Enflasyon eylülde yüzde 6.30 arttı; yıllık enflasyon yüzde 24.52

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), eylül ayı enflasyon rakamlarını açıkladı. Verilere göre enflasyon aylık bazda yüzde 6,3 oranında artış gösterdi. Yıllık enflasyon ise yüzde 17,9'dan yüzde 24,52'ye yükseldi. Bu oranla enflasyon eylülde 15 yıl sonra ilk kez yüzde 20'yi aşmış oldu.

TÜİK'in Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) eylül verilerine göre, TÜFE eylül ayında bir önceki aya göre yüzde 6.30, bir önceki yılın aralık ayına göre yüzde 19.37, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 24.52 ve on iki aylık ortalamalara göre yüzde 13.75 arttı.

Yurt içi üretici fiyat endeksi de, eylül ayında bir önceki aya göre yüzde 10.88, yılın ilk dokuz ayında yüzde 38.96, yıllık yüzde 46.15 ve on iki aylık ortalamalara göre yüzde 21.36 yükseldi.

ZAM ŞAMPİYONLARI

Verilere göre, ana harcama grupları itibariyle eylül ayında tüketici fiyatları endeksinde yer alan gruplardan en fazla artan yüzde 11.41 ile ev eşyası grubunda olurken, ulaştırmada yüzde 9.15, çeşitli mal ve hizmetler yüzde 7.42, eğlence ve kültür yüzde 6.62, gıda ve alkolsüz içecekler yüzde 6.40 arttı.

Ana harcama grupları itibariyle eylül ayında endekste düşüş gösteren grup olmadı.

Ana harcama gruplardan alkollü içecekler ve tütün yüzde 0.07 ile en az artan grup oldu.

TÜİK tükitici fiyatları endeksi verilerine göre, yıllık en fazla artan yüzde 37.28 ile ev eşyası grubu olurken, ulaştırma yüzde 36.61, çeşitli mal ve hizmetler yüzde 30.61, gıda ve alkolsüz içecekler yüzde 27.70, konut yüzde 21.84 ile artışın yüksek olduğu diğer ana harcama grupları oldu.

FİYATLARIN EN ÇOK ARTTIĞI İLLER

"İstatistiki Bölge Birimleri Sınıflaması (İBBS) 2. Düzey’de bulunan 26 bölge içinde, bir önceki yılın aralık ayına göre en yüksek artış yüzde 22.88 ile TR90 (Trabzon, Ordu, Giresun, Rize, Artvin, Gümüşhane) bölgesinde, bir önceki yılın aynı ayına göre en yüksek artış yüzde 28.30 ile TR90 (Trabzon, Ordu, Giresun, Rize, Artvin, Gümüşhane) bölgesinde ve on iki aylık ortalamalara göre en yüksek artış yüzde 15.32 ile TR63 (Hatay, Kahramanmaraş, Osmaniye) bölgesinde görüldü.

Eylül 2018’de endekste kapsanan 407 maddeden 50 maddenin ortalama fiyatlarında değişim olmazken, 339 maddenin ortalama fiyatlarında artış, 18 maddenin ortalama fiyatlarında ise düşüş gerçekleşti.

ÜRETİCİ FİYATLARININ AYLIK DEĞİŞİMLERİ

Üretici fiyatlarının dört ana sanayi sektörlerinde aylık değişimler şöyle:

■ Madencilik ve taş ocakçılığı sektöründe yüzde 5.65,

■ İmalat sanayi sektöründe yüzde 9.0,

■ Elektrik ve gaz sektöründe yüzde 40.21,

■ Su sektöründe yüzde 0.65 artış oldu.

FİYATLARIN EN ÇOK ARTTIĞI SEKTÖRLER

TÜİK verilerine göre, fiyatların bir önceki aya göre fazla arttığı sektörler şöyle:

■ Elektrik ve gaz sektörü yüzde 40.21,

■ Ham petrol ve doğal gaz yüzde 16.95,

■ Kimyasallar ve kimyasal ürünler yüzde 13.74 arttı.

Ana sanayi grupları sınıflamasına göre Eylül ayında aylık ve yıllık en fazla artan sektör enerji oldu.

BAKAN ALBAYRAK, SUÇU STOKÇULUĞA ATTI

Enflasyon rakamlarının açıklanmasının ardından NTV canlı yayınına çıkan Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak, enflasyon rakamlarının suçunu stokçuluğa attı.

Albayrak, "Bu oranların daha üzerinde bir rakamla karşı karşıya kaldık. Demek ki piyasadaki fiyatlamalar ölçüsünde, son dönemde bahsettiğimiz stokçuluk davranışlarının fiyatlar üzerindeki etkisinin bir algı değil, gerçek olduğunu görmüş olduk" ifadelerini kullandı.

"Beklediğimiz oranların daha üzerinde bir rakamla karşı karşıya kaldık" diyen Albayrak, "En kötüyü geride bıraktık" görüşünü dile getirdi. Albayrak ayrıca "Trend ekim ayıyla birlikte kırılacak. Haftaya enflasyonla mücadele çerçevesini açıklayacağız" dedi.

"Enflasyonla mücadele kapsamında paydaşların tamamıyla önden görüşme yapacağız. Haftaya fiyatlama, indirim, sorumluluk alma anlamında taşın altına eline koyma noktasında süreç başlatacağız" diyen Albayrak, şöyle devam etti:

"Türkiye'de sistem değişimi yaşadık. Türkiye rekabetçi bir pozisyona doğru ilerliyor. Yabancı firmalarla çalışılıyor deniyor. Devlet bu firamlarla dün çalıştı bugün de çalışıyor, ileride de çalışacak. Türkiye'den de danışman hocalardan katkı aldık. Biz yeni dönemde bir dönüşüm ofisi kurduk, görevine başladı."

'McKinsey, Türkiye Cumhuriyeti Hazinesi’ne kayyım olarak atanmıştır'

EKONOMİSTLER: KİTLESEL İŞSİZLİK KAPIDA

Enflasyon oranlarını değerlendiren ekonomistler, toplu iflasların ve kitlesel işsizliğin kapıda olduğu yorumu yaptı. Ayrıca rakamların ara malı fiyat artışlarını üreticinin üstlenmeyeceğini gösterdiğini belirten ekonomistler, enflasyondaki artışın süreceğini öngörüsünde bulundu.

Ekonomistlerin değerlendirmeleri şöyle:

Ümit Akçay:

■ Üretici fiyatlarındaki artış, TÜFE'nin artmaya devam edeceğini gösteriyor. Ek olarak, talebin daraldığı ortamda üreticiler bu fiyat artışını tüketiciye yansıtmakta zorlanacaklar. Bu, toplu iflasların ve dolayısıyla da kitlesel işsizliğin kapıda olması anlamına gelir.

Mustafa Sönmez:

■ Dehşet rakamlar bunlar. Bu aynayla yüzleşmeyi bilecekler mi, yoksa zabıtayı mı çağıracaklar, göreceğiz.

■ Sanayici (üretici) fiyatlarında enerjide yüzde 25 artışlar başı çekmiş. Ekim'de de aynı şeyin olacağını ve ÜFE'nin yüzde 50'nin üstüne tırmanacağını söylemek mümkün.

■ Ağustosta son fiyatlar ayın 10'una aitti ,20‘si bayrama geldiği için alınamamış, %2.3 gibi eksik enflasyon açıklanmıştı. Eylül ün 6,3 çıkması biraz bundan. Ama 46,2 ÜFE korkunç ve yıllık TÜFE'yi aylarca yüzde 25'lerde tutar.

Uğur Gürses:

■ Yüzde 40’lara vuran ara malı fiyat artışlarını üreticinin üstlenmeyeceği açıktı… Devamı gelecektir.

■ 'Gerçekçi' YEP tahminlerinde Ağustos’tan yıl sonuna kadar olan ilave enflasyonun 7.5 puan olması öngörülüyordu; 6.3’lük Eylül artışından sonra üç aya 1.2 puan kaldı.

■ Fiyatlama davranışını bozan; ekonomi politikasındaki atalet ve olguları hafife alma, dış mihrak aramayla zaman kaybetmedir.

■ Para politikası işini yapmalı bataklıkla uğraşmalıdır; zabıtalarla fiyat kontrolü sivrisinek kovalamaktan başka bir şey değildir.

(EKONOMİ SERVİSİ)

Dolar/TL enflasyon verilerinin açıklanmasının ardından 6,09'a yükseldi

'Krizin faturasını ödemeyeceğiz' diyen belediye işçileri iş bıraktı

İlk kez oldu: İki vatandaş konkordato ilan etti

Doğalgaz ve elekriğe bir zam daha geldi

İstanbul'da toptan fiyatlar yıllık bazda yüzde 26,61 arttı