İzlanda, hakareti suç olmaktan çıkarmaya hazırlanıyor

Murat KUSEYRİ
Stockholm

İzlanda’da, basın ve ifade özgürlüğünün sınırlarını genişletmek için parlamento bünyesinde oluşturulan komisyon, üzerinde uzlaşmaya vardığı 5 öneriyi kamuoyuna açıkladı.

İzlanda Parlamentosu üç yıl önce Icelandic Modern Media Initiative’nin (İzlanda Modern Medya Girişimi) hazırladığı ve İzlanda’nın dünyada basın ve ifade özgürlüğünde lider ülke konumuna getirilmesini amaçlayan bildirisini onayladı. Bildirinin yasa tasarısı haline getirilmesi için parlamento bünyesinde bir komisyon kurulmasını kararlaştırdı.

HAKARET DAVASI AÇILAMAYACAK

Parlamento bünyesinde oluşturulan komisyonun başkanı Prof. Eiriki Jonson’un sunduğu taslakta, basın ve ifade özgürlüğünün sınırlarının genişletilmesi için yasalarda kapsamlı değişiklikler yapılması öngörülüyor.

5 öneriden birincisi hakaret suçunun ceza yasasından çıkarılması. Böylelikle hiç kimse hakarete uğradığını gerekçe göstererek dava açamayacak ve tazminat talebinde bulunamayacak. Hakarete uğradığını iddia edenler eğer ekonomik bir kayba uğramışsa dava açabilecek ve haklılılığını ispat etmesi durumunda kendisine tazminat ödenecek.

DEVLET YETKİLİLERİNE ÖZEL KORUMA KALKIYOR

Ayrıca devlet yetkilileri ve yabancı devlet başkanlarına tanınan özel koruma da yasalardan çıkarılacak. Hiç kimse “devlet görevlilerini aşağılama, bayrak ve yabancı devlet ve devlet başkanlarını hakaret etme ve aşağılama” suçlarından yargılanamayacak.

Halkı kışkırtma suçlarının sınırları da daraltılacak ve bu suç ceza yasasından çıkarılacak. İfade özgürlüğünün genişletilmesine karşın nefret, tehdit ve ayrımcılık içerek açıklamalar yasa dışı kabul edilecek.

Çalışanlar, cezalandırma korkusu olmaksızın işyerinde yaşanan haksızlık ve adaletsizlikleri kamuoyuna ve medyaya açıklayabilecek. Devlet kurumlarında çalışanlara uygulanan sır saklama yükümlülüğü de yumuşulacak. Sır saklama yükümlülüğü günümüzde olduğu gibi 80 yıl olmayacak.

TELİF HAKLARINDA DÜZENLEMELER

Tasarıda dijital hak ve hürriyetler ile telif hakları için de düzenlemeler bulunuyor. Telif hakkı gerekçe gösterilerek internette yayınlanan bilgilerin kaldırılması güçleştirilecek. İnternet şirketlerine getirilen yayınlanan bilgileri 6 ay muhafaza etme zorunluluğu da kaldırılacak. Kurumlar ve polisin internet şirketlerinden bilgi endinmeleri zorlaştırılacak.

Emniyet Müdürleri, medyada yayımlanan haberlerin durdurulması ve çıkartılması talimatını veremeyecek. Bu tür istemleri olduğunda mahkemelere başvuruda bulunacak.

Söz konusu taslağın aralık ayında parlamentoda ele alınıp tartışılması bekleniyor. (Stockholm/EVRENSEL)