Pazar fiyatları ateş pahası: Eskiden 3-4 kilo alan şimdi 1 kilo alıyor

Vedat YALVAÇ
Gül DEMİRCİ
İstanbul

Ekonomideki kötüye gidişin en bariz hissedildiği yer pazar. Bugün aldığınız ürünü bir hafta sonra aynı fiyata bulabilmeniz neredeyse imkansız. Görüştüğümüz yurttaşlar domatesten balığa tüm ürünlere her hafta ortalama 1-2 lira zam geldiğini söylüyor. Pazar esnafı da önceden 3-4 kilo alan müşterilerinin artık ancak 1 kilo alabildiğini belirtiyor. Haftalık pazar maliyeti ortalama 100 liraya çıkmış durumda.

Avcılar Belediyesi’nin yanında kurulu semt pazarında dolaşıyoruz. Akşam saatleri olduğu için nispeten kalabalık gibi. “Akşam saatlerinde fiyatlar düşüyor diye herkes akşam saatlerini tercih ediyor” diyor bir kadın. Pazarda meyve tezgahı açan Nedim Şark ise pazara gelen sayısında eskiye nazaran düşüş olduğunu söylüyor. Pazara gelenlerin aldıklarında da düşüş olduğunu belirten Şark, “Doların yükselmesi bizim için de halk için de iyi olmadı. Milletin alım gücü yok. Olmayınca ne oluyor? Eskiden 3-4 kilo alanlar, şimdi 1 kilo alıyor, yarım kilo alıyor. Bazen gelip ‘iki tane tart bana’ diyor. Yani bütçesini düşürüyor” diyor.

Pazara gelenlerin sayısındaki düşüşün bir diğer nedeni ise pek çok kişinin daha ucuz bulduğu marketlerden kredi kartı ile alışveriş yapmaya yönelmesi. Ev bütçeleri borçla dönüyor.

DİYORLAR Kİ ÖLÜN!

Güldane Kınık, alışveriş için geldiği pazardaki fiyatlara tepkisini şöyle dile getiriyor: “Emeklinin, asgari ücretlinin halini görün. Bir çocuğun okuldaki günlük yemek masrafı 8 lira. Hesaplayın asgari ücretli bir kişinin durumunu... İnsanlar ikinci çocuğu yapamıyor, üçüncü çocuğu isteyenlere pes diyorum ben.”

“Millet aç aç. Kuyrukta bile alamayacak millet” diyerek söze giren bir başka kadın da şunları söylüyor: “Pazara gittik, bak bir şey alamadan geldik. Yok! Domatesin kilosu 5 milyon. Millet ne alıp yiyecek, neylen yiyecek? O kadar pahalı ki... Kocamdan dolayı emekli maaşı alıyorum, onunla da pazara geliyorum. Ama her şey el yakıyor... Cebi dolu olanlar kazanıyor ama emekliler aç. Emeklinin aldığı 1300 lira maaş, pazara geliyorsun 50 lirayla bir şey alamıyorsun. Bunun elektriği, suyu... Geriye ne kaldı? Diyorlar ki ölün!..”

O sırada yanımızdan geçen başka biri sie elindeki poşetleri göstererek, “Her şey aşırı derecede pahalı. Hükümetin bu duruma bir el atması lazım” diye söyleniyor.

YETMİYOR ÇÜNKÜ...

Murat Akkuzu isimli yurttaş da 2006 yılında emekli olduğunu, ancak çalışmak zorunda kaldığını anlatıyor. “Yetmiyor çünkü. Çocuğum var, Boğaziçi Üniversitesinde okuyor. Sıkıntı büyük...” diyor. Fiyatların neredeyse yüzde 50’nin üzerinde arttığını söyleyen Akkuzu, “Bazı mallarda yüzde 100 artış var. Eskiden bir kilo alan şimdi yarım kilo alıyor. Dolarla alakası olmayan şeyler bile şu an tavan yapmış durumda...” alım güçlerinin çok düştüğünden yakınıyor.

‘GÖRÜYORUZ ORTADOĞU’YU!’

Fiyatları pahalı bulsa da bu durumu “dış güçler”e bağlayıp “Buna da şükür” diyenlerin sayısı da az değil. Onlardan biri yanımıza geliyor. Aslında Almanya’da çalışıyormuş. Yazları Türkiye’ye geliyor. “Sebze ve meyve fiyatları pahalı ama halimize şükredelim. Pahalı da olsa geçinip gidiyoruz. Görüyoruz Ortadoğuyu. Allah zeval vermesin memleketimize. Hepimiz aynı gemide gidiyoruz” diye konuşuyor.

Ona yanıtı Emekli Öğretmen Şermin Avcı veriyor: “Eğer yerli ürünü yok sayarsan, tarımını yok sayarsan, devletin tüm kurumlarını satarsan, sonuç böyle olur; dışarıya bağımlı kalırsın. Bugün Türkiye’nin yarısı borç batağında. Sen küçüldükçe onlar tepene vururlar. Öncelikle bizi yönetenlerin bu ülkeyi sevmesi gerekiyor.”

ESNAFA ‘FIRSATÇI’ SUÇLAMASI

Pazardaki fiyat artışlarını “esnafın fırsatçılığı” ile açıklayan bir vatandaş ise görüşlerini şöyle ifade ediyor: “Tamam ülke zor günler geçiriyor, dolar anormal yükseldi, bunlara katılıyorum. Belki yanlış siyasi kararlar da var ama esnaflar fırsatçılık yapıyor. Bana öyle geliyor. Domatesin, salatalığın dolarla hiçbir alakası yok...”

HAFTALIK PAZAR MALİYETİ; GIDIM GIDIM ALSAN 100 LİRA

Temel ihtiyaç olan gıdalardan 1’er kilo alınması üzerinden hesapladığımız haftalık pazar maliyeti tablosu şöyle: Salata (3 TL), fasulye (4 TL), domates (5 TL), üzüm (5 TL), şeftali (5 TL), muz (6 TL) armut (3 TL), elma (3 TL), patlıcan (4 TL), mantar (8 TL), kabak (3 TL), havuç (3 TL), limon (4 TL), zeytin (8-22 TL), bir koli yumurta (15 TL), peynir (13-28 TL), hamsi (5 TL), bir demet maydanoz (1 TL), bir demet marul (2 TL), soğan ( 2TL), patates (2 TL), incir (7 TL).