70. Frankfurt Kitap Fuarı'ndan notlar

Aziz KOÇYIĞIT
Frankfurt

Bu yıl kapılarını 70’inci kez açan Frankfurt Kitap Fuarı hafta sonunda okuyucularla buluştu ve festival havasıyla sona erdi. Binlerce kişinin roman kahramanları kostümleriyle fuara katılmaları renkli görüntülere sahne oldu. Son yılların en büyük katılımıyla gerçekleşen fuara, 110 ülkeden 7 bin 500 yayınevi ve 300 binin üzerinde ziyaretçi geldi. 

Geçtiğimiz salı günü resmi açılışı yapılan ve üç gün boyunca yayıncılık alanının aktörlerinin katıldığı fuar Cumartesi ve Pazar günü kapılarını okurlara açtı. İlgi ve katılımın yoğun olması bazı salonlarda yığılmalar oldu. Fuar kapsamında yapılan 4 bin civarında yapılan etkinlikte, düşünce ve fikir özgürlüğünden eğitim, çocuk ve kadın sorunlarına kadar pek çok konuda tartışmalar yürütüldü. 

İNSAN HAKLARI TEMASI ÖNE ÇIKTI 

Aslında her yıl önemli bir gündem olan düşünce, yayın ve gazetecilik üzerindeki baskılar bu yıl bu yıl İnsan Hakları Evrensel Beyannamesinin ilanının 70. yıldönümü olması nedeniyle daha da öne çıkmıştı. Bu konuda düzenlenen çok sayıda etkinlikte değişik yönleriyle ve geniş bir yelpazede ele alındı. Almanya ve Avrupa’da yükselen ırkçılık ve sağ popülizm, Almanya’da kadınların seçme hakkını elde etmelerinin 100. yılı vesilesiyle kadın erkek eşitliği, Türkiye, Arabistan, İran, Çin, Meksika, Polonya, Macaristan gibi ülkelerdeki yayıncılık, gazetecilik ve insan hakları üzerindeki baskılar ağırlıklı olarak tartışılan konuların başında geldi. 

DİJİTAL YAYINCILIK GÜDÜK KALDI

Yayıncılığın sorunlarının ele alındığı söyleşilerin gündeminde dijital yayıncılık vardı. Elektronik kitaba (e-book) ilginin her yıl biraz daha artmasıyla birlikte, ilk başlarda tahmin edilen seviyede olmadığı, basılı kitaplara ilginin büyük oranda devam ettiği görüldü. İnternet haber portallarının takip edilmesinde önemli artışlar görülmesine rağmen dijital kitaba olan ilgi aynı seviyede artmadı. Basılan kitap ve gazetelerin tirajlarında görece azalma olsa da, yayıncılığın ana omurgasını hala basılı yayınların oluşturduğu tespitleri yapıldı.

KONUK ÜLKE İYİ HAZIRLANDIĞINI GÖSTERDİ

Fuarın onur konuğu olan Gürcistan ve Kafkasya edebiyatı düzenlenen birçok etkinlikte değişik yönleriyle ele alındı. Gürcistan ulusal standında, Almancaya çevrilmiş pek çok eser sergilendi. İnsan Hakları Evrensel Beyannamesinin ilanının 70. yıldönümü nedeniyle Gürcistan’ın fuara 70 yazarla katılması fuara iyi hazırlandığını gösterdi. Gürcüler fuarda 2 bin yıllık kültür birikimlerini sergiledi. 

TÜRKİYE KONUŞULDU AMA STANTI BOŞTU

Türkiye en çok konuşulan ülkelerin başında geldi. Tutuklu gazeteci, yazar, akademisyen ve aydınların çokluğu nedeniyle fuarda Türkiye üzerinde sıkça duruldu. Alman Yayıncılar Birliği ve birçok yayıncının düzenlediği etkinliklere katılan tanınmış yazar, gazeteci ve akademisyenler Türkiye’deki durumu masaya yatırdılar. Sadece Deniz Yücel’in katıldığı üç toplantıya gösterilen ilgi konuya duyarlılığı gösterdi. Kültür Forumu’nda ise Osman Kavala şahsında tüm tutuklu gazeteci, yazar, akademisyen ve politikacılara özgürlük talep edildi. 

Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından açılan ulusal stant ve düzenlenen az sayıda söyleşi Türkiye’nin edebiyat ve kültür birikimini yansıtmadı. Troya Müzesi’yle ilgili ve İlber Ortaylı’nın katıldığı söyleşi dışında hemen hiçbir aktivite yapılmaması, Türkiye edebiyatının önde gelen hemen hiçbir yazarın ve yayınevinin bulunmaması, ziyaretçilerin dikkatinden kaçmadı.