‘KDK’nin emsal teşkil edecek ancak uyulmayan kararları var’

Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Grup Başkanvekili Özgür Özel’in Kamu Denetçiliği Kurumu’na yapılan başvurulara ilişkin verdiği soru önergesini Kamu Başdenetçisi Şeref Malkoç yanıtladı. Malkoç’un verdiği bilgilere göre, 2018 yılında 67 kamu kurumu 120 tavsiye kararına uymazken, kurumun kararlarına en fazla uymayan kurum Sosyal Güvenlik Kurumu oldu. Adalet Bakanlığı sözlü mülakatlara, Milli Savunma Bakanlığı ise fazla çalışmaya yönelik tavsiye kararlarına uymadı. CHP Grup Başkanvekili Özgür Özel, kurumun uyulmayan emsal niteliğinde kritik tavsiye kararları olduğuna dikkat çekerek, kurumun işler hale gelebilmesi için Meclis’in sorumluluğunu hatırlattı.

CHP Grup Başkanvekili Özgür Özel’in Kamu Denetçiliği Kurumuna (KDK) yapılan başvurulara ilişkin olarak Meclis Başkanı Binali Yıldırım’ın yanıtlaması istemiyle verdiği soru önergesini Kamu Başdenetçisi Şeref Malkoç yanıtladı. Malkoç, 2013 yılından bu yana kuruma toplam 52 bin 486 şikayet başvurusu yapıldığını, bunların 50 bin 271’inin sonuçlandırıldığını, 2 bin 215 adedinin ise normal kanuni süresi içerisinde incelemesinin devam ettiğini açıkladı. Malkoç’un verdiği bilgilere göre kurum, bugüne kadar sonuçlandırılan 50 bin 271 şikayet başvurusunun 16 bin 569’unda incelenemezlik kararı verirken, 606’sını geçersiz saydı, 2 bin 794’ünde ise karar verilmesine yer olmadığına dair karar verdi. Ayrıca kurum, bugüne kadar 919 tavsiye kararının yanı sıra 373 başvuruda kısmen tavsiye kısmen ret kararı, 1229 başvuruda ise ret kararı verdi.

67 KAMU KURUMU 120 TAVSİYE KARARINA UYMADI

Malkoç, tavsiye kararı ile kısmen tavsiye ve kısmen ret kararı verilen toplam 1292 başvuruya kurumların uyma oranının yükseldiğini belirtti. Malkoç’un paylaştığı verilere göre 2013 yılında uyma oranın yüzde 27 iken 2017 yılında yüzde 65’e çıktı. 2018 yılının ilk 8 ayında ise yüzde 64 olarak gerçekleşti. Ayrıca 2018 yılında tavsiye yönünde verilen 500 adet kararla ilgili olarak  207 idarenin verilen karara uyacağı, 120 idarenin ise uymayacağı anlaşıldı. 151 idare ise herhangi bir cevap vermedi. Tavsiye ve kısmi tavsiye kararlarına en fazla uymayan kurum Sosyal Güvenlik Kurumu oldu. SGK kurumun 23 kararına uymadı. SGK’nın ardından kurum kararlarına en fazla uymayan kamu kurumları sırasıyla 13 karara uymayan Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu Başkanlığı, 10 karara uymayan Milli Eğitim Bakanlığı ile 5’er karara uymayan Adalet Bakanlığı, Esenboğa Gümrük Müdürlüğü, İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı, Milli Savunma Bakanlığı, Orta Anadolu Gümrük ve Ticaret Bölge Müdürlüğü ve Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı oldu.

KARARLARA UYUM İÇİN KAMUOYU VE FARKINDALIK GEREKİYOR

Malkoç, KDK tarafından verilen kararlara idareler tarafından uygulanmasının ilk aşamasını Kurumun kamuoyunda tanınması ve etkin bir farkındalığının oluşturulması olduğunu kaydetti. Malkoç, kurumun kararlarına uyulmamasına ilişkin olarak şunları söyledi: “Dilekçe ve İnsan Haklarını İnceleme Karma Komisyonu Alt Komisyonu toplantılarında 2016 ve 2017 toplantılarında kurumumuzun verdiği tavsiye kararlarına uymayan, uyamayan ya da istediği bilgi ve belge taleplerine olumlu yaklaşmayan kurum temsilcilerini dinlemiştir. Komisyonca gerçekleştirilen bu faaliyetin idarelerce kararlara uyum noktasına olumlu yansımalarının olduğu gözlenmiştir. Bu faaliyetin tekrarlanması durumunda kararlara uyumun daha fazla olacağı değerlendirilmektedir”.

KARARLARA UYULMAMASI KABUL EDİLEMEZ

CHP Grup Başkanvekili Özgür Özel, önergesine verilen yanıta ilişkin olarak, kurumun verdiği kararlara uyum oranı artsa da 2018 yılında Kamu Denetçiliği Kurumu tarafından verilen 120 karara toplam 67 kamu kurumunun uymadığına dikkat çekti. Kurum kararlarına uyulmasına yönelik bir yaptırımın bulunmadığını belirten Özel, bunun KDK’nın dikkate alınması önündeki en büyük engel olduğunu kaydetti. Özel, bazı kararlara uyulmamasının kabul edilemez olduğunu vurguladı. Özel, TBMM’ye bağlı olarak kurulan KDK’nın daha işlevli hale gelmesi, milletvekillerinin ve Meclisin sorumluluğunda olduğuna dikkat çekerek, Meclise ve KDK’ya itibar kazandırılması noktasında gerekeni yapmaya hazır olduklarını ifade etti.

UYULMAYAN EMSAL KARARLAR VAR

Uyulmayan kararlar incelendiğinde uyulması büyük önem taşıyan ve emsal teşkil edecek kritik kararlar yer aldığına dikkat çeken Özel şu örnekleri paylaştı: “Hakim ve savcı adaylığına geçiş sınavını kazanıp mülakata katılan ancak sübjektif nedenlerle elendiğini belirten bir vatandaşın başvurusu üzerine KDK, ‘Sözlü sınavların iyi yönetim ilkelerinden olan nesnellik, tarafsızlık, şeffaflık, hesap verilebilirlik ve kararların gerekçeli olması ilkelerine uygun yapılmasını teminen idarenin bundan sonra düzenleyeceği sözlü sınavlar öncesinde bilgi soruları yanında cevap anahtarlarını hazırlaması, sınavlara giren adaylara verilen puanların gerekçelerini ortaya koyacak tedbirler alması’ yönünde Adalet Bakanlığı’na tavsiyede bulunmuş ancak bakanlık bu tavsiyeye uymamıştır. Milli Savunma Bakanlığı’nın fazla çalışma karşılığında ücret ödenmesi ya da izin verilmesi yönünde yapılan 4 ayrı başvuruya ilişkin tavsiye kararlarına uymayarak fazla çalışma karşılığı izin hakkı tanımamış olması kabul edilemez”. (Ankara/EVRENSEL)