ABD'nin İran yaptırımları başladı, Türkiye dahil 8 ülke muaf

ABD yönetimi, 2015'te nükleer anlaşma çerçevesinde kaldırdığı İran yaptırımlarının enerji, finans ve deniz taşımacılığı sektörlerini kapsayan ikinci bölümünü de uygulamaya başladı. ABD Başkanı Trump, 'İran yaptırımlarında petrol fiyatlarını arttırmamak için biraz yavaş gitmek istiyorum' açıklamasını yaptı. ABD, Türkiye'nin de dahil olduğu 8 ülkeye İran'a yönelik yaptırım paketinde petrol ithalatı konusunda muafiyet tanırken, ABD Dışişleri Bakanı Pompeo ile Hazine Bakanı Mnuchin İran'a yaptırımlarla ilgili yaptığı açıklamada 50 İran bankası ve 700'den fazla İranlıyı yaptırım listesine aldıklarını ifade etti. 

RESMEN YÜRÜRLÜĞE GİRDİ

ABD Başkanı Donald Trump'ın nükleer anlaşmadan çekilmesi nedeniyle kademeli olarak geri getirilen İran yaptırımlarının ikinci paketi, Washington saati ile 00.01 (TSİ 08.01) itibarıyla resmen yürürlüğe girdi. İran Ulusal Petrol Şirketi ve iştiraklerinin uluslararası faaliyetleri kısıtlayacak yaptırımlarla, ülke ekonomisini zayıflatmayı hedefleyen ABD yönetimi, yabancı finansal kuruluşların İran Merkez Bankası ve İranlı diğer bankalarla işlem yapmasını da yaptırımlara tabi hale getirdi. Ayrıca, bankalar arasındaki uluslararası fon transferlerini düzenleyen SWIFT (Society for Worldwide Interbank Financial Telecommunication) sisteminin, ambargo uygulanan tüm İranlı finans kuruluşlara kapatılmaması halinde ABD’nin yaptırımlarına maruz kalacağı bildirildi.

5 Kasım itibarıyla hayata geçen ikinci yaptırım paketi çerçevesinde ülkenin liman işletmecileri, tersaneleri ve deniz taşımacılığı sektörü ambargo kapsamına alınırken, İran İslam Cumhuriyeti Gemicilik Şirketi (IRISL), İran Güney Gemicilik Hattı Şirketi ve iştirakleri ABD Hazine Bakanlığı’nın kara listesine eklendi.

AÇIKLAMA YAPILDI, TÜRKİYE MUAF 

ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo, ABD Hazine Bakanı Steven Mnuchin birlikte yaptıkları açıklamada, İran yaptırımlarından Çin, Hindistan, Güney Kore, Türkiye, Tayvan, Japonya, Yunanistan ve İtalya’nın muaf tutulduğunu duyurdu.

Dışişleri Bakanı Pompeo;
- İran Gemicilik ve Enerji Sektörü'nden 200'den fazla kişi ve geminin,
- 50 İran bankası ile 700'den fazla İranlıyı,
- İran Hava Yolları ve 65'ten fazla uçağı ve
- İran Atom Enerjisi Kurumu ile 23 yan kuruluş ve ilgili kişileri yaptırım listesine alındığını duyurdu.

Hazine Bakanı Steven Mnuchin, Avrupa ülkelerinin de İran yaptırımlarına uyması umduklarını söyledi ve İran'a insani yardım amaçlı işlemlerin izin verileceğini belirtti.

ABD'NİN 12 ŞARTI

ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo da ABD'nin nükleer anlaşmadan çekilmesinin ardından mayıs ayında yaptığı açıklamada, İran'la yeni bir anlaşma yapılması gerektiğini vurgulayarak 12 maddelik şart ortaya attı.

Pompeo'nun dile getirdiği şartlar şu şekilde:

1- İran, Uluslararası Atom Enerjisi Ajansına (UAEA) önceki nükleer programlarının askeri boyutlarını tamamen açıklamalı ve bu çalışmalarını daimi ve doğrulanabilir olarak tamamen bırakmalı.

2- İran, uranyum zenginleştirmeyi durdurmalı ve bir daha asla plütonyum işlememeli.

3- İran, UAEA'ya tüm ülkedeki tesislere koşulsuz erişim hakkı tanımalı.

4- İran, balistik füze üretimine son vermeli ve nükleer kapasiteli füze fırlatma ve geliştirmeyi durdurmalı.

5 - İran, gerçek olmayan suçlamalarla tutukladığı tüm ABD ve bu ülkenin ortak ve müttefiki olan ülkelerin vatandaşlarını serbest bırakmalı.

6 - İran, Hizbullah, Hamas ve Filistin İslami Cihad Hareketi de dahil olmak üzere Ortadoğu'daki tüm "terörist gruplara" desteğini geri çekmeli.

7- İran, Irak hükümetinin egemenliğine saygı duymalı ve Şii milislerin silahsızlandırılması, tasfiyesi ve yeniden entegrasyonuna izin vermeli.

8- İran, Husi milislere askeri desteğini kesmeli ve Yemen'de barışçıl siyasi çözüm için çalışmalı.

9- İran, Suriye'nin tamamında İran komutasında bulunan güçleri geri çekmeli.

10- İran, Afganistan ve bölgedeki Taliban ve diğer teröristlere verdiği desteği kesmeli ve El Kaide’yi barındırmayı bırakmalı.

11- İran, Devrim Muhafızları Kudüs Gücü'nün dünyadaki terörist ve militan ortaklarına verdiği desteği kesmeli.

12- İran, birçoğu ABD'nin müttefiki olan komşularına karşı tehditkar davranışlarına son vermeli, İsrail'i yok etme ile Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirliklerine füze atmaktan vazgeçmeli.

RUHANİ: YAPTIRIMLARI KIRACAĞIZ

İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani'den "İran'a karşı zorbalık, tehdit ve yaptırım diliyle konuşmaması gerektiğini ABD'ye öğreteceğiz" açıklaması geldi.

ABD’nin yürürlüğe koyduğu yaptırımların iyi bir şekilde kırılması gerektiğini söyleyen Ruhani, “Yaptırımları rahatlıkla delebilmemiz gerekiyor ve bu işi yapacağız. Milletimizin birliği ve beraberliğiyle İran'a karşı zorbalık, tehdit ve yaptırım diliyle konuşmaması gerektiğini ABD'ye öğreteceğiz. ABD tarihin tamamı için cezalandırılmalıdır. Kadim bir millete karşı her gün yeni bir bahaneyle kabadayılık taslaması kabul edilemez" dedi.

Ruhani başkent Tahran'da Ekonomi ile Maliye bakanlığı yardımcıları ve müdürleriyle gerçekleştirdiği toplantının ardından gazetecilere yaptığı açıklamada Beyaz Saray’dan öncelikli olarak ayrıldığı nükleer anlaşmadaki yükümlülerini yerine getirmesini istedi ve “Müzakere için sorunumuz yok fakat siz önce yükümlülükleriniz yerine getirin sonra konuşuruz” dedi.

Beyaz Saray’daki mevcut yönetimin süresinin kısa olmasını dilediklerini ifade eden Ruhani, “Mevcut yönetimin süresinin kısa olmasını sadece biz değil, ABD’nin Avrupalı müttefikleri ile görüştüğümde bunu onların da dilediğini gördüm” dedi. ABD’nin İran’dan petrol alan sekiz ülkeyi yaptırımlardan muaf tuttuğuna dikkat çeken Ruhani, “Bugün İran petrol satışı devam ettirebiliyorsa bu İran adına zafer ve ABD’nin geri adım attığı anlamına geliyor” şeklinde yorumladı. 

TRUMP: PETROL FİYATLARINI ARTTIRMAMAK İÇİN YAVAŞ GİTMEK İSTİYORUM

Beyaz Saray'ın bahçesinde basın mensuplarının gündeme ilişkin sorularını cevaplayan ABD Başkanı Trump, yaptırımlarla ilgili konuştu. Trump, 'İran yaptırımlarında petrol fiyatlarını arttırmamak için biraz yavaş gitmek istiyorum' açıklamasını yaptı.

Trump, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile Paris'te muhtemelen görüşmeyeceğini, ancak Arjantin'de yapılacak G-20 Zirvesinde görüşeceğini açıkladı.

ABD'DEN İRAN'DAKİ ÜÇ SİVİL NÜKLEER PROGRAMA İZİN

ABD Dışişleri Bakanlığı, İran'a yönelik yaptırımların ikinci aşamasının da başladığını duyurmasının ardından bir açıklama daha yaptı. ABD Dışişleri Bakanlığı yazılı bir açıklama yaparak İran'ın elinde bulundurduğu üç sivil nükleer tesislerin "sıkı inceleme altında" çalışmalarına devam edebileceğini açıkladı. 

Bakanlık, açıklamasında, İran'ın Arak, Busher ve Fordow kentlerinde bulunan sivil nükleer tesislerin çalışmalarına devam etmesine izin vereceklerini belirtti ve bundaki amacı "şeffaflığı sağlamak ve İran'ın bu tesislerde zenginleştirdiği uranyum stoklarını kontrol altında tutmak" şeklinde nitelendirdi.

Bakanlığın açıklamasında, "Bu karar bize, yeni ve daha güçlü bir anlaşma yapana kadar İran'ın nükleer programını kısıtlama ve rejim üzerindeki baskıyı koruma imkanı veriyor" ifadeleri yer aldı.

ABD’DEN YENİ YAPTIRIM AÇIKLAMASI

Trump'ın Ulusal Güvenlik Danışmanı John Bolton, İran’a yeni yaptırımlar geleceğini iddia etti.

ABD Başkanı Donald Trump'ın Ulusal Güvenlik Danışmanı John Bolton, ABD'nin İran'a yönelik olarak Pazartesi günü uygulanmaya başlananlara ek yaptırımlar da açıklayacağını söyledi.

Fox Business Network'te konuşan Bolton, “İran'a yönelik olarak  cari yaptırımların ötesine gireceğiz. Sadece Başkan Obama'nın 2015  yılında kaldırdığı yaptırımları yeniden uygulamaya geçirmekle kalmayacağız” diye konuştu.

RUSYA: YAPTIRIMLAR VE KORUMACILIK DÜNYA EKONOMİSİNİN GERÇEĞİ OLDU

Rusya Başbakanı Dmitri Medvedev, yaptırımlar, korumacılık ve kısıtlamaların çağdaş dünya ekonomisinin gerçeği haline geldiğini, bunun görmezden gelinemeyeceğini ve yeni artış kaynaklarının bulunması gerektiğini söyledi.

Resmi ziyaretle gittiği Çin’de birinci Çin Uluslararası İthalat EXPO fuarına katılan Medvedev açılış töreninde tüm katılımcıları tebrik ederek, bu olayın önemine dikkat çekti.

130 ülke temsilcisinin kendi ekonomilerinin imkanlarını göstermek ve uluslararası ticaretin perspektiflerini görüşmek için geldiğini hatırlatan Medvedev, “Bugün önümüzde dünya ekonomisinin yeni artış kaynaklarının bulunması, baskının, yaptırımların, korumacılığın ve kısıtlamaların olmadığı açık işbirliği alanının oluşturulması gibi hedefler var. Maalesef bu durum çağdaş dünyanın gerçeği ve biz bunlara gözümüzü kapatamayız” şeklinde konuştu.

Medvedev, ticaretin temelinde özgür rekabet ve serbest ürün ve hizmet dağılımı prensiplerinin yattığını da ekledi.

İSRAİL: TRUMP ABD'NİN İRAN’A YAPTIRIMLARI KONUSUNDA CESUR BİR KARAR VERDİ

İsrail Başbakanı Benyamin Netanyahu da Trump’ın İran’a yaptırımlarını "cesur bir karar" olarak değerlendirdi.

Partisi Likud'un grup toplantısında yaptığı konuşmada Netanyahu, "ABD Başkanı Trump'a bu cesur ve önemli kararından dolayı bir kez daha teşekkür etmek istiyorum. Bu kararın, istikrar ve barışın yanı sıra güvenliğe de katkı sağlayacağını düşünüyorum." ifadelerini kullandı.    

İLK YAPTIRIM PAKETİ 7 AĞUSTOS'TA YÜRÜRLÜĞE GİRDİ

ABD Başkanı Trump, selefi Barack Obama tarafından 2015 yılında İngiltere, Almanya, Fransa, Rusya ve Çin ile birlikte imzalanan nükleer anlaşmadan, ülkesini 8 Mayıs'ta çekmişti. Bu kararın ardından Washington yönetimi, İran'a yönelik ilk yaptırım paketini 7 Ağustos’ta yürürlüğe koymuştu.

İlk yaptırım paketi, İran'ın ABD dolarına erişimini, devlet tahvili satmasını, altın ve diğer değerli madenler ile çelik, alüminyum ve kömür gibi metallerle ticaret yapmasını ve yolcu uçağı ya da parçalarını ithal etmesini yaptırımlara tabi hale getirmişti. (DIŞ HABERLER)

İhsan Çaralan yazdı: İran’a yaptırımlar, ‘ticaret savaşları’ ve Ortadoğu