İşsizlik ve yoksulluk ‘ölüm tünelleri’ne mahkum ediyor

Zonguldak'ta maden ocaklarında son 5 yılda meydana gelen iş kazalarında can veren 80 maden işçisinden 26'sı kaçak işletilen ocaklarda yaşamını yitirdi. Tek geçim kaynakları kömür olan işsiz madenciler, iş kazalarına ve ölümlere rağmen iş güvenliği tedbirlerinin olmadığı 'ölüm tüneli' olarak tabir edilen yüzlerce kaçak ocakta günlük 50-80 lira yevmiye karşılığında üretim yapıyor.

Türkiye'de kömür diyince akla gelen ilk kent olan Zonguldak'ta, Türkiye Taşkömürü Kurumu'nun (TTK) yanı sıra özel kömür işletmelerinde de üretim yapılıyor. Bunun yanında iş bulamayan maden işçilerinin yasa dışı üretim yaptığı ruhsatsız kömür ocakları da bulunuyor. İşsiz madenciler, iş cinayetlerine rağmen iş güvenliği tedbirlerinin olmadığı ocaklarda günlük 50-80 lira yevmiye karşılığında üretim yapmak zorunda kalıyor. Ormanlık ve dağlık alanların yakınındaki mahallelerde oturanlar ile Kilimli ve Kozlu ilçelerinde çok sayıda kişi, geçimini bu ‘ölüm tünelleri’nden sağlamaya mecbur bırakılıyor. TTK ve özel ocaklarda üretilen ve tonu 700-800 lira arasında satılan kömür, kaçak ocaklarda yarı fiyattan satılıyor.

KAÇAK OCAKLAR YETERİ DÜZEYDE DENETLENMİYOR

Jandarma, TTK, Orman Bölge Müdürlüğü, Çalışma ve İş Kurumu Müdürlüğü yetkililerinin denetimleri ruhsatsız kömür ocaklarını önüne geçmeye yeterli düzeyde değil. Son 5 yılda tespit edilen 16 kömür sahasındaki bin 461 kaçak ocak hakkında işlem yapıldı. Bunlardan 491'i hakkında TTK tarafından Cumhuriyet Savcılığı'na suç duyurusunda bulunuldu. Yapılan çalışmalara rağmen dinamitle patlatılarak mühürlenen bu ocaklardan bir çoğu daha sonra tekrar üretime açıldı. Jandarma kaçak ocaklardan tespit ettiği 614 bin 590 kilo kaçak kömürü İl Özel İdaresi yetkililerine teslim etti. Son 5 yılda, TTK'da 14, özel kömür işletmelerinde 40, kaçak ocaklarda ise 26 maden işçisi yaşamını yitirdi. Kaçak ocaklarda 1992'den bu yana ise göçük, patlama, gaz zehirlenmesi ve diğer iş kazaları sonucunda toplam 139 kişi hayatını kaybetti.

İŞSİZLİK VE YOKSULLUK NEDENİYLE ÖLÜMÜ GÖZE ALIYORLAR

Kentteki yüzlerce kaçak kömür ocaklarından birinde yıllarca çalışan M.A., ölüm riskini bile bile kaçak ocaklara neden girdiklerini DHA'ya anlattı. İş bulamayınca kaçak ocakta çalışmak zorunda kaldığını anlatan M.A., şöyle dedi:

“Kaçacak ocakta risk çok ama para iyi geldiği için giriyorduk. Özel ocaktan biraz daha fazla kazanıyoruz kaçak ocakta. Zonguldak'ta çok kaçak ocak var. Çok ölen arkadaşımız var. Niye böyle oluyor diye üzülüyoruz ama Zonguldak'ın kaderi bu. Burada kömür yoksa ekmek de yok. Kömür yoksa işsizlik demek. Ciğerlerinde yüzde 70 toz olan, sağlam sağlık raporu alamayan mecbur kaçak ocağa giriyor. Başka iş bulamıyor. Kaçak ocakların iş güvenliği berbat. Özel ocaklar daha güvenli. Ocağa girdiğiniz an sadece çıkışı düşünüyorsunuz. Çıktığınızda şükür ediyorsunuz. Bu insanların burada bir sebebi var. Ekmek davası. Burada ne fabrika var ne iş alanları var. Özel şirketlere girmek de zor. Giremeyince ne yapıyor adam kaçak ocağa giriyor. Artık kazayı filan düşünmüyor.”

KAÇAK OCAKLARDA GÜVENLİK ÖNLEMİ YOK

Genel Maden İşçileri Sendikası Genel Başkanı Ahmet Demirci, kaçak ocakların Zonguldak'ın acı gerçeklerinden bir tanesi olduğunu söyledi. Maddi imkansızlıklardan ve işsizlikten dolayı işçilerin kaçak ocaklara mecbur bırakıldığını ifade eden Demirci, “Kaçak ocaklarda maalesef sigortasız, yaşı tutmayan veya yaşı geçmiş insanlar çalışıyor. Neden çalışıyor, maddi sıkıntılardan, imkansızlıklardan. Çocuklarını okutmak için. Buralarda iş güvenliği maalesef yok. Özel sektöre karşı değiliz. Sadece kalıcı ve güvenli iş yerleri istiyoruz” dedi. (DHA)