Karabağlar'daki kentsel dönüşüm bilirkişiden geçmedi
İzmir Karabağlar'da Çevre ve Şehircilik Bakanlığına bir kötü haber daha geldi. Bilirkişi, kentsel dönüşüm planlarına olumsuz rapor verdi.
Fotoğraf: Evrensel
Metehan UD
İzmir
İzmir Karabağlar’da halkın itirazlarına rağmen kentsel dönüşüm çalışmalarını yürüten Çevre ve Şehircilik Bakanlığına bir kötü haber daha geldi. Yargıya taşınan imar planlarını inceleyen şehir plancıları, planların bir kısmını üst ölçekli planlara, şehircilik ilkelerine, planlama esaslarına, plan bütünlüğüne ve planlamanın eşitlik ilkesine uygun bulmadı. Mahkemenin bilirkişi raporu doğrultusunda planları iptal etmesi bekleniyor.
Bakanlar Kurulu kararı ile 2012 yılında riskli alan ilan edilerek kentsel dönüşüm kapsamına alınan İzmir’in Karabağlar ilçesinin Cennetçeşme ve Limontepe semtlerindeki 16 mahalleyi kapsayan 540 hektarlık alanla ilgili belirsizlik devam ediyor. Dönüşüm alanının içinde kalan ve 1. etap olarak adlandırılan Uzundere, Peker ve İhsan Alyanak Mahallelerini kısmen kapsayan 101.4 hektarlık alan için Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından 4. kez askıya çıkarılan 1/5000 ölçekli nazım imar planı ile 1/1000 ölçekli uygulama imar planları ile ilgili yeni bir gelişme daha yaşandı.
Uzundere Mahallesi Harmanyeri Kentsel Koruma Derneği, Limontepe Mahallesi Kentsel Dönüşüm Derneği, Karabağlar Kentsel Dönüşüm Hak Arayanlar Derneği, Salihomurtak Mahallesi Kentsel Dönüşüm Derneği ve çok sayıda vatandaş tarafından yargıya taşınan plan iptal davasında bilirkişi raporu geldi. Dava konusu imar planlarını 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkındaki Kanunu, şehircilik ilkeleri, imar mevzuatı, planlama teknikleri ve kamu yararı açısından inceleyen Dokuz Eylül Üniversitesi (DEÜ) Mimarlık Fakültesi Şehir Bölge Planlama Bölümü üyesi akademisyenler planların önemli bir kısmının bu ilkelere aykırı olduğunu değerlendirdi.
‘JEOLOJİK RAPORLARA AYKIRI’
Bilirkişi heyeti, jeolojik açıdan riskli olan ve 1/25.000’lik İzmir Büyükşehir Belediyesi planlarında ‘ağaçlandırılacak alan’ ve 1/100.000 İzmir Manisa Çevre Düzeni Planlarında ‘bölge parkı/büyük kentsel yerleşim alanı’ olan belirlenen heyelan bölgesinin kısmen kentsel yerleşik kullanımına ayrılmış olmasının planların kademeli birlikteliliği ilkesine uygun olmadığına kanaat getirdi. Yine raporda planların İzmir İli Karabağlar İlçesi Afete Maruz Bölgenin Revizyonuna Esas Jeolojik ve Jeoteknik Etüd Raporuna aykırı olduğu da yer aldı.
‘SAĞLIKLI NÜFUS HESAPLAMASI YOK’
Raporunda, riskli alan benimsenen dönüşüm modelinin tutarlı bütüncül bir planlama sürecine gidilmemiş olmasının master plan stratejileri ile çeliştiğini belirten heyet, riskli alan bütününe yönelik nazım planlama çalışmalarının gerçekleştirilmemiş olmasının planlama ilke ve esaslarına uygun olmadığını ifade etti. Heyet, yeşil alan miktarının azalmasının kentsel, sosyal ve teknik altyapı dengesini bozucu nitelikte olduğunu da dile getirdi. Yine plan notlarında yer alan nüfus hesapları ve belirlenen konut büyüklüklerini inceleyen bilirkişi heyeti sağlıklı nüfus hesaplarının yapılmamış olduğunu ve bu nedenle donatı hesaplarının ek olduğunun bilgisini verdi.
ÖZEL SAĞLIK TESİSİNE İKİ KAT İMAR İZNİ
Bilirkişi heyeti, planlarda özel sağlık tesis alanına, kamu binalarından iki kat fazla yapılaşma izni verilmesinin de eşitlik ilkesine aykırı olduğunun altını çizdi. Heyet, üst ölçekli planlarda yer almamasına rağmen belirlenen konut altı ticaret alanlarının Mekansal Planlar Yönetmeliğine aykırı olduğunu belirtti. Heyet ayrıca planlarda öngörülen ulaşım sisteminin uluslararası geometrik standartlara da uygun olmadığını ifade etti. Kentsel Tasarım Projesinin hazırlanmamış olmamasının dönüşüm stratejisindeki planlama ile ve hedeflerine aykırı olduğunu dile getirdi. Daha önce de 3 kez iptal edilen imar planları ile ilgili bilirkişi heyetinin hazırladığı raporlardaki gerekçelerin aynı olduğu görüldü.
YÜRÜTMEYİ İPTAL DAVASI GÖRÜLDÜ
Mahalle dernekleri ve 300'e yakın Karabağlarlı vatandaş tarafından açılan yürütmeyi iptal davasının duruşması bugün görüldü. İzmir Bölge İdare Mahkemesi'nde görülen duruşmada vatandaşlar bilirkişi bakanlığın kentsel dönüşüm projesinin sağladığı yoğunluklu yapılaşma oranının getireceği ranta dikkat çekerek bilirkişi heyetinin verdiği rapor doğrultusunda davalarının kabulünü istediler. Bakanlık ise yapılan değişikliklerle planların üst ölçekli planlara uygun hale getirildiğini belirterek Karabağların dönüştürülmesi gereken bir yer olduğunu ifade etti. Yeni bilirkişi incelemesi isteyen bakanlık davanın da düşürülmesini istedi.
'DÖNÜŞÜMDEN DOLAYI HİZMET ALAMIYORUZ'
Karabağlar Hak Arayanlar Derneği Başkanı Halil Ecevit, halkla istişare edilmeden bir dönüşüm başlatıldığını dile getirerek “Üzerinden 8 yıl geçti. Halk mülkiyet hakkına sahip çıkınca boş alanda kentsel dönüşüme başladılar. Orada da 1 yerine 2 emsal verdiler, rant için. Bu süreçte yaptığımız itirazlara cevap vermediler. Bu dönüşüm yapmak değildir. Vatandaş olarak vergi veriyoruz ama hizmet alamıyoruz. Kaldırım bile yapılmıyor. Halka rağmen dönüşüm olamaz. Dönüşüm alanında dere yatağı ve heyelan bölgesi var. Bir tane ağacın bir bile bitmediği bir bölge yapılaşmaya açılıyor. Halkın istekleri, sosyal kültürel dokusu düşünülmeden karar veriliyor. Mahalledeki vatandaşların çoğu tekstilci pazarcı inşaatçı. Bu vatandaşlar günü birlik çalışanlardır ve o binalarda yaşayamaz” dedi.
BAKANLIK: MÜSTAKİL HAYATLARI DEVAMI MÜMKÜN DEĞİL
Bakanlık avukatı ise, 4 kez askıya çıkan planların vatandaşların itirazları doğrultusunda yapıldığını ifade ederek şunları söyledi:
“Kentsel dönüşüm sancılı bir süreçtir. Karabağlar bölgesi de dönüştürülmesi ve jeolojik açıdan yaşanması mümkün olmayan bir yer. Müstakil hayatların devamlarını yeni yapılacak alanda devam ettirmek mümkün değil. Bakanlığın amacı sanki sadece turizm ticaret sahiplerine hak vermek ve vatandaşı yok saymak gibi anlatılıyor ama değil.”
Bakanlık avukatı, dava konusu planlarda mülk sahibi olmayan davacıların düşürülmesini de istedi.
'HER PLAN YOĞUNLUĞU ARTTIRDI'
Uzundere Harmanyeri Kentsel Koruma Derneği Başkanı Süleyman Gür de sürekli yeni çıkarılan planlarla kamu kaynaklarının boşa harcandığını belirterek “Çıkarılan planlarda değişiklik yok aksine daha da yoğunluk arttırılmıştır. Plan dönüşüm adına bir şey içermiyor, fazladan konut ve ticari alan getiriyor Planları incelediğimizde ticaret yoğunluğu 4'te 3tür. Öte yandan 18 uygulamasına dayanılarak çıkarılan planlara da açtığımız dava devam ediyor. Bilirkişi raporları lehimize geldi. Bakanlığın planlarda hile yaptığı açıktır. Kentsel tasarım projesi ortada olmadan otel ve AVM izni verildi. 101 hektarda 77 ailenin evi var. Mahkemenin kararı buradaki ailelerin de geleceğini belirleyecek. 4 planlarda da değişiklik yoktur” dedi. Mahkeme kararını önümüzdeki haftalarda açıklayacak.
EN BÜYÜK KENTSEL DÖNÜŞÜM PROJELERİNDEN BİRİ
Karabağlar’daki Cennetçeşme, Salih Omurtak, Bahriye Üçok, Limontepe, Ali Fuat Erden, Umut, Gazi, Özgür, Yüzbaşı Şerafettin, Devrim Mahallelerinin tamamı ile Yurtoğlu, Abdi İpekçi, İhsan Alyanak, Uzundere, Peker Mahallelerini kısmen kapsayan 540 hektarlık alan 31 Aralık 2012’de Bakanlar Kurulu Kararı ile 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun kapsamında “Riskli Alan” ilan edilmişti. Bu bölgede 100 bine yakın insan oturuyor.
KRİZ KENTSEL DÖNÜŞÜMÜ DE VURDU
Bölge, mevcut dönüşümün rant sağladığı gerekçesiyle yargıya taşınmıştı. Bölge halkının açmış olduğu yürütmeyi iptal davasının duruşması 12 Kasım’da İzmir 5. İdare Mahkemesinde görülecek ve planlara ilişkin son kararı önümüzdeki haftalarda açıklanacak. Mahkemenin bilirkişi raporu doğrultusunda planları iptal etmesi bekleniyor. Öte yandan kentsel dönüşüm alanında inşaat çalışmaları ise ekonomik krizden dolayı durma noktasına geldi. İhaleyi alan Nuhoğlu İnşaat, bine yakın işçiyi işten çıkarmış ve konkordato başvurusunda bulunmuştu.
