Türkiye mercimekte Kanada’ya bağımlı hale geldi!

Yusuf YAVUZ

Bir zamanlar mercimek üretiminde ihtiyacının fazlasını üreten Türkiye’de ekim alanları ve üretim miktarı azalınca bugün ihtiyacı olan mercimeği Kanada’dan ithal ederek karşılar duruma düştü. 1970’li yıllarda Türkiye’den götürdüğü mercimeği kendi iklimine uygun hale getiren Kanada, bugün dünyanın en büyük mercimek ihracatçısı konumunda. Dünyada tüketilen mercimeğin yaklaşık yüzde 70’ini Kanada karşılıyor.

Türkiye’nin 2002’de 500 bin ton olan kırmızı mercimek üretimi 2017’de 370 bin tona gerilerken 65 bin ton olan yeşil mercimek üretimi ise 30 bin ton seviyesine indi. 2018 yılı için yeşil mercimek alım fiyatını ton başına 3 bin lira olarak açıklayan Tarım ve Orman Bakanı Bekir Pakdemirli, desteklerle birlikte bu rakamın 3 bin 790 TL’yi bulacağını belirtti. Bakan Pakdemirli, bu yılki yeşil mercimek üretiminin tahmini 38 bin ton olacağını kaydetti.

ALIM 24 TEMMUZ’DA BAŞLAYACAK

Bakan Pakdemirli, Toprak Mahsulleri Ofisi Genel Müdürlüğünün 24 Temmuz 2018 Salı gününden itibaren yeşil mercimek alımına başlayacağını bildirdi. Bu yıl yeşil mercimek üretiminde yaklaşık yüzde 27 artış beklediklerini dile getiren Pakdemirli, rekoltenin ise 38 bin ton olarak tahmin edildiğini kaydederek, “Üretimdeki artıştan kaynaklı ortaya çıkabilecek piyasa fiyatlarındaki düşüşün üreticilerimizi mağdur etmemesi için TMO’nun yeşil mercimek alımı yapmasına karar verdik” dedi.

2018 yılı için yeşil mercimek alım fiyatını ton başına 3 bin TL olarak belirlediklerini açıklayan Bakan Pakdemirli, “Alım fiyatına ilaveten ton başına prim, mazot, gübre ve sertifikalı tohum desteği olarak verilen toplam 790 TL ile birlikte yeşil mercimek üreticimizin eline ton başına 3 bin 790 TL geçecek. Üreticilerimiz, çiftçi kayıt sisteminde kayıtlı olan tüm ürününü Toprak Mahsulleri Ofisine satabilecekler ve ürün bedelleri 10 gün içerisinde üretici hesaplarına aktarılacak” diye konuştu.

‘ÜRETİCİLER HER ZAMAN BAKANLIĞIN BAŞ TACI’

Yeşil mercimek üreticileri dahil bütün üreticilerin her zaman Bakanlığın baş tacı olduğunu dile getiren Bakan Pakdemirli, “Bakanlık olarak bu anlamda piyasaları yakından takip ediyor üreticimizi, tüketicimizi ve sektörümüzü mağdur edecek bir ortamın oluşmaması için gerekli tedbirleri alıyoruz ve almaya da devam edeceğiz. TMO tarafından yapılacak olan 2018 yılı yeşil mercimek alımlarının ülkemize ve tüm yeşil mercimek üreticilerimize hayırlı olmasını dilerim” ifadelerini kullandı.

YEŞİL MERCİMEKTE ÜRETİM MİKTARI 15 YIL ÖNCESİNİN YARISINDAN AZ

Tarım ve Orman Bakanı Bekir Pakdemirli yeşil mercimek üretiminde bu yıl yüzde 27’lik bir artış olduğunu açıkladı ancak bu yıl 38 bin ton olarak tahmin edilen rekolte 2002 yılının neredeyse yarısı kadar. 2002’de 65 bin ton olan Türkiye’nin yeşil mercimek üretimi son 15 yılda giderek düştü. 2005’te 50 bin ton olan yeşil mercimek üretimi, 2015’te 20 bin tona gerilerken 2017’de ise 30 bin ton düzeyine çıktı. 2002 yılında 720 bin dekar olan Türkiye’nin yeşil mercimek ekim alanı miktarı ise 2016’da 170 bin dekara kadar düştü. Türkiye’nin 2002 yılındaki yeşil mercimek rekoltesini yakalaması için üretimin en az iki kat artırılması gerekiyor.

KANADA, TÜRKİYE’NİN 10 KATI ÜRETİYOR

Yeşil mercimek Türkiye’nin genel mercimek üretiminin içinde yaklaşık yüzde 10’luk bir kısmını oluşturuyor. Dünyanın en büyük mercimek üreticisi konumunda olan Kanada, 1970’li yıllarda Türkiye’den götürüp geliştirdiği bu üründe ihracatta da lider. Üretimde Kanada’yı Hindistan ve Türkiye izliyor. 2016’da 3.2 milyon ton mercimek üreten Kanada, aynı yıl 365 bin ton rekolte elde eden Türkiye’nin 10 katına yakın ürün elde etti. Genetik çalışmalarla soğuk iklime uygun hale getirilen mercimeğin yüzde 95’i Batı Kanada’da yer alan Saskatchewan eyaletinde üretiliyor. Kanadalılar tıpkı Türkiye’nin 1980’li yıllarda yaptığı gibi mercimek tüketimini artırmak için tanıtım çalışmaları yapıyor. Mercimekle yapılan ürünler arasında kek ve çeşitli içecekler de var.

KIRMIZIDA GÜNEYDOĞU, YEŞİLDE ORTA ANADOLU ÖNDE

Türkiye’nin kırmızı mercimek üretimi Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde yoğunlaşıyor. Üretimin büyük bölümü Diyarbakır, Şanlıurfa ve Mardin’de gerçekleştiriliyor. Yeşil mercimekte ise üretimin büyük kısmını Yozgat, Çorum ve Ankara gibi Orta Anadolu kentleri gerçekleştiriyor. Türkiye son 5 yıldır Hindistan’dan sonra Kanada’nın en büyük mercimek alıcısı konumunda.

YEŞİL MERCİMEK TARLADA 3, MARKETTE 15 TL

TMO’nun üreticiden 3 liraya aldığı yeşil mercimek market raflarında 10 ila 15 TL arasında değişen fiyatlara satılıyor. Organik etiketiyle satılan yeşil mercimeğin kilogram fiyatları ise 20 TL’den başlıyor.

TZOB, fındık rekoltesinde düşüş bekliyor