Almanya’da eyalet seçimi: Bavyera’da siyasi deprem bekleniyor

Yücel ÖZDEMİR
Köln

Almanya’nın güneydoğusunda yer alan ve 13 milyon nüfusu bulunan Bavyera eyaleti, diğer 16 eyaletten pek çok açıdan farklılıklar içeriyor. Bundan yüz yıl önce monarşinin yıkılmasından sonra, ‘Hür Eyalet Bavyera’ (Freiestaat Bayern) adıyla 8 Kasım 1918’de kurulan eyalet, pek çok açıdan diğer eyaletlerden farklılık arz ediyor. Örneğin Angela Merkel’in başkanlığını yaptığı Hıristiyan Demokrat Birlik (CDU) partisi, bütün eyaletlerde örgütlenip seçimlere katılırken, bu eyalette ‘kardeş’ dediği Hıristiyan Sosyal Birlik (CSU) örgütlü. Sadece bu farklılık bile Bavyera egemenlerinin halen tam anlamıyla ‘birleşmeden’ yana olmadığını gösteriyor.

SİYASİ DENGELER DEĞİŞECEK

Bugün yapılacak eyalet parlamentosu seçimlerinde ise eyaletteki siyasi dengelerin değiştirmesi bekleniyor. 110 sandalyeli eyalet parlamentosunda 1946’dan 2008’e kadar ve sadece 1954-57 dönemi dışında, CSU hep tek başına iktidar oldu. 2008-2013 yılları arasında FDP ile koalisyon ortaklığı kurmak zorunda kalan CSU, daha sonra yeniden tek başına hükümet kurmayı başardı.

Ne var ki bu seçimlerde CSU’nun işinin oldukça zor olduğu görülüyor. Parti içi tartışmalar ve çekişmelerden sonra geçen yıl Markus Söder, Horst Seehofer’i başkanlık koltuğundan ederek sandalyeye oturmuştu. Ancak aynı anda parti başkanlığını kabul etmeye yanaşmamıştı. Bu nedenle seçimlerden ikisinin de yenilgiyle çıkacağı tahminleri ağır basıyor.

TARİHİ KAYIP BEKLENİYOR

Son kamuoyu yoklamalarına göre CSU’nun oyları rekor düzeyde düşüş yaşayarak yüzde 33’e kadar gerilemiş görüyor. Buna göre CSU’nun en fazla yüzde 36 alabileceği tahmin ediliyor. Bu da tarihi bir gerileme anlamına geliyor. CSU’nun beş yıl önce aldığı yüzde 47.7’lik oyun yaklaşık yüzde 15’ini kaybetmesinin nedenlerinden birisi ırkçı parti AfD’nin yükselişi. Anketlere göre AfD bu seçimlerde yüzde 10-13 arasında oy alacak.

Anketlerde en dikkat çekici gelişme ise muhalefet partileri cephesinde yaşanıyor. Son seçimlerde yüzde 20 oy alan Sosyal Demokrat Parti SPD’nin ana muhalefet olmasına rağmen oy kaybedeceği kesin görünüyor. Hatta en fazla yüzde 10-13 arasında, yani AfD seviyesinde oy alacağı tahmin ediliyor. Bunun başlıca nedeni ise CSU’ye karşı ciddi bir seçenek ortaya koymaması. Nitekim on binlerce insanın tepkisini çeken Yeni Polis Yasası ve yüksek kiralara karşı SPD’nin tutumu pek olumlu olmadı.

YEŞİLLER VE SOL PARTİ YÜKSELİYOR

Buna karşın diğer muhalefet partisi Yeşiller’de önemli bir yükseliş dikkat çekiyor. Anketlere göre son seçimlerde yüzde 8.6 oy alan Yeşiller’in bu kez yüzde 17-18 aralığında oy alacağı tahmin ediliyor. Bu da sokak hareketinin en fazla Yeşiller’in işine yaradığı anlamına geliyor.

Aynı şekilde daha önce yüzde 2.1 oy alan Sol Parti’nin oylarının da yüzde 5 barajına yaklaştığı belirtiliyor. Ancak barajı aşmasının sürpriz olabileceği tahmin ediliyor. FDP ve Hür Seçmenler Birliği’nin de meclise girmesi bekleniyor.

NASIL BİR HÜKÜMET?

Bu sonuçlara bakıldığında Bavyera’da CSU’nun potansiyel ortağı FDP ile yeniden bir ortaklık kurması mümkün görünmüyor. Çünkü FDP’nin oy oranının yüzde 5-6 arasında olması bekleniyor.

Keza CSU ile SPD’nin oylarının da ortaklık için yetmeyebileceği tahmin ediliyor. CSU henüz AfD ile ortaklık konusunda bir mesaj vermiş değil. Ancak Yeşiller ile birlikte hükümet kurmasına da ihtimal verilmiyor. Bu nedenle 14 Ekim akşamı, Bavyera tarihinde hiç yaşanmamış bir meclis aritmetiğinin ortaya çıkması ihtimali hiç de az değil. Bu da önce eyalet sonra ülke genelinde yeni tartışmaları tetikleyebilir.

HESSEN’DE HÜKÜMET DEĞİŞECEK Mİ?

İki hafta sonra Hessen eyaletinde yapılacak parlamento seçimleri de ülkedeki politik gidişat için önem taşıyor.

28 Ekim’de yapılacak seçimler öncesi anketlere göre eyalet parlamentosunun koalisyon ortakları CDU ve Yeşiller’in toplam oyu yeniden hükümet kurmaya yetmeyebilir. Anketlere göre koalisyonun büyük ortağı CDU beş yıl önce yüzde 38.3 alırken bu seçimlerde yaklaşık yüzde 10 oy kaybına uğrayacak.

Yeşiller ise daha önce aldığı yüzde 11.1’in üzerinde, yüzde 18’e yakın oy alabilir. Bu durumda her iki partinin bir beş yıl daha ortaklık kurmasının zor olabileceğine işaret ediliyor. SPD ise, Hessen’de de ana muhalefet olmasına rağmen oy kaybediyor.

2013’de yüzde 30 oy alan SPD’nin oyunun bu sefer yüzde 25’e düşebileceği tahmin ediliyor. Son seçimlerde yüzde 5.2 ile barajı aşarak meclise giren Sol Parti’nin ise yüzde 8-10 arasında oy alacağı tahmin ediliyor. Bu durumda eyalet listesinde 9. sırada yer alan Sadet Sönmez’in de meclise girmesi bekleniyor.

Anketlere göre AfD yüzde 12, FDP ise yüzde 9 oy alacak. CDU-Yeşiller koalisyonun yeterli çoğunluğu elde etmemesi durumunda FDP’nin katılımıyla yeni kir koalisyon hükümetinin kurulmasının en güçlü olasılık olduğu tahmin ediliyor.