İskandinav ülkelerinde sünnetin yasaklanması tartışılıyor

Murat KUSEYRİ
Stocholm

İzlanda'da 18 yaşından küçük erkek çocuklarının sünnet edilmelerini yasaklayan yasa tasarısı parlamentoda ele alınmayı beklerken Finlandiya'da da 'Vatandaş İnisiyatifi' kız çocukları ve kadınların sünnet edilmesini yasaklayan yeni bir yasa çıkarılması için topladığı 50 bin imzayı parlamentoya verdi. İsveç'te ise Sosyal Demokrat İşçi Partisi ve Çevre Partisi Yeşiller Hükümeti, kadın sünnetinin engellenmesi için ulusal bir eylem planı hazırladı.

FİNLANDİYA HÜKÜMETİNDE GÖRÜŞ AYRILIKLARI VAR

Finlandiya'da ceza yasası kız çocukları ve kadınların sünnet edilmelerini müessir fiil ve dayak olarak kabul ederek yasaklıyor. Ülkede faaliyet yürüten 'Vatandaş İnisiyatifi', sünnetin yasaklanması için özel bir yasa çıkarılmasını istiyor. Finlandiya dışında gerçekleştirilen sünnetlerin de kriminalize edilmesini talep ediyor.

İnisiyatif, parlamentonun konuyu gündemine alması için bu yılın nisan ayında imza kampanyası başlatmıştı. Geçtiğimiz günlerde parlamentonun konuyu ele alması için gerekli olan 50 bin imzayı topladı ve teslim etti.

Kadın sünnetlerinin engellenmesi için yeni yasa önerisi hükümette de görüş ayrılıklarına yol açtı. Koalisyon Hükümeti'nin Merkez Partili Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanı özel bir yasa çıkarılması taleplerine destek verirken Ulusal Koalisyon Partisi üyesi Adalet Bakanı Antti Hakkenen, özel bir yasanın gereksiz ve mevcut yasalarının yeterli olduğu görüşünde.

'ERKEK ÇOCUKLARIN SÜNNET EDİLMESİ DE YASAKLANSIN'

Özel bir yasa çıkarılması önerilerine destek veren Çocuk Ombudsmanı Tuomas Kurtilla, bir adım daha ileri giderek erkek çocukların sünnet edilmesinin de yasaklanmasını istiyor.

Hem kız hem de erkek çocuklara zarar veren kültürel geleneklere karşı çıkılması gerektiğini söyleyen Kurttila, tıbbi olarak gerekli görüldüğü durumların dışında sünnetin tamamen yasaklanmasından yana.

İZLANDA PARLAMENTOSUNUN DA GÜNDEMİNDE

İzlanda’da erkek çocukların sünnet edilmelerinin yasaklanması parlamentonun gündeminde. 2005 yılında çıkarılan bir yasayla kadın ve genç kızların sünnet edilmeleri yasaklandı. Bu yılın şubat ayında İlerleme Partisi, Halkın Partisi, Korsan Parti ve Yeşil Sol’dan 9 milletvekili, erkek çocukların sünnet edilmelerini yasaklayan bir yasa önerisini parlamentoya sundu.

Tasarıda erkek çocukların sünnetin yol açacağı sonuçları bilecekleri yaşa gelinceye kadar sünnet edilemeyecekleri belirtiyor ama herhangi bir yaş sınırı önerisinde bulunulmuyor.

Sünnetin erkek çocuklarının haklarını ihlal ettiği ve Birleşmiş Milletler'in çocukların haklarını koruyan sözleşmeleriyle bağdaşmadığı belirtiliyor.

Yasa tıbbi zorunluluklar haricinde 18 yaşından küçük erkek çocukları sünnet ettirenlerin 6 yıla kadar hapis cezasına çarptırılmasını öngörüyor.

İzlanda’da 800 civarında Müslüman ve 100 civarında Yahudi yaşıyor. İstatistiklere göre 2006 ila 2016 yılları arasında 14 erkek çocuk devlete ait sağlık kurumlarında sünnet edildi.

Ülkede çok az bir kesimi ilgilendirmesine karşın İzlanda’nın sünneti yasaklamasının Avrupa’nın diğer ülkelerine örnek olacağı için Müslüman ve Yahudi cemaatlerinin tepkilerine yol açıyor. Danimarka’da Baş Haham Yair Melchior ve Oslo’dan Haham Yoav Melchior, uluslararası kurum ve kuruluşlara İzlanda parlamentosundaki yasanın geri çekilmesi için girişimde bulunmalarını çağrısı yaptı. Sünnet yasaklamaların diğer Avrupa ülkelerinde yaygınlaşabileceği uyarısında bulundu.

Tasarının yasalaşması durumunda İzlanda erkek çocuklarının sünnet edilmelerini yasaklayan ilk Avrupa ülkesi olacak.

19 BİN KIZ ÇOCUĞU SÜNNET EDİLME RİSKİYLE KARŞI KARŞIYA

İsveç'te 1982 yılından beri kız çocuklarının ve kadınların sünnet edilmeleri yasak. İsveç'te oturma veya çalışma izni olanlar sünnet işlemini başka bir ülkede yaptırmaları durumunda da cezaya çarptırılıyor.

Yasalarla kriminalize edilmesine rağmen Sosyal Sağlık Genel Müdürlüğü'nün 2012 yılında yaptığı bir araştırma, 7 bini 18 yaşın altında 38 bin kadın ve kız çocuğunun sünnet ettirildiğini, 19 bin genç kadın ve çocuğun sünnet edilme riski karşıyla olduğunu gösterdi.

Hükümet, kadınlara yönelik şiddet ve kadın sünnetlerinin engellenebilmesi için ulusal bir hareket planı hazırladı ve 200 milyon kron kaynak ayırdı.

Eşitlik Kurumu'na toplumu sünnet hakkında bilgilendirmesi, sünnet edilme riski bulunan kadınlar arasında bu bilgileri yaygınlaştırması görevi verdi.

Sosyal Sağlık Genel Müdürüğü'den de sünnet ettirilen kız çocuklarını belirlemesi ve tedavilerin sağlanması için sağlık kurumlarında hazırlık yapılmasını istedi.