Samiler Stockholm’de 5 yıldır her Perşembe gösteri yapıyor

Murat KUSEYRİ
Stockholm

Bir grup Sami, 2013 yılının kasım ayından beri her Perşembe günü İsveç Hükümeti’nin Samilere yönelik politikasını, maden tekellerinin Laponya’yı yağmalamasını protesto etmek için parlamentonun yanında bulunan köprünün üzerinde gösteri yapıyor.

Somut talepleri bundan önceki hükümetin yürürlüğe koyduğu Samilerin topraklarını maden tekellerinin talan etmesine olanak tanıyan yeni ‘Maden Yasası’nın iptal edilmesi. Laponya’daki maden ocaklarının kapatılması ve Ojnare Ormanları ve Bästeträsk Gölü çevresindeki bölgenin ulusal park olarak ilan edilerek koruma altına alınması.

67 yaşındaki Ressam Pierre Åhren, 5 yıldan bu yana her Perşembe yapılan gösterilere katılıyor. Geleneksel giysileri ve elinde tutuğu Sami bayrağıyla çevreden geçenleri Laponya’da süren yağma hakkında bilgilendiriyor. 5 yıl içinde hastalığı ve seyahat gibi nedenlerle gösterilere sadece 6 kez katılamamış.

35 YAŞINDAYKEN SAMİ OLDUĞUNU ÖĞRENMİŞ

Åhren, eylem ve Samilerin talepleri hakkında gazetemize açıklamalarda bulundu.

Åhren, Laponya’da Frostviken yerleşim biriminde doğduğunu, yaşamının büyük bir kısmını Stockholm’de geçirdiğini ve  Sami olduğunu 35 yaşında geldiğinde öğrendiğini söyledi.

Bir çok Saminin ayrımcılık ve dışlanmaktan korktuğu için etnik kökenini gizlediğini söyleyen Åhren, “Annemin babası ölüm döşeğindeyken anneme bizlerin Sami olduğunu anlatmış. Dedemin uğradığı ağır baskılar yüzünden bundan söz etmek büyük bir tabuydu” dedi.

Dedesinin kardeşi Jonas Åhren’in Samiler hakında bir kitap yazdığını öğrendikten sonra kütüphaneye giderek kitabı okuduğunu, daha sonra da etnik kökeni hakkında daha fazla bilgi edinebilmek için Norveç’e giderek arşivleri incelediğini söyledi.

DEVLET BENİM 35 YILIMI ÇALDI

35 yaşından sonra İsveç devletine karşı nefret duymaya başladığını söyleyen Åhren, “Devlet benim 35 yılımı çaldı. Eğer Sami olduğumu bilseydim Sami kültürünün bir parçası olarak kendimi geliştirebilirdim” dedi.

Geçmişte insanların Sami olduklarını söylemeye cesaret edemediklerini söyleyen Åhren, “Bu hala günümüzde de sürüyor. Bazı Samiler çocuklarına Sami olduklarını anlatmak istemiyor. Bazıları Sami olduklarını bile bilmiyor. Çoğu İsveçce adlar almış” ifadeleriye Samilerin üzerindeki baskıların sürdüğüne dikkat çekti.

Åhren, 1960’lı yıllarda nükleer silahlanma ve Vietnam’ı işgal eden protesto eylemlerine katılmış. Sami olduğunu öğrendikten sonra da Samilerin haklarının tanınması için mücadele etmiş.

Her hafta parşembe günü parlamento önünde başlattıkları eylem sürecinin başlangıcını söyle özetliyor.

“Gallok’ta halk ve aktivistler, maden tekelinin sondaj yapmasını protesto ediyordu. Burada bir grup oluşturarak onlara nasıl destek verebileceğimizi tartıştık. Arkadaşlarım Medborgarplatsen Meydanı’nda gösteri yapmayı kararlaştırdı. Ben itiraz ettim, tek başıma parlamentonun önündeki köprüye gittim. Orada kaybedilen çocuklarını bulmak için her hafta eylem yapan Arjantinli kadınları düşündüm. Onlar haftada bir gün eylem yapıyordu. Ben de her Perşembe burada gösteri yapmaya karar verdim. Çünkü maden şirketine açılan dava Perşembe günü başlamıştı. Öteki arkadaşlarım da bana katılınca her hafta Perşembe günleri gösteri yapıyoruz.”

KISA VADELİ DÜŞÜNÜYORLAR

Maden tekellerinin Laponya’yı yağma ettiklerini söyleyen Åhren, “Geçmişteki sağcı hükümet maden tekellerine izin verdi. Şimdiki Sosyal Demokrat Hükümet de aynı çizgide. Kısa vadeli düşünüyorlar. Maden ocaklarının bölgede iş olanakları yarattığını öne sürüyorlar ama 30 yıl sonra maden tekelleri bölgeyi mahvettikten sonra çekip gidecek. Yeryüzünün insanlar için önemini anlamıyorlar. Maden ocakları çevreye zehir saçıyor, içtiğimiz suları kirletiyor. Tüketim çılgınlığı da yeryüzünün mahvolmasına katkıda bulunuyor” şeklinde konuşu.

Maden ocaklarından en fazla ren geyiği bakıcılığı, balıkçılık ve tarımla geçimlerini sağlayan Samilerin zarar gördüklerine dikkat çeken Åhren, Laponya’da uluslararası askeri tabikatlar yapılmasına “Bazı bölgeleri kapatıyorlar. Halk dışarı çıkamıyor” diyerek tepki gösterdi. 

“NEDEN PARA İNSANDAN ÖNCE GELİYOR?​”

Haziran ayında Åhren’e sanatıyla Sami kültürüne yaptığı katkılardan dolayı Samilerin yoğun yaşadıkları Jämtland Bölgesi’nin bursu verildi.

750 civarındaki tablosunu İsveç’in değişik yerleşim biriminde sergileyen Åhren, “Ben içimden geçenleri, duygu, düşünce ve özlemlerimi yansıtıyorum. Tablolarımda hem hüzün hem de mutluluk var. Bir de maddiyatçılık olmasa” dedikten sonra herkesin “Neden para insandan önce geliyor?​” sorusuna yanıt vermesi gerektiğini söyledi.