'Matematik eğitiminin nobeli' Ali Nesin’e verildi

Kanadalı matematikçi John Charles Fields’in adını taşıyan ve 1932 yılından günümüze kadar verilen Fields Madalyası ödülünü İran'ın Merivan kentinde doğan, Cambridge Üniversitesi öğretim üyesi matematikçi Koçer Birkar alırken, Türkiye’den Prof. Dr. Ali Nesin de Leelavati Ödülü’nü aldı.

'MATEMATİK KÖYÜ' ALİ NESİN'E ÖDÜL GETİRDİ 

Ödül, Prof. Dr. Ali Nesin’e, Türkiye’de matematik alanında farkındalığın artmasına olan katkıları ile Şirince’de kurduğu, 7’den 70’e herkesin matematik eğitimi alıp, bu alanda araştırma ve çalışmalar yapabileceği “Nesin Matematik Köyü” dolayısıyla verildi.

Ali Nesin, matematiği topluma ulaştırma/anlatma çabalarından dolayı, Uluslararası Matematik Birliği tarafından verilen Leelavati Ödülünü almaya hak kazanmıştır. Ali Hocayı yürekten tebrik ediyorum. @Mat_Koyu her türlü övgüyü hak ediyor.

— Bekir Gür (@bekirgur) 1 Ağustos 2018

FİELDS MADALYASI ÖDÜLÜ MÜLTECİ STATÜLÜ KOÇER BİRKAN'IN

Bu yıl Brezilya’nın Rio de Janeiro kentinde düzenlenen Uluslararası Matematikçiler Kongresi’nde 2018 yılının madalyasına Cambridge Üniversitesi’nden Merivanlı Koçer Birkar olarak bilinen Prof. Dr. Feridun Direxşan, ETH Zürih’ten Alessio Figalli, Bonn Üniversitesi’nden Peter Scholze ve Stanford Üniversitesi’nden Akshay Venkatesh layık görüldü.

Cambridge Üniversitesi’nde profesör olarak görev yapan 40 yaşındaki Prof. Direxşan, İran’ın Merivan kentinde dünyaya geldi ve 2000 yılından bu yana İngiltere’de yaşıyor.

Uzun yıllar İngiltere’de mülteci statüsünde yaşayan Direxşan ödüle ilişkin, “Umarım 40 milyon Kürt için bu ödülüm küçük bir sevinç kaynağı olur” diye konuştu. Kürdistan’ın ileride matematikçi olacak bir çocuk için çok zor ülke olduğunu söyleyen Birkar, “Bir gün bu ödülü alacağıma inanamıyordum” dedi.

Bilim dergisi Quanta’ya konuşan Koçer, “Matematik bölümününe gittiğim zaman Fields Madalyası’nı kazananların fotoğrafları duvarda asılıydı. Onlara bakarak acaba, ‘kendi kendime ben de bir gün onlardan bir olabilir miyim diye’ konuşuyordum. İran’dayken bir gün Avrupa’ya gideceğimi bilmiyordum” dedi.

MADALYASI TÖRENDEN SONRA ÇALINDI

Bu arada geometri uzmanı olan Direxşan’ın madalyasının çalındığı öğrenildi. Ödül töreninden sonra madalyasını içine koyduğu çantasına salonda bırakan Birkar, daha sonra madalya ile cep telefonunun çantanın içinde olmadığını fark etti.

Salonda yapılan aramalara rağmen madalya bulanamazken, Fransız haber ajansı AFP’ye konuşan bir organizatör çalıntı haberini doğruladı.

İNGİLTERE'DE DOKTORASINI TAMAMLADI

Cambridge’s Department of Pure Mathematics and Mathematical Statistics üyesi olan Birkar, farklı türde polinom denklemlerini kategorize etme konusundaki çalışmalarının ödülünü kazandı. Bu denklemlerin sonsuz çeşitliliğinin, aritmetik geometri alanında büyük bir atılım olan sınırlı sayıda sınıflandırmaya bölünebileceğini kanıtladı. İran'ın (Rojhilat) Merivan kentinin bir köyünde dünyaya gelen Birkar, İngiltere'de lisans derecesini bitirirken İngiltere’de siyasi sığınma talebinde bulundu.

Tahran Üniversitesi'nden Matematik Bölümü'nden mezun olduktan sonra Birkar, İngiltere'ye gitti. 2004 yılında Nottingham Üniversitesi'nde “Topics in modern algebraic geometry” (Modern Cebirsel Geometride Konular) teziyle doktorasını tamamladı. Kariyeri boyunca ikilemeli geometri ana ilgi alanı olarak öne çıktı. 

2010 yılında, Paris Vakıf Bilimlerinde Matematik ile ödüllendirildiği yıl Birkar, Paolo Cascini (Imperial College London), Christopher Hacon (Utah Üniversitesi) ve James McKernan (Kaliforniya Üniversitesi, San Diego) ile birlikte bir yazı yazdı. “Existence of minimal models for varieties of general log type” (Genel log türlerinin çeşitleri için asgari modellerin varlığı) başlıklı makale, alanın devrim niteliği taşıyordu. Makale, 2016 yılında dörtlüyü AMS Moore Ödülü'nü kazandırdı.

Cambridge’s Department of Pure Mathematics and Mathematical Statistics Bölümü Başkanı Profesör Gabriel Paternain, “Bu, Caucher (Koçer Birkar) ve Cambridge'deki matematik için kesinlikle olağanüstü bir durum. Caucher, Cambridge'e geldiğinde sıra dışı bir genç araştırmacıydı ve şu anda bu alandaki en dikkat çekici insanlardan biri. Cambridge'de, tüm genç araştırmacılarımıza kariyerlerini erken aşamalarında kendi alanlarını keşfetme şansı vermek istiyoruz. Bu gerçekten inanılmaz şeylere yol açabilir. ”

Fiedels Madalyası, her yıl ödül komitesi tarafından belirlenen sayıda başarılı matematikçiye veriliyor.

Bu yıl matematik ödüllerini alan diğer isimler ise şöyle:

Gauss Ödülü: David Donoho

Chern Madalyası: Masaki Kashiwara

Nevanlinna Ödülü: Constantinos Daskalakis

DÜNYACA ÜNLÜ MATEMATİKÇİLER NESİN İÇİN NE DEDİ?

Leelavati Ödülü, Matematik dünyasının en prestijli ödülü olarak kabul ediliyor. Ödülün Prof. Dr. Ali Nesin’e verilmesi matematik dünyasında memnuniyetle karşılandı.

Manchester Üniversitesi’nden Prof. Alexandre Borovik, Prof. Dr. Nesin’in ödülü almasıyla ilgili olarak, “Ödül, matematiğin bir entelektüel bilim dalı olarak ve farklı insani girişimlerinde oynadığı hayati rolün toplumsal bilince kazandırılmasındaki olağanüstü katkılarından dolayı Ali Nesin'in oldu. Buna çok sevindim; ama hiç şaşırmadım. Hayatm boyunca 4 ülkede ders verdim ve kesinlikle diyebilirim ki Ali Nesin'in matematik eğitimi ve tanıtımında yaptığı işlerin gerçekten de dünyada karşılığı yoktur” dedi.

ABD’deki Rutgers Üniversitesi Emeritus Profesörü Gregory Cherlin, Ali Nesin’in anlatımı, müfredat geliştirmesi ve eğitim alanındaki yaratıcı girişimlerinin Türkiye’de bir nesil matematikçiye ve matematik severe ilham verdiğini, dünya için bir model olması gerektiğini ifade etti.

Jussieu Matematik Enstitüsü Emeritus Araştırma Direktörü Max Dickmann, “Ali Nesin ile 1980'lerin başında, kendisi doktora öğrencisiyken tanıştık. O zamandan beri, ABD'nin en iyi üniversitelerindeki parlak araştırma ve hocalık kariyerini takip ediyordum. 1990'lı yılların sonlarına doğru Türkiye’ye dönme konusundaki cesur kararını duyunca şaşırmıştım. Ülkesinde İstanbul Bilgi Üniversitesi’nin Matematik bölümünü kurdu. Matematiğin çok geniş bir kısmını anlatan inanılmaz sayıda yazı, ders notu ve popüler kitap üretti. Birçok öğrencinin araştırmasını destekledi. Şirince’de kurduğu Matematik Köyü ile birçok meslektaşını şaşırttı. Matematik Köyü, Türkiye’nin ve gençliğin matematik sevgisine katkıda bulunan fevkalade orijinal bir girişim” dedi.

PROF. DR. ALİ NESİN KİMDİR?

1956′da İstanbul’da doğdu. İlkokuldan sonra ortaokulu İstanbul’da Saint Joseph Lisesi’nde, liseyi de İsviçre’de tamamlayan Nesin 1977-1981 yılları arasında Paris VII Üniversitesi’nde matematik öğrenimi gördü. Daha sonra ABD’de Yale Üniversitesi’nde matematiksel mantık ve cebir konularında doktora yapan Ali Nesin, 1985-1986 arasında Kaliforniya Üniversitesi Berkeley Kampusü’nde öğretim üyeliği yaptı. 1995′te, babası Aziz Nesin’in ölümü üzerine yurda kesin dönüş yaptı. 1996 yılından bu yana İstanbul Bilgi Üniversitesi Matematik Bölümü Başkan Vekili olarak görev yapan Ali Nesin iki çocuk sahibidir. Matematik ve Korku, Matematik ve Doğa, Matematik ve Sonsuz, Develerle Eşekler, Önermeler Mantığı adlı kitaplarının yanısıra çeşitli dergilerde çıkmış bilimsel makaleleri ve İngilizce bir kitabı bulunmaktadır. Nesin Vakfı yöneticiliğinin yanı sıra yağlıboya resim, desen ve portre çalışmaları da yapmaktadır. (HABER MERKEZİ)