Evrim'i Destekleyen/Kullanan Bilimler - 4: Psikoloji ve Psikiyatri

Psikoloji, basitçe davranışları ve zihinsel işlemleri/süreçleri inceleyen bilim dalıdır. Psikoloji'de genel olarak bireylerin zihinsel davranışları ile toplumların sosyal davranışları incelenir ve bunlar nörobiyoloji (sinirbilim) ile bağdaştırılarak davranışlar ile zihinsel süreçler arasındaki ilişkiler ortaya çıkarılmaya çalışılır. Psikoloji alanında çalışan bilim insanları olan psikologlar, üç ana dala ayrılmaktadırlar: sosyal bilimciler, davranış bilimcileri ve algı bilimciler. Bu alanlardaki bilim insanları, algı, bakış açısı, kavrama, dikkat, duygular, fenomenoloji, motivasyon, beyin çalışmaları, davranışlar, kişilik ve kişilerarası ilişkiler üzerine araştırmalar yapmaktadırlar. Bazı psikologlar, bunları daha da derinlemesine ele alarak bilinçaltı konusunu da incelemektedirler. Bunlar haricinde psikologlar, bu sayılan konuları ilgilendiren diğer sosyal bilimler ve doğa bilimlerinden de destek alırlar. Elbette, bir bilim olarak psikolojinin de pek çok deneysel (empirik) metodu bulunmaktadır ve bu sayede her ne kadar yukarıda sayılan alan konuları kişiden kişiye oldukça değişse de, istatistik biliminin de sağladığı imkanlarla genelgeçer yargılara varılabilir. Bu bulgular, daha sonra başka bilimlerce işlenerek insan gelişimi ve yaşlanması, spor, sağlık, medya, hukuk, ekonomi ve adli bilimlerde kullanılabilmektedir.

Öte yandan Psikiyatri, medikal bilimin (tıp biliminin) bir alt koludur ve zihinsel hastalıkların tedavisiyle ilgilenmektedir. Psikoloji ile psikiyatri birbirine karıştırılmamalıdır; ilki moleküler düzeye fazla inmeden, daha geniş ölçekte araştırma yaparken psikiyatri işin moleküler, biyolojik ve genetikderinliklerine fazlasıyla girerek beyinde veya sinir sisteminde meydana gelen sorunları tıbbi olarak çözmeyi hedefler. Yani psikoloji, genel olarak neden-sonuç ilişkileriyle ilgilenirken, psikiyatri bu neden-sonuç ilişkilerinin kökenleriyle ilgilenmektedir.

RUH BİLİMDEN, DAVRANIŞ BİLİME          

Evrimsel Biyoloji'nin yükselişiyle birlikte, sadece Biyoloji değil, pek çok bilim daha önce hiç olmadığı kadar aydınlatılabilmiş, geliştirilmiş, değiştirilmiş ve güçlenmiştir. Bunların başında da Psikoloji gelmektedir. Psikoloji, Evrimsel Biyoloji'nin keşfiyle birlikte, binlerce yıl öncesinden gelen "ruh bilim" anlamından çıkarak "davranış bilimi ile nörobiyolojinin buluştuğu nokta" olarak anlaşılmaya başlanmıştır, ismi Latincede ruh-bilim olarak kalsa da. İlerleyen dönemlerde, Darwin'in temellerini attığı yeni bir bilim dalı, Evrimsel Psikoloji doğmuş ve günümüzde Psikoloji'yi en çok besleyen, en güçlü alanlardan biri haline gelmiştir.

Bunun sebeplerinin başında, Psikoloji'nin aslında çok eski bir bilim, en azından inceleme alanı olması yatmaktadır. İnsanlar, davranışlarının pek çoğunu tespit edip kategorize edebilmiş, hatta zihin hastalıklarını analiz ederek tedavi yöntemleri araştırarak Psikiyatri'nin de temellerini çok çok eski yıllarda atmışlardır. Ancak doğada olan olaylar ve olguların varlıklarını ispatlamanın pek de bir anlamı yoktur. Elbette büyük bir atılımdır ve yapılması şarttır; ancak o varlığın neden, nasıl, ne şekilde var olduğunu açıklamak, daha büyük bir sorun ve soru işaretidir. Bu sebeple, insanlar ne kadar Psikoloji'yi anlarsa anlasınlar, hayvan davranışlarını çözerlerse çözsünler, bunların kökenlerini ve evrimlerini ortaya koymadan salt analizlerin hiçbir anlamı olmayacaktır. İşte bu noktada devreye giren Evrimsel Biyoloji, uzun yıllardır karanlıkta kalmış bilgileri ortaya çıkarmıştır.

EVRİMİN ÖĞRETTİĞİ...

Bilindiği gibi doğada var olan canlıların özelliklerinin hemen hepsinin kökenlerinde evrimsel geçmişleri yer almaktadır. Her yapının, her organın, her molekülün ve her organizmanın evrimsel geçmişi az ya da çok, basit ya da zor bir şekilde takip edilebilir. İşte tıpkı bunlar gibi, hayvan davranışlarının da, düşüncelerinin de, duygularının ve hislerinin de tamamının evrimsel geçmişleri takip edilebilir. Çünkü tüm bunlar, canlıların evrimsel süreçte belirli doğa koşullarına adapte olabilmek ve eş seçebilmek için gelişmiş, evrimleşmiş özellikler ve yapılardır.

https://evrimagaci.org/evrimi-destekleyenkullanan-bilimler-4-psikoloji-ve-psikiyatri-262