Pardon, bir dakikanızı alabilir miyim?

Sahaya çıkınca Şöyle bir sesli düşünelim: “Neden ay sonundaki maaşı bekleyeyim ki, üç beş gün sıkarım dişimi, yaparım dört yüz-beş yüz anket, kiramı da cep harçlığımı da çıkarır keyfime bakarım, sonra ne dert kalır ne tasa” diyerek motivasyonu sağlarız önce değil mi? Başlayınca anket yapmaya, yani sahaya inince (ankete başladığınız an gereken koşulları sağlayanların bulunduğu yaşam çevresi oluyor ‘saha’) geçen ilk saatten sonra yaptığınız tüm hesabın Bağdat’tan dönebileceğini düşünmeye başladığınızı görürsünüz. “Aslında hiç de kolay değilmiş bu iş, insanla uğraşmak zor!” diye sayıklamaya başlarsınız. Ekip halinde çalışıyorsanız bir süre daha kendinizi anket yapmaya zorlayabilirsiniz. Ama tek başınaysanız, bir yere oturmak için yorulduğunuza çoktan inandırmışsınızdır kendinizi. Bunaldıkça, sayıları değişmese de yaptığınız anketleri sayarsınız. İşin en garibi, herkesi denek gibi görmeye başlayınca, sizi her geri çevirene içinizden söylenmeye başlarsınız. Bu söylenme hali sizi bir süreliğine daha deşarj eder ve yeni deneğe daha bir güler yüzle “Pardon” demenizi sağlar. Ama bu durum uzun sürmez. Çoğu zaman insanlara soru sormak için o kadar hızlı konuşmak zorunda kalırsınız ki anlam veremediğiniz bir tarza bürünürsünüz. Bazen de o kadar soru sormanız, hem de o soruları defalarca tekrar etmeniz karşısında size donuk bakan o gözlere öfkelenirsiniz.

“Başka işler de yapıyor musunuz?​” Kimilerine göre anket yapan kişinin kadın olması bu işi kolay kılar, çünkü “bir kadın daha kolay ikna edebilir insanları ve geri çevrilmez!”. Bu yorumu yapanların çoğu “anketörlük kadın işidir” fikrindedir. Ama bir kadının günlük hayatta karşılaştığı taciz ve cinsel şiddet düzeyini düşündüğümüzde, bu işte de kadın olmanın yaşattığı mağduriyet büyüktür. Sadece kadın olduğunuz için “Sizinle saatlerce oturabilirim istediğiniz kadar soru sorun, herşeyin cevabı var bende” diyenlerin sayısı oldukça artacaktır. “Gel hanım kızım, işin görülsün!” dedikten sonra anketi bitirdiğinizde: “Afedersiniz başka işler de yapıyor musunuz acaba?​” sorusu sizi çileden çıkarır. Bir süre sonra kadın anketörlerin denekleri sadece kadınlar oluverir. Bu yazı, yoğun sömürünün yaşandığı, ağır ve esnek koşullarda milyonlarca işçinin çalıştığı büyük sektörlerle bir karşılaştırma yapma amacını taşımıyor. Ama hayatımızın her karesini her gün bir yerinden kuşatan yeni işler ve sömürü biçimlerini görmek gerekiyor. Hele de anketörlüğün hem eski hem de yaygın olarak başvurulan bir iş olduğunu, birçok kişinin de bu işi hayatının belli bir döneminde yaptığını düşünürsek büyük bir havuz bu sektör. Bu alandaki kesintili sömürünün sizde uyandırdığı birçok şey tam bir araştırma konusu aynı zamanda.

Dergimizi pdf formatında görüntülemek için tıklayın