilerinin durumuna dair ilgili Kongre komitelerine bir rapor sunması isteniyor. En geç 60 günde tamamlanması gereken raporda İncirlik Hava Üssü de dahil olmak üzere ABD’nin Türkiye’deki varlığına dair değerlendirme isteniyor. 

Ayrıca S-400 sürecinin, ABD-Türkiye ilişikilerine potansiyel etkileri ve Türkiye ile ortak kullanılan ABD silah sistemleri ve platformları üzerindeki etkilerine dair inceleme talep ediliyor. 

Öte yandan tasarının ABD Başkanı Donald Trump’ın onayına gönderilmesi sürecinin aylar alabileceği belirtiliyor. 

‘TÜRKİYE HÜKÜMETİ İLİŞKİLERİ GERİYOR’

Tasarının “ABD’nin Türkiye ile ilişkilerinin durumu hakkında rapor” başlıklı kısmında ise beş madde sıralandı. BBC’nin aktardığına göre maddeler şöyle:

1. ABD-Türkiye Cumhuriyeti ilişkileri, son bir yıl içerisinde Türk hükümetinin attığı provokatif eylemler nedeniyle giderek gerilimli bir hal almıştır.
2. Türk hükümetinin Rusya Federasyonu’ndan S-400 hava ve füze savunma sistemlerini satın alma ihtimali, ilişkilerde tansiyonun yükselmesine neden olmuştur.
3. Bu adımlar, ABD ile Türkiye arasında ortak silah geliştirme çalışmalarını olumsuz etkileme olasılığı taşımaktadır.
4. Bu eylemler, NATO’nun ortak askeri yapılanma ve bilgi paylaşımına dair birlikte operasyon yapabilme yeteneği üzerindeki mevcut sıkıntıları daha da kötüleştirebilir.
5. Bu eylemlerin ABD ile Türkiye arasında yürürlükte olan ikili anlaşmalar üzerinde de etkisi olabilir.

DIŞİŞLERİ SÖZCÜSÜ: KARŞILIK VERMEYE MECBUR KALIRIZ

Konuyla ilgili açıklama yapan Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Hami Aksoy, “Bu gibi adımlar hâlinde biz de karşılık vermeye mecbur kalırız” dedi. Ancak Hami Aksoy, nasıl bir karşılıktan söz ettiğine açıklık getirmedi. 

AA’nın haberine göre Sözcü Aksoy, ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo’nun “Türkiye’nin hiçbir zaman S-400 almayacağını umuyorum” açıklamasını da değerlendirerek, “S-400 konusunda tutumumuzu her zaman söylüyoruz. Bu konuda anlaşmamızı imzaladık ve üretim de başladı. Bunu Avrupa ve ABD’den alamadığımız için Rusya’dan aldık, bundan daha doğal bir şey olamaz. Bu kısa dönemli. Ama orta ve uzun vadede mesela Patriot sistemleri için ABD’lilerle görüşmelerimiz devam ediyor” dedi.

ÇAVUŞOĞLU 4 HAZİRAN’DA ABD’YE GİDİYOR

Aksoy, “ABD heyetini ülkemizde ağırlıyoruz. Daha sonra Sayın Bakanımız (Mevlüt Çavuşoğlu) 4 Haziran’da Washington’u ziyaret edecek ve ABD Dışişleri Bakanı Pompeo ile Münbiç (Menbic) yol haritasının uygulamaya geçirilmesi konusunda ve ikili ilişkilerimizle ilgili görüşmelerde bulunacak” dedi.

116 UÇAK İSTENMİŞTİ

Türkiye, F-35 programının hem tedarikçi ortağı hem de alıcısı. Uçağın bazı parçaları Türkiye’de üretilirken, şu ana kadar da Hava Kuvvetleri tarafından kullanılmak üzere 116 adet uçak sipariş edildi. Bu uçakların toplam alım maliyetinin 25 milyar dolar olacağı açıklandı. İlk teslimatın 21 Haziran’da yapılması öngörülüyor. Türkiye’nin beklediği F-35’ler için geçtiğimiz günlerde açıklama yapan İsrail yönetimi ise, “F-35’leri savaşta kullanan ilk ülke biz olduk” demişti. (DIŞ HABERLER)