ABD’den Rusya ve Çin’e S-400 füze yaptırım kararı

ABD, Rusya’ya yaptığı yaptırımları artırarak, Rus ordusu ve istihbarat birimiyle ilişkisi bulunan 33 kişi ve kurumu kara listeye alırken, Rusya’dan savaş jetleri ve S-400 hava savunma sistemi satın alan Çin’e de yaptırım uygulama kararı aldı. ABD’nin bu yaptırım kararıyla Rusya’dan S-400 füzeleri başta olmak üzere silah alan ülkelere de mesaj niteliğinde olduğu belirtildi. Çin Dışişleri Bakanlığı, yaptırım kararına göstererek, ABD’nin yaptırımlarını bir an önce kaldırılması çağrısında bulundu.

ABD Dışişleri Bakanlığı’ndan yapılan açıklamaya göre, Rusya ordusu ve istihbarat birimiyle bağlantısı bulunan 33 kişi ve kurumu 2017 yılında çıkarılan ABD’nin Hasımlarıyla Yaptırımlar Yoluyla Mücadele Etme Yasası (CAATSA) altındaki yasaklıların bulunduğu listeye aldı. DW’nin haberine göre, listeye yeni alınanlarla birlikte toplamda 72 kişi veya kurumun bulunduğu bu yasaklılar listesinde yer alan isimlerle ticaret yapmak, ticareti yapanlara yaptırım uygulanmasına neden olabiliyor.

ABD’nin Çin’e uyguladığı yaptırım da bu kapsamda yer alıyor. Çin ordusunun mühimmat ve eşyalarından sorumlu birimi ve bu birimin başındaki Li Şangfu, Rus silah üreticisi Rosoboronexport ile “kayda değer işlem” yaptıkları gerekçesiyle ABD’nin yaptırımına maruz kalacak. ABD Dışişleri Bakanlığı, Çin ordusunun Rosoboronexport’tan 2017’de 10 adet SU-35 savaş uçağı ve 2018’de S-400 hava savunma sistemi aldığı gerekçesiyle Li’yi ve başında bulunduğu askeri birimi ABD’de ihracat lisansına başvurmaktan ve ABD finansal sistemini kullanmaktan men etme kararı aldığını açıkladı. ABD ayrıca Li’yi ve birimini, ABD Hazine Bakanlığı’nın Amerikan vatandaşlarının ticaret yapması yasak insanlar listesine aldığını aktardı. Uluslararası Reuters haber ajansı, isminin gizli kalması koşuluyla gazetecilere konuşan bir ABD hükümet yetkilisinin, Çin’e uygulanan yaptırımların hedefinin Çin değil, Rusya olduğunu belirtti.

ABD’DEN TÜRKİYE’YE S-400 MESAJI

Reuters ve AFP haber ajansları isimlerinin gizli kalmasıyla konuşan ABD hükümet yetkililerinin, Çin ordusuna karşı alınan yaptırım kararının S-400 hava savunma sistemlerini almak isteyen başka ülkelere bir mesaj niteliğinde algılanmasını istediklerini söylediklerini belirtti. Yetkililer, Rusya’dan savaş uçakları, füze ve savunma sistemleri almak isteyen başka ülkelere de benzer yaptırımlar yapmayı düşünebileceklerini söyledi. Türkiye, Rusya’dan S-400 hava savunma sistemleri almak istediği için bir süredir ABD ile sorun yaşıyor. ABD’nin Avrupa ve Avrasya ilişkilerinden Sorumlu Dışişleri Bakan Yardımcısı Wess Mitchell de Temsilciler Meclisi’nin Dış İlişkiler Komitesi’nde Nisan ayında katıldığı oturumda, Türkiye’nin Rusya’dan S-400 satın almasının “CAATSA’nın 231’inci maddesi kapsamında yaptırımların uygulanmasına ve Türkiye’nin F-35 programına katılımı üzerinde olumsuz etki yaratma potansiyeli” taşıdığını ifade etmişti.

F-35 SATIŞI ASKIYA ALINDI

Türkiye’nin ise sınır güvenliği için havadan savunma sistemlerine ihtiyaç olduğunu ve bunu NATO müttefiklerinden almak istediklerini fakat alamadıkları için Rusya’dan S-400 füzelerini almaya yöneldiğini belirtiyor. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, konuyla ilgili Ağustos sonunda yaptığı açıklamada Türkiye’nin S-400’lere ihtiyacı olduğunu, bu sistemlerin alınması için anlaşmasının tamamlandığını ve “en kısa zamanda” da Türkiye’nin S-400 hava savunma sistemlerini alacağını belirtmişti.

ABD ise Türkiye’nin S-400 sistemlerini kullanmaya başlamasının NATO sistemi içerisinde yer alan bazı ABD yapımı silahların güvenliği konusunda risk teşkil ettiğini belirterek bu karara karşı çıkıyor. ABD yapımı silahlar arasında F-35 savaş uçakları da yer alıyor. ABD, S-400 füzelerinin F-35 uçaklarının teknik özelliklerine erişme riskinden dolayı Türkiye’nin ABD’den almak için anlaştığı 100’den fazla F-35’in Türkiye’ye teslimatını geçici olarak durdurma kararı almıştı. 

ÇİN YAPTIRIM KARARIN KALDIRILMASINI İSTEDİ

Çin Dışişleri Bakanlığı, yaptırım kararı alan ABD’ye tepki göstererek, yaptırımlarını kaldırılması çağrısında bulundu.

Çin Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Geng Shuang, olağan basın toplantısı yaptı. ABD’nin Çin Savunma Bakanlığı’na bağlı Ekipman Geliştirme Departmanı ve kurumun Direktörü Li Shangfu’ya Rusya’dan hava savunma sistemi (S-400) ve savaş uçağı (Sukhoi Su-35) satın aldıkları gerekçesiyle yaptırım uygulamasıyla ilgili konuşan Shuang, “Çin, ABD’nin mantıksız eylemleri nedeniyle güçlü bir öfke duyuyor. ABD’yi hatalarını bir an önce düzeltmesi, yaptırımları kaldırması için uyarıyoruz. Aksi takdirde ABD bunun sonuçlarına katlanacak” dedi.

Konu hakkında ABD’ye protesto notası yolladıklarını da duyuran Shuang, “ABD’nin eylemleri uluslararası ilişkilerin temel ilkelerini ağır şekilde ihlal etti. ABD’nin eylemleri  Çin ordusu ile ABD arasındaki ilişkileri önemli ölçüde zayıflattı” açıklamasında bulundu.

Rusya ile Çin’in savunma alanı da dahil işbirliğinin uluslararası hukuku ihlal ermediğini ve üçüncü ülkelere yönelik olmadığını belirten Shuang, ABD’nin yaptırımlarına rağmen Moskova ile işbirliğini geliştirmeyi sürdüreceklerini kaydetti. (DIŞ HABERLER)