Dünden bugüne Dünya Kupası finalleri
1930 Uruguay'dan bu yana Dünya Kupası tarihindeki tüm finalleri ve öne çıkan istatistikleri sizler için derledik.
Fotoğraflar: Wikimedia Commons
2018 Dünya Kupası, bu akşam oynanacak Fransa-Hırvatistan finaliyle sona eriyor. Bu maç, Dünya Kupası tarihindeki 21. final olacak. Bugüne kadar finale yükselme başarısı gösteren 13. farklı ülke olan Hırvatistan’la 3. finali ve 2. şampiyonluğu için sahaya çıkacak olan Fransa’yı karşı karşıya getirecek bu maç öncesi Dünya Kupası finalleri tarihinde bir gezintiye çıkalım.
1930 - URUGUAY-ARJANTİN 4-2
Uruguay’ın başkenti Montevideo’daki Yüzüncü Yıl Stadyumu’nda oynanan Dünya Kupası’nın ilk final maçını 68 bin 346 kişi izledi.
12. dakikada Pablo Dorado’nun golüyle öne geçen ev sahibi, 20’de Carlos Peucelle ve 37’de Guillermo Stabile’nin golüyle yenik duruma düşmesine rağmen 57’de Pedro Cea, 68’de Victoriano Iriarte, 89’da Hector Castro’nun golüyle adını Dünya Kupası’nın ilk şampiyonu olarak tarihe yazdırdı.
1934 - İTALYA-ÇEKOSLOVAKYA 2-1
İtalya’da düzenlenen turnuvanın finali Ulusal Faşist Parti’ye ait Ulusal Stadı’nda(Stadio Nazionale) oynandı. 55 bin kişinin izlediği finalde Çekoslovakya, 71’de Antonin Puc’un golüyle öne geçse de 81’de Raimundo Orsi’ye engel olamayınca maç uzatmaya gitti. Sonucu uzatmalarda belirlenen ilk finalde İtalya’ya kupayı 95. dakikada Angelo Schiavino getirdi.
1938 - İTALYA-MACARİSTAN 4-2
Fransa’nın başkenti Paris’teki Olympique Colombes(bugünkü adıyla Yves du Manoir) Stadyumu’nda 45 bin kişinin izlediği maçta İtalya, 6. dakikada Gino Colaussi’yle öne geçti. Macaristan 2 dakika sonra Pal Titkos’la karşılık verse de 16’da Silvio Piola ve 35’te yeniden Colaussi skoru 3-1’e getirdi. Macaristan, 70’te Gyorgy Sarosi ile farkı 1’e indirdi. Sonucu belirleyense 82’de Piola oldu.
1950 - URUGUAY-BREZİLYA 2-1
Brezilyalıları kendi evinde büyük hayal kırıklığına uğratan 1950 finalinin meşhur ev sahibi Maracana’ydı. Resmi rakamlara göre 173 bin 850(gerçekte bu rakamın 200 bini aştığı söylenir) kişinin izlediği maçta Brezilya’ya beraberlik yetiyordu. Ev sahibi 47’de Friaca’nın golüyle öne de geçti ancak Uruguay 66’da Juan Schiaffino ile beraberliği yakaladıktan sonra 79’da Alcides Ghiggia, tüm Brezilya’yı hüsrana uğratan golü attı.
1954 - BATI ALMANYA-MACARİSTAN 3-2
İsviçre’nin başkenti Bern’deki Wankdorf Stadyumu’nda yağmurlu bir hava ve zorlu saha koşullarında oynanan maça mutlak favori çıkan Macaristan, 6’da Ferenc Puskas, 8’de Zoltan Czibor’la 2-0 öne geçti. Herkes, 4 yıldır hiçbir maçta yenilmeyen ‘Altın takım’ için kolay geçmesi beklenen maçın 8. dakikada bittiğini düşünürken Almanya, 10’da Max Morlock’la farkı bire indirdi, 18’de Helmut Rahn eşitliği sağladı. 84’te Rahn bir kez daha sahneye çıktı ve Almanya, 62 bin 500 seyircinin önünde ilk Dünya Kupası’nı kaldırdı.
1958 - BREZİLYA-İSVEÇ 5-2
İsveç’te Rasunda/Solna Stadyumu’nda oynanan ve 49 bin 737 seyircinin izlediği maçta Brezilya, 4. dakikada Niels Liedholm’un golüyle yenik duruma düşse de 9 ve 32’de Vava’nın golleriyle devreyi 2-1 önde kapadı. 55’te 17 yaşındaki Pele farkı ikiye çıkardı. 68’de Mario Zagallo skoru 4-1 yaptı. İsveç, 80’de Agne Simonsson’la farkı ikiye indirdi ancak 90’da Pele bir gol daha attı ve Brezilya ilk Dünya Kupası’nı kazandı. Pele’nin ikinci golü sonrası İsveç savunmasından Sigvard Parking bu genç yıldızı tebrik etmekten kendini alamadı.
1962 - BREZİLYA-ÇEKOSLOVAKYA 3-1
Şili’nin başkenti Santiago’daki Nacional Stadı’nda 68679 kişinin önünde oynanan final maçında Brezilya bir kez daha ilk golü yiyen tarafı. Çekoslovakya 15’te Josef Masopust’un golüyle öne geçti ancak 17’de Amarildo yanıtı verdi. Brezilya, 69’da Zito, 78’de Vava’yla sonucu belirledi.
1966 - İNGİLTERE-BATI ALMANYA 4-2
Wembley Stadyumu’nda 96 bin 924 seyircinin takip ettiği bu unutulmaz final maçında ev sahibi İngiltere, 12’de Helmut Haller’in golüyle yenik duruma düşse de 18’de Geoff Hurst, 78’de Martin Peters’le öne geçmeyi başardı. Almanya, 89’da Wolfgang Weber’in karambolde attığı golle maçı uzatmaya taşıdı. 1938’den sonra ilk kez bir Dünya Kupası finali uzatmalara giderken 101. dakikada Dünya Kupası tarihinin en tartışmalı golü geldi. Ceza sahası içerisinde topla buluşan Hurst’un vuruşunda top üst direğe çarpıp yerde sekti. Azeri Sovyet yan hakemi Tevfik Behramov’a danışan İsviçreli Gottfriend Dienst golü verdi ve İngiltere, Alman futbolcuların büyük itirazları arasında 3-2 öne geçti. Skoru, 120’de Hurst’un sol ayağıyla çıkardığı müthiş şutla gelen üçüncü golü belirledi. Böylece Hurst, Dünya Kupası finali tarihinde hat-trick yapan ilk oyuncu oldu. Hurst halen bu unvanın tek sahibi.
1970 - BREZİLYA-İTALYA 4-1
Meksika’daki Azteka Stadyumu’nda 107 bin 412 seyircinin önünde oynanan final maçında ilk gol 18. dakikada Rivelino’nun ortasına Pele’nin harika bir zamanlama ve havada kalma becerisiyle vurduğu kafa vuruşuyla geldi. 37. dakikada normalde sağlamcı bir orta saha oyuncusu olan Clodoaldo’nun topuğuyla Everaldo’ya vermeye çalıştığı top İtalya için gol pozisyonuna dönüştü ve Boninsegna skoru eşitledi. 66’da Gerson’un sol ayağıyla ceza sahası dışından çektiği müthiş şut ağlarla buluştu ve Brezilya 2-1 öne geçti. 71’de Jairzinho skoru 3-1’e getirdi. 86’da Brezilya, sahadaki tüm oyuncularının topa değdiği bir hücum organizasyonu sonucunda sağ beki Carlos Alberto’nun attığı unutulmaz golle 3. şampiyonluğunu elde etti ve Jules Rimet Kupası’nı ebediyen müzesine götürdü.
1974 - BATI ALMANYA-HOLLANDA 2-1
Münih Olimpiyat Stadı’nda 78 bin 200 kişinin izlediği tarihi finalde turnuvaya ‘Total Futbol’uyla damga vuran Hollanda, 2. dakikada Johan Neeskens’in penaltı golüyle öne geçti. Almanya, 25. dakikada Paul Breitner’in penaltı golüyle eşitliği yakaladı. Kupayı ev sahibine getiren gol ise 43’te Gerd Müller’den geldi. Almanya böylece Euro 72’den sonra Dünya Kupası’nı da müzesine götürmüş oldu.
1978 - ARJANTİN-HOLLANDA 3-1
Bu kez Johan Cruyff ve Rinus Michels olmadan finale kalan Hollanda, bir kez daha ev sahibine takılmaktan kurtulamadı. Buenos Aires’te River Plate’in maçlarını oynadığı El Monumental’de 71 bin 483 seyircinin takip ettiği mücadelede Arjantin 38’de Mario Kempes’le öne geçti. Hollanda, 82’de Dick Nanninga’nın kafa golüyle eşitliği yakaladı ve maçı uzatmaya taşıdı. Ancak beyaz konfetileri ve cuntaya karşı gizli bir protesto olarak asılan siyah bantlı direkleriyle hatırlanan turnuvanın uzatma dakikalarında Mario Kempes(105) ve Daniel Bertoni(115) kupayı ilk kez Arjantin’e kazandırdı.
1982 - İTALYA-BATI ALMANYA 3-1
İspanya’nın başkenti Madrid’deki Santiago Bernabeu Stadyumu’nda 90 bin seyircinin önünde oynanan maçta İtalya, 57’de turnuvanın gol kralı Paolo Rossi’nin golüyle öne geçti. 69’da Marco Tardelli, 81’de Alessandro Altobelli’nin golleriyle fark üçe çıktıktan sonra Almanya, Breitner’in golüyle sonucu belirledi. İtalya, 3. Dünya Kupası zaferini yaşadı.
1986 - ARJANTİN-BATI ALMANYA 3-2
Meksika’daki Aztek Stadyumu, 114 bin 600 seyircisiyle 2. kez Dünya Kupası finaline ev sahipliği yaparken turnuvaya damga vuran Maradona öncülüğündeki Arjantin, 23’te Jose Brown, 56’da Jorge Valdano ile 2-0 öne geçti. Almanya, 74’te Karl-Heinz Rummenigge, 81’de Rudi Voller’le eşitliği yakalasa da 84’te Maradona’nın nefis pasında Jorge Burruchaga topu ağlara gönderdi ve kupayı yeniden Latin Amerika’ya getirdi.
1990 - BATI ALMANYA-ARJANTİN 1-0
Son finalistler 4 yıl sonra bu kez İtalya’da finalde buluştu. Başkent Roma’da Olimpiyat Stadı’nda 73 bin 603 seyirci önünde oynanan maçı Almanya, 85’te Andreas Brehme’nin penaltı golüyle kazandı. Almanya böylece Brezilya ve İtalya’nın ardından kupayı 3 kez kazanan takımlar arasına adını yazdırdı.
1994 - BREZİLYA-İTALYA 0-0 - 3-2 pen.
ABD’nin Los Angeles kentindeki Rose Bowl’da oynanan finali 94 bin 194 seyirci izledi. Carlos Alberto Parreira’nın Brezilyası ile Arrigo Sacchi’nin İtalyası’nı karşı karşıya getiren maçın 120 dakikasında gol olmadı. İlk kez bir Dünya Kupası finali penaltı atışları sonucu belirlenirken İtalya’da Franco Baresi, Daniele Massaro ve turnuvanın yıldızlarından Roberto Baggio topu ağlarla buluşturamayınca kupa 4. kez Brezilya’nın oldu.
1998 - FRANSA-BREZİLYA 3-0
Dünya Kupası’na 2. kez ev sahipliği yapan Fransa, Paris’te 80 bin seyircinin önünde ‘Sambacılar’ı 27 ve 45+1’de Zinedine Zidane, 90+3’te Emmanuel Pettit’nin golleriyle 3-0 mağlup etti. Fransa böylece ilk Dünya Kupası şampiyonluğunu elde etti. Kadrosundaki göçmen futbolcuların fazlalığı sebebiyle ‘Gökkuşağı takımı’ olarak anılan kadro, Fransa futbolundaki değişim ve ilerlemenin sembolü oldu.
2002 - BREZİLYA-ALMANYA 2-0
Tarihte ilk kez 2 ülkenin ortak organizasyonuyla düzenlenen Güney Kore/Japonya 2002’de final maçı Yokohama Uluslararası Stadyumu’nda oynandı. 69 bin 29 seyircinin izlediği maçı Brezilya, 67 ve 79’da Ronaldo’nun golleriyle kazandı. Brezilya böylece üst üste 3. finalinde 2., toplamda 5. şampiyonluğunu elde etti. Almanya ise birleşmenin ardından ilk kez finale kaldı.
2006 - İTALYA-FRANSA 1-1 5-3 pen.
İkinci kez Almanya’nın ev sahipliğinde düzenlenen turnuvanın finali bu kez başkent Berlin’deki Olimpiyat Stadyumu’nda oynandı. 7. dakikada Zidane’ın ‘Panenka’ penaltısıyla öne geçen Fransa’ya yanıt 19. dakikada Marco Materazzi’den geldi. Bu ikili uzatma dakikalarında bir kez daha karşı karşıya geldi. Materazzi’ye kafa atan Zidane, görkemli futbolculuk kariyerini kırmızı kartla tamamlarken penaltılarda hata yapmayan İtalya, 4. kez dünya şampiyonu oldu.
2010 - İSPANYA-HOLLANDA 1-0
Afrika’da düzenlenen ilk Dünya Kupası’nın finalinde İspanya, uzatmalara giden maçı 116. dakikada Andres Iniesta’nın golüyle kazandı. İspanya böylece ilk Dünya Kupası şampiyonluğunu elde ederken Güney Afrika, Hollanda’nın şampiyonluğu finalde kaçırdığı 3. ülke oldu.
2014 - ALMANYA-ARJANTİN 1-0
Yarı finalde Brezilya’yı 7-1 yenerek finale güçlü bir rüzgarla çıkan Almanya, Arjantin’le oynadığı 3. final maçını uzatmalarda Mario Götze’nin 113. dakikada kaydettiği golle kazandı. Almanya böylece 8. finalinde 4. şampiyonluğunu elde etti.
İSTATİSTİKLERLE FİNALLER
Finalde boy gösteren ülkeler: Uruguay, Arjantin, İtalya, Çekoslovakya, Macaristan, Brezilya, Almanya, İsveç, İngiltere, Hollanda, Fransa, İspanya.
En çok kazananlar: Brezilya (5), Almanya, İtalya (4), Arjantin, Uruguay (2), İspanya, Fransa, İngiltere
En çok final oynayanlar: Almanya (8, 4 galibiyet-4 yenilgi), Brezilya (7, 5 galibiyet-2 yenilgi), İtalya (6, 4 galibiyet-2 yenilgi), Arjantin (5, 2 galibiyet-3 yenilgi), Hollanda (3, 3 yenilgi), Uruguay (2, 2 galibiyet), Fransa (2, 1galibiyet-1 yenilgi), Çekoslovakya (2, 2 yenilgi), Macaristan (2, 2 yenilgi), İspanya (1 galibiyet), İngiltere (1 galibiyet), İsveç (1 yenilgi)
Toplam gol sayısı ve gol ortalaması: 70 gol - ort. 3.55
En gollü final: Brezilya-İsveç 5-2 (1958).
Hem futbolcu hem teknik direktör olarak kazananlar: Mario Zagallo (Brezilya), Franz Beckenbauer (Almanya).
Finale en çok ev sahipliği yapan statlar: Azteka (Meksika), Maracana (Brezilya)
Finallerin en golcü oyuncuları: Zinedine Zidane (3), Geoff Hurst (3), Pele (3), Vava (3) (SPOR SERVİSİ)
