Depremden önce, deprem anında ve sonrasında yapılması gerekenler
Deprem öncesi hazırlığı nedir, deprem çantasında neler olmalı, güvenli ve tehlikeli yerler hangileridir, deprem anında ne yapmak ne yapmamak gerekir?
Fotoğraf: DHA
Yaşadığımız toprakların yüzde 92’sinin deprem kuşağında olması, nüfusun yüzde 95’inin bu bölgelerde yaşaması ve 11 metropol kentin ve sanayi tesislerinin yüzde 75’inin deprem tehlikesi altında bulunması depremi korkulu rüya haline getiriyor. Üstelik, istinat duvarlarının yıkıldığı, yollarının çöktüğü, binalarının kendiliğinden yıkıldığı bir şehirde yaşıyorsanız...
DEPREMDEN ÖNCE
■ “Benim başıma gelmez” düşüncesinden vazgeçin.
■ Evinizi boşaltmanın planını ve bunun alıştırmasını yapın!
■ Çocuklarınıza deprem sırasında evde ya da okulda bulundukları zaman ne yapmaları gerektiği hakkında bilgi verin. Okullarının deprem planı olup olmadığını soruşturun ve izleyin.
■ Bulunduğunuz mekanda üzerinize düştüğü zaman tehlike yaratabilecek gardrop, vitrin, kitaplık, portmanto gibi ağır eşyaları monte ettirin. Tavanlarda büyük avizeler varsa bunları daha sade şeylerle değiştirin. Vitrinlerde bulunan tehlike yaratabilecek cam eşyaları alt gözlere alın. Mutfak dolaplarının üst gözlerinde bulunan, çelik tencere, cam kavanoz gibi tehlike yaratabilecek cisimleri mutfak tezgahlarının altına yerleştirin.
■ Cam kırılmasına karşı film kaplanması yaptırın.
■ Bulunduğunuz yerde bina giriş kapılarının dışarı açılmasını sağlayın. Çünkü içeri doğru açılan kapılar panik sırasında sıkışmalara neden olmaktadır.
■ Evde ve işyerinde uygun yerlerde fener, ışıldak, yangın tüpü, ilk yardım çantası bulundurun.
■ Alın feneri tercih edin zira ellerinizi daha rahat kullanabilirsiniz.
■ Ayakkabılarınız, sizi cam kırıklarından ve diğer yıkıntılardan koruyacak özellikte olmalıdır. Nerede olursanız olun, ayakkabılarınızı yakınınızda bulundurun.
■ Ailenizi yangın söndürme cihazı kullanma hususunda eğitin!
■ Kalp masajı öğretilen bir ilk yardım kursuna kaydolun!
■ Acil telefon numaralarının telefon rehberinin iç kapağında ya da telefonun üzerinde bulundurulmasını sağlayın.
■ ABC sınıfı yangın söndürme cihazı. Yangın söndürme cihazınızı kullanım talimatlarına göre test ettikten sonra evinizin elverişli bir bölümünde muhafaza edin.
■ Gazı kesebilmek için İngiliz anahtarı. Acil yardım çantanıza yakın bir yerde saklayın.
■ Yakınlarınızla iletişim kurmak ve buluşmak için başka şehirlerdeki akrabalarınız aracılığıyla haberleşme planı yapın.
■ Deprem sigortası ve mal beyanınızı yapın. Bu, deprem sonrası kaybınızı temin edecektir.
■ Önemli evrakların kopyalarını bulundurun. (Tapu, ruhsat, pasaport, kimlikler, banka hesap cüzdanları, sigorta poliçeleri)
■ Sürekli kullanılan ilaçların yedeklerini ve reçetelerini bulundurun.
■ Aile fotoğraflarını yedekleyin.
■ Kişisel ilk yardım çantası hazırlayın.
DEPREM ÇANTASI NASIL OLMALI?
■ Deprem sonrası dışarı çıktığınızda hayatınızı idame ettirecek şekilde bir çanta planlayın. Deprem çantasının sırt çantası olmasına özen gösterin.
■ 2 gün yetecek su (günlük1,5 lt.)
■ Konservelenmiş, kurutulmuş, el altında bulundurulabilecek bozulmayan yiyecekler, kurutulmuş meyveler ve kutulu meyve suları, yüksek enerjili besinler. Taze kalmalarına dikkat ederek düzenli aralıklarla tüketin. Konserve açacağını da unutmayın.
■ Eldivenler, sert ayakkabılar ve kıyafetler; acil durum battaniyeleri; alın feneri, radyo ve piller, (su geçirmez çantalarda muhafaza edilmelidirler)
■ Düdük,
■ İsim, adres, sağlık bilgilerinizin yazılı bulunduğu bir kağıt,
■ Kişisel tuvalet malzemeleri: Tuvalet kağıdı, sabun, diş macunu, diş fırçası.
Ev hayvanlarının ihtiyaçları acil durum setine eklenmeli. Ayrıca ev hayvanlarının kullandığı ilaçlar, aşı ve veteriner kayıtları, kimlik gibi malzemeler de bu sete eklenmeli.
DEPREM SIRASINDA
BİNA İÇİNDEYSENİZ; Orada kalın; dışarıya koşmayın. Sağlam bir masa, mobilya vb. eşya altında ya da yanında kendinizi korumaya alın ve ona tutunun.
KORİDORDAYSANIZ; Duvarın dibine sinin. Eşikte durmayın; kapı çarpacak ve yaralanmanıza neden olacaktır. Başınızı ve yüzünüzü koruyun. Pencereler, cam bölmeler, aynalar, ocaklar, kitaplıklar, yüksek mobilyalar ve gevşek yapı elemanlarından uzak durun.
ALIŞVERİŞ MERKEZİNDEYSENİZ; En yakın mağazaya sığının. Pencerelerden, vitrinlerden, projektörlerden, ağır eşyalarla dolu raflardan uzak durun.
OKULDAYSANIZ; Bir sıra ya da masa altına sığının ve ona sıkıca tutunun. Yüzünüzü pencereden uzak tutun.
OTOBÜSTEYSENİZ; Otobüs durana kadar koltuğunuzda kalın.
Her nerede olursanız olun, zeminin şiddetle hareket etmesi olasılığına hazır olun. Örtünün, kendinizi sağlam bir nesnenin korumasına alın. Bunu yapamıyorsanız, yere çökün, başınızı ve yüzünüzü koruyacak biçimde kapanın. İlk sarsıntıyı izleyecek diğer sarsıntılara da hazır olun.
GÜVENLİ YERLER
■ Çekyatların, içi kitap dolu sandıkların yanı.
■ Ağır masa ve sıraların altı, koridor içleri, odaların ve kemerlerinin köşeleri.
■ Yatakların her iki yanı; kesinlikle yatağın altına saklanmayın üstünde kalmayın.
TEHLİKELİ YERLER
■ Cam ve ayna çevresi, düşebilecek herhangi bir nesnenin altı,
■ Mutfak dolapları tehlike yaratabilir,
■ Kapı araları: Çünkü kapı size çarpabilir.
BUNLARI YAPMAYIN
■ Paniğe kapılmayın. Donakalmayın.
■ Pencerelerden atlamayın.
■ Diğer kişileri uyarırken çığlık atmayın. Korku durumunu diğer kişilere bulaştırmayın.
■ Koşmayın ve dışarı kaçmaya çalışmayın.
■ Merdivenleri kullanmayın.
■ Asansörleri kullanmayın.
■ Elektrik düğmelerini, çakmak, mum, kibrit kullanmayın.
■ Balkonlara çıkmayın.
ENKAZ ALTINDA YAPILMASI GEREKENLER
Rastgele bağırmayın. Enkaz haline gelmiş binalarda rasgele bağırıldığında toz, duman ve cüruflar solunum yolunu kapatırlar. Uzun süreli bağırmalar enerji kaybına ve ses kısılmasına neden olur.
■ Dışarı çıkamıyorsanız olduğunuz yerde kalın. Sakin ve sabırlı olun, paniğe kapılmayın. Aktif Dinlenme ve Aktif Uyku durumuna geçin.
■ Nefes alıp-verirken bir ritm tutturun.
■ Paniği kontrol etmek için kendinize telkinler verin. Yaşam umudunuzu koruyacak hayaller kurun. Zihninizde olumsuz düşünceler yaratmayın. Sevdiğiniz imgeleri zihninizde canlandırın.
■ Enkazda başka kişiler varsa onları da telkin edin.
■ Enkaz üzerinde çalışanların seslerinin kesildiği an, enkaz altında kalan insanların seslerini duyabilmek için gelişmiş aletlerle dinleme yapıldığı andır. Bu anda herkes susar ve enkaz altında kalan biri varsa ses duyulmaya çalışılır. İşte bu sessizlik anında her türlü gürültüyü yaparak aşağıda olduğunuza dair işaret verin. (İstanbul/EVRENSEL)
